Международныйнаучныйжурнал
№
5
(100),
часть
2
«
Научный
импульс
»
Декабрь
, 2022
2160
TA’LIM MUASSASASIDA IMKONIYATI CHEKLANGAN SHAXSLARNI O`QITISHNING
ODATIY MUAMMOLARI VA ULARNI IJTIMOIY-PEDAGOGIK QO`LLAB-QUVVATLASH
ZARURATI
Shokirova Xusnida Soyipovna
Farg’ona shaxar 23-umumiy o’rta ta’lim maktabi
matematika fani o’qituvchisi
Hamroqulova Sharofat Hamiddinovna
Farg’ona ICHSHUI kasb-hunar maktabi
maxsus fan o‘qituvchisi
Hozirgi vaqtda Respublikamizda yosh avlod o`rtasida
nogironlikning asosiy
tendentsiyalari aholining demografik tuzilishidagi salbiy o`zgarishlar, kasallikning o`sishi,
ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarning yomonlashuvi va ekologik vaziyat bilan belgilanadi.
Bolalarning ushbu toifasi submadaniyatga,
turmush tarziga, rivojlanishning ijtimoiy
xususiyatlariga ega bo`lgan maxsus ijtimoiy-demografik guruhdir.
Imkoniyati cheklangan talabalarning to`liq ijtimoiy
aloqalari imkoniyatini
qiyinlashtiradi va yetarli muloqot doirasining yetishmasligi buzilishlarga olib keladi, bu esa
o`z navbatida rivojlanishda yanada ko`proq izolyatsiya va kamchiliklarga olib keladi.
Ijtimoiylashtirish jarayoni bolaning hayotiga va shunga mos ravishda uning kasbiy
rivojlanishiga katta ahamiyat beradi.
Ta’lim tizimi olish-ijtimoiy maqomni oshirish va sog`lig`i cheklangan yoshlarni himoya
qilishning eng samarali mexanizmlaridan biridir.
Nogiron - jismoniy, aqliy , psixologik va hissiy faoliyatning izdan chiqishi, shikastlanishi
natijasida hayot faoliyatining cheklanishi munosabati bilan qonun hujjatlarida belgilangan
tartibda nogiron deb topilgan va ijtimoiy yordam hamda himoyaga muhtoj bo’lgan
shaxs
tushuniladi. “ Nogiron” atamasi hozirgi kunda eskirib qolgan va qo’pol bo’lgan so’z
hisoblanadi. Shuning uchun ham bunday shaxslarga nisbatan “imkoniyati cheklangan
insonlar ” yoki “ nogironligi bo’lgan shaxslar ” deb murojaat qilish to’g’ri bo’ladi.
Imkoniyati cheklangan (
nogiron)
- bu shaxsiy ehtiyojlarini
va ijtimoiy hayot
yetishmovchiliklarini qisman yoki to‘liq o‘zi mustaqil ta’minlay olmaydigan
istalgan shaxs. Nogironlik qabul qilingan tasnifnomaga ko‘ra
organizmdagi domiy
buzilishlarga olib keluvchi, hayot faoliyatining cheklanishiga sabab bo‘luvchi,
alohida ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashga ehtiyoj tug‘diruvchi
ijtimoiy zaiflik sifatida
talqin etiladi.
Bunday ijtimoiy yordam yo‘nalishlaridan biri zamonaviy jamiyatda tobora
katta ahamiyat kasb etuvchi ijtimoiy reabilitasiya hisoblanadi.
Imkoniyati cheklanganlarