Namiq Atabəyli Azad şeir və onun poetikası
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elm düşüncənin azadlığıdır, Kitabla açılır insanın gözü.
- Alimlik adicə vəzifə deyil, Tanrı qarşısında məsuliyyətdir.
- 30 avqust 2013-cü ildə yanğına məruz qalmış (və ya yandırılmış) ata yurdumda 80 yaşlı yazıçı-publisist
- -Zülmət gecələr içrə yanan tək şəməm, ey can, Ey Şəmsi-ümid, doğ, günümü al səhər eylə.
18 ağlından çox, ali-məqamlardan ala biləcəyi “imtiyazlardan”və uca“vəzifələrdən” asılı olduğu indiki zamanədə, bir müdrikin dediyi kimi, hər bir kəsin əsl böyüklüyü öz şəxsi həyatında imtina edə bildiyi “zərurətlər”qədərdir. Mən onunla da fəxr edirəm ki, imtina etməyi bacardım... İnsan ağlı üzərində güclü sosiokibernetik nəzarət sistemlərinin qurulduğu indiki zəmanədə poeziyadan qüdrətli müqavimət gücü tanımıram. Elmi tədqiqat əsərimin müasir elmi yaradıcılığın inhisarlaşdırıldığı rəsmi təsisatlardan: akademiya, kafedra, institut və universitetlərdən kənarda işlənilməsi mənim üçün bu gün həqiqətən fərəhli haldır. Biz uzun illərin mübarizəsi sayəsində bədii yaradıcılığın üzərindəki inhisarlara (senzuralar da daxil olmaqla) son qoya bilmişik. Lakin çox təəsüf edirəm ki, bu zəfəri Elmin mütləqiyyətçi güruhları üzərində təmin edə bilməmişik. İnsan ağlının və vicdanının məhsulu olan elmi kəşflərin, ixtiraların və icadların üzərindəki rəsmi inhisarların ömrünün uzun sürməyəcəyinə inanıram... Yazdığım əsər bu istiqamətdə, bəlkə də, ilk azad addım sayıla bilər... AMEA prezidentinə yazdığım “Alimlik” adlı bir şeirim var. Ordan kiçik bir parçanı həm ona, həm də Sizə xatırlatmaq istərdim: Elm düşüncənin azadlığıdır, Kitabla açılır insanın gözü. 19 Elm insanlığın Haqq çırağıdır, İlk səhər banıdır alimin sözü. Alimlik sadəcə vəsiqə deyil, Vicdandan boylanan pak həqiqətdir. Alimlik adicə vəzifə deyil, Tanrı qarşısında məsuliyyətdir. (Bax: Seyidəm, ərseyi-eşq içrə... “Step”ltd. kino şirkəti.Bakı-2014, səh: 153) Biliyin (informasiyanın) padşah kitabxanalarında, feodal qəsrlərində, cadugərlər-tilsimkarlar arasında, kilsə və məbədlərdə saxlanılıb, kütlələrdən ciddi-cəhdlə qorunduğu dövrlər artıq arxada qalmışdır. Lakin əvəzində müstəqil düşünən insanı bir fərd olaraq, sosiopolitik və bioloji izolyasiyalar ilə əhatə edib, zaman-zaman lüzumsuz və mənasız (boz) imformasiyalar içərisində total şəkildə əridib yox etmək vasitələri xeyli artmışdır. Mən inanıram ki, biz XXI əsrin yeni tipli insanı adına layiq olduğumuzu sübuta yetirə biləcəyik. Ümumbəşəri həmrəyliyimizin hər bir etnik, sosial və siyasi mahiyyətimizdən yüksəkdə durduğunu gələcək nəsillərə inandırmağı bacaracağıq. 