Natura ludzka

NATURA LUDZKA

Istota natury ludzkiej – podejścia:

1. Hedonistyczna natura człowieka

• 
  Celem działania człowieka jest maksymalizacja przyjemności i minimalizacja przykrości
  
• 
  Hedonizm teraźniejszości – wersja najstarsza – ludzie maksymalizują swoją przyjemność TU i TERAZ
  
• 
  Hedonizm przeszłości – aktualne zachowanie jest konsekwencją ubiegłego zachowania (teoria wzmocnień Thorndike’a czy teoria Skinnera)
  
• 
  Hedonizm przyszłości – wymaga uwzględnienia antycypacji, celu, oczekiwań, podejmowania decyzji (np. współczesna teoria społecznego uczenia się – jeśli będziesz się uczył, to będziesz miał lepsza pracę w przyszłości)
  

2. Biologiczna natura człowieka

• 
  Przynajmniej teoretycznie wrodzona umiejętność porozumiewania się odnoszące się do sposobów porozumiewania się determinowanych biologicznie (w przeciwieństwie do determinowanych nie biologicznie)
  
• 
  Biologiczne determinanty zostały zbadane przez Lorenza (doświadczenie z gęsiami – które zawsze będą szły za matką jedno za drugim „gęsiego”)
  
• 
  Czynniki pobudzające instynkt -> zagrożenie, strach, wola przeżycia
  

3. Człowiek jako maszyna

• 
  Wyuczenie konkretnych mechanizmów czy zachowań w danych sytuacjach (programowanie zachowań automatycznych, odruchów, zachowania nie karalne w prawie karnym itp.)
  

4. Humanistyczna natura człowieka

• 
  Zakłada, że człowiek z natury jest dobry i kieruje się wolną wolą
  
• 
  W osiągnięciu swoich celów kieruje się hierarchią potrzeb:
  

• 
  Potrzeby fizjologiczne
  
• 
  Potrzeby bezpieczeństwa
  
• 
  Potrzeby przynależności i miłości
  
• 
  Potrzeby przynależności, szacunku i samorealizacji
  

• 
  Celem człowieka jest realizacja kolejnych szczebli piramidy potrzeb
  

DYSONANS POZNAWCZY FESTINGERA

1. Podstawowe założenie

- tym co decydująco wpływa na kierunek i sposób naszego działania jest efekt porównania między przekonaniami.
2. Wynik porównania:

- treści ze sobą zgodne

- treści ze sobą niezgodne
3. Konsekwencje niezgodności

- rozbieżność (niezgodność) jest zdecydowanie nieprzyjemna

• 
  Konsekwencje nieprzyjemności
  

-podejmowanie działań zmierzających do likwidacji nieprzyjemności

-takie zadania chcemy podjąć o ile tylko istnieje taka możliwość

4. Doznania a emocje

1. 
   Na gruncie poznawczym rodzi się dysonans
   
2. 
   Na gruncie emocji pojawia się obdarzenie emocji energią
   

5. Drogi do likwidacji dysonansu.

1. 
   Poszukiwanie dodatkowych danych
   
2. 
   Zmiana dotychczasowego przekonania (związane z porównaniem kosztów i zysków z decyzji)
   
3. 
   Poszukiwanie wyjątku od reguły
   

6 Samoocena a dysonans

- samoocenę należy obniżyć

- samoocenę należy podwyższy.ć

7. Inicjacja a dysonans

+ inicjacja powinna być surowa (dla wywarcia efektu satysfakcji/doniosłości)

- inicjacja powinna być łagodna (dla docenienia przynależności)
8. Oszukiwanie a dysonans

Złagodzą swą postawę do oszukiwania ci, którzy wcześniej sami oszukiwali

9. Zasady sformułowane przez Aronsona na podstawie dysonansu:

- jak zrobić, żeby ktoś nie zdradzał?