30 avqust 2013-cü ildə yanğına məruz qalmış (və ya yandırılmış) ata yurdumda 80 yaşlı yazıçı-publisist, “Şirvannamələr” müəllifi atam Rəşid Fərəcovun xilas etdiyi son nüsxə əsasında yenidən işləyib təkmilləşdirdiyim bu əsərin qiyməti, sanıram, 20 planetimizdəki Homo-sapiens adına bütün layiq olanların yalnız mənə deyil, ümumilikdə öz həmcinsinə və həmfikrinə olan insanlıq həmrəyliyini ifadə edəcəkdir. Azərbaycan əruzşünaslığının banisi, müəllimim Əkrəm Cəfər 1977-ci ildə “Elm” nəşriyyatında cəmi 1020 nüsxə ilə işıq üzü görmüş “Əruzun nəzəri əsasları və Azərbaycan əruzu” fundamental tətqiqat əsərində yazırdı: “Əruzun üç terminoloji mənası vardır. Birincisi, şeirin vəznlərindən bəhs edən elmi bildirən mənası. İkincisi, terminoloji mənasında əruz sözü vəznin özünü bildirir. Deməli, əruz həm elm, həm də sənətdir... Üçüncü terminoloji mənası ilə əruz poetikada beytin birinci misrasının son bölümünü bildirir.” “Əruz bir elm kimi şairə, alimə, tələbəyə, oxucuya şeir vəzninin müxtəlif növlərini, şəkillərini, tərkibi ünsürlərini, qanuni əlamətlərini öyrədir.” (Göst. Kitab.Səh: 27-28-29). Öz universitet və sənət müəllimimin yolunu davam etdirərək, mən də azad şeirin poetikası üzərində çalışdığım bütün çətin günlər ərzində bu prinsipləri gözlədim. Əminəm ki, “Azad şeir və onun poetikası” elmi kitabım “bir elm kimi şairə, alimə, tələbəyə, oxucuya bu şeir vəzninin müxtəlif növlərini, şəkillərini, tərkibi ünsürlərini və qanuni əlamətlərini öyrədəcəkdir.” Ötən il qələmə aldığım “Müəllim”(Elm və təhsil. Bakı- 2016) pedaqoji poemamada dünya tarixində ilk yeni tipli məktəbin əsasını qoymuş dahi çex münəvvəri Yan Amos 21 Komenskinin (1592-1670) pansofik ideyalarının öz vətənində vaxtında dayaq tapmasa da, qısa müddətdə dünyada əsl maarifpərvərlər tərəfindən necə müdafiə edildiyini, o cümlədən Azərbaycanda şair-pedaqoq Seyid Əzim Şirvani tərəfindən 1869-cu ildə yaradılmış ilk milli məktəbimizdə necə cəsarətlə tətbiq edildiyini, bu böyük ideyanın yeni müstəqilliyinə qovuşmuş Quzey Azərbaycanımızda İsmayıl İsmayılov kimi vətənpərvər müəllimlərimiz tərəfindən necə uğurla davam etdirildiyini yazmışam. İşıqlı ideyalar daim zülmət üzərində zəfər çalmışdır. Və çalacaqdır. Mən bu gün öz yurdumda təklənmiş bir adamam. Demək olar ki, 13 ildir tamamilə işsizəm. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “Qobustan” jurnalının (№1, 2017) bu ilki ilk sayında milli klassik irsimiz ilə bağlı geniş müsahibəm və klassiklərimizə yazdığım beş yeni nəzirəm dərc edilmişdir. Nəsimiyə yazdığım nəzirədən bir parçanı diqqətinizə yetirirəm: -Zülmət gecələr içrə yanan tək şəməm, ey can, Ey Şəmsi-ümid, doğ, günümü al səhər eylə. Dahi Nəsimimizin dediyi kimi, “dunya duracaq yer deyil...” Ömürün sürətli axarında xalq üçün qoyub getdiyimiz əsərlər yeganə təskinliyimizdir. İşsizliyimə start verilmiş 2004-cü ilin 23 aprelinə kimi 18 yaşımdan bəri çalışmadan yaşadığım bir gün olmamışdır. Hətta yuxarı məktəb şagirdi və tələbəlik Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|