1. 
   Co się stanie gdy ktoś skutecznie kusi?
   
2. 
   Co się stanie gdy kogoś kusić tak, by ostatecznie się temu oparł?
   

- wszystkie okoliczności sprzyjały, a ja nie zdradziłem. Dlaczego? „bo nie należy zdradzać”
10. Wyjaśnienia oparte na pojęciu racjonalizacji

1. 
   Uzasadnienia zewnętrzne (oparte na przesłankach zewnętrznych)
   
2. 
   Uzasadnienia wewnętrzne (oparte na przesłankach wewnętrznych)
   
3. 
   Uzasadnienia wystarczające (wyczerpujące argumenty strony przeciwnej, pozwalające uzasadnić swój wybór)
   
4. 
   Uzasadnienie niewystarczające (niewyczerpujące argumentów opozycyjnych, nie dające racjonalnego wytłumaczenia dla wyboru)
   

Rodzaj uzasadnienia	Wystarczające	Niewystarczające
Wewnętrzne
Zewnętrzne

11. Wielkość uzasadnienia, a dysonans

RYSUNEK

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA

1. Definicja:

Wymiana informacji między ludźmi, zwykle bez kodowa i na ogół nieświadoma, a wręcz niezamierzona. Pierwotna wobec języka.
„Czy człowiek potknął się o język?”
Komunikaty niewerbalne również przekazują informacje.
2. Podział

- ze względu na najczęściej wykorzystywane receptory

- ze względu na stopień konieczności obecności innych osób:

> komunikaty indywidualne – gdy jesteśmy sami

> komunikaty interakcyjne – gdy jesteśmy w grupie
3. Przykłady

-komunikaty indywidualne:

> wyrazy mimiczne

> gesty

> wyrazy para-językowe – retoryka, sposób przekazu (np. niższy głos jest bardziej

przekonujący niż wysoki

> zmiany wielkości źrenic zależnie od tego czy kogoś lubimy czy nie/ czy interesuje nas czy nie
- komunikaty interakcyjne

> kontakt wzrokowy

> dysonans interakcji

> komunikaty przestrzenią (m.in. terytorialność, przestrzenie interpersonalne, przestrzeń personalia, formacja)

WYRAZY MIMICZNE

- jest to kanał przekazu gdzie komunikaty są budowane przez napięcie i rozluźnianie mięśni twarzy, są to przede wszystkim mięśnie brwi, czoła, oczu, nosa, warg, brody, ust, dolnej szczęki.

1. Są związane głównie z emocjami jako tzw. wyrazy mimiczne. Człowiek ma jednak zdolność „udawania emocji” – potrafi się uśmiechać, chociaż nie jest mu wesoło.
2. Niektóre wyfraczy mimiczne mają charakter uniwersalny – w każdym zakątku świata wyglądają niemalże identycznie nie zależnie od kręgu kulturowego czy innych determinantów – radość, zdziwienie, strach, gniew, niesmak, pogarda

- rozpoznawalne przez ludzi w różnych kulturach i mają w nich takie same

znaczenie.

- nie są arbitralne – nie wymagają ustanowienia w normie czy zwyczaju – są

interpretowane naturalnie

Znaczenie pozostałych wyrazów mimicznych jest kształtowana na ogół kulturowo i na ogół bez obecności kontekstu w ramach którego pojawiły się, nie dają się poprawnie interpretować [np. ucho od śledzia]

3. Gesty są ruchami ciała, które funkcjonują w taki sposób, jak wyrażenia językowe i często mogą je zastępować.
Rodzaje gestów wg. Ekemana i Friesena:

1. 
   Emblematy – posiadają odpowiednik słowny i występują zwykle w postaci gestów, najczęściej występują zamiast mowy,
   

1. 
   Są wyuczone
   
2. 
   Są używane w sposób świadomy i zamierzony
   
3. 
   Mogą być tworzone przez dowolne cześci ciała choć najczęściej są to twarz i ręce
   
4. 
   Mogą być tworzone arbitralnie (nie podobne do tego co przedstawiają) i tym samym ich znaczenie i stosowanie są dostępne tylko członkom tych społeczności, które ją stworzyły albo które miały okazje poznać kontekst ich powstania.
   

2. 
   Regulatory – gesty, które regulują przebieg rozmowy (zabieranie głosu, kończenie lub rozpoczynanie wypowiedzi)
   

1. 
   Są w zdecydowanej większości przypadków nieświadome
   
2. 
   Są wyraźnie odebrane
   
3. 
   Mają znaczenie aktualne, które tworzy się i znika w trakcie konwersacji
   

3. 
   Ilustratory – ich zadaniem jest „podparcie” słowa gestem czy szczególne uwydatnienie znaczenia słowa:
   

1. 
   Są spontaniczne
   
2. 
   Są nieświadome
   
3. 
   Nie mają stałego niezmiennego znaczenia
   

4. 
   Odzwierciedlenia emocji – są to głównie różnego rodzaju zmiany fizjologiczne, których pojawienie się ujawnia zaistnienie emocji – tzw. przecieki – np. pocenie się gdy się denerwujemy
   
5. 
   Zachowania adaptacyjne – są zachowaniami, których celem jest obniżenie napięcia wywołanego stanem emocji (aspektu energetycznego emocji – po to by nadal kierować uwagą dowolną)
   

1. 
   Są spontaniczne
   
2. 
   Są indywidualne
   
3. 
   Nabierają znaczenia w danej sytuacji i poza tą sytuacją nie mają większego znaczenia.
   

Niektóre gesty są zadziwiająco podobne formą do gestów porównywalnych do naczelnych
KOMUNIKATY PARALINGWISTYCZNE

Jest to przekaz informacji, który pojawia się towarzysząc wypowiedziom językowym. Jest dodatkową formą informacji, która może wzmocnić, osłabić bądź zmienić znaczenie informacji przekazywanej językowo.

1. Postać komunikatów

-> zmiany sposobu wypowiadania się

-> wkręty

-> jakość głosu (ton, typ, akcent) komunikują emocje, postawę, przynależność grupową czy etniczną.

-> cechy wokalizacji (wysokość głosu, akcentowanie, regularność)

-> rodzaj głosu (przez śmiech, przez płacz, zmęczenie, ze strachem)

2.Cechy komunikaty para lingwistycznego wpływające na kierunek atrybucji:

1. 
   Wysokość głosu – najsilniej wpływa na atrybucje osoby (traktowana jako czynnik stały)
   

1. 
   Głos donośny, ciepły, niski – przypisanie sumienności i stabilności emocjonalnej
   
2. 
   Głos ostry i głośny – przypisywanie ekstrawersji i asertywności
   

2. 
   Siła głosu najsilniej wpływa na wnioskowanie o cechach sytuacji; gdzie ma miejsce, kto jest odbiorcą
   

3. Przypisywanie przebiega następująco:

1. 
   Wnioskowanie o cechach wewnętrznych opiera się na wysokości głosu
   
2. 
   Wnioskowanie o cechach zewnętrznych opiera się na energii głosu
   

4. Wpływ lęku i strachu na komunikaty para lingwistyczne

- uszkodzenie wypowiedzi – wahanie, długie i częste przerwy, wzrost liczny wkrętów,

- sprawność wypowiadania się jest funkcją lenku i stopnia opanowania wypowiadania się.

5. Zmiany wielkości źrenic

1. 
   Wielkość zmian od 2 do 8mm
   
2. 
   Prawidłowość ogólna – związane z więzią jaka łączy osobę (obiekt) z osobą u której zmiana wielkości następuje:
   

1. 
   Im bardziej pozytywny związek tym większe źrenice
   
2. 
   Im bardziej negatywny związek tym mniejsze źrenice
   

W każdym przypadku mamy do czynienia ze zmianą od wielkości w danym momencie do wielkości docelowej.

3. 
   Przykłady
   

1. 
   U kobiet źrenica zwiększa się na widok mężczyzn i dzieci
   
2. 
   U mężczyzn źrenica zwiększa się na widok kobiet
   
3. 
   U homoseksualistów źrenice powiększają się:
   

• 
  U mężczyzn – na widok kobiet
  
• 
  U kobiet - na widok mężczyzn i dzieci
  

4. 
   Przekaz trudny do uchwycenia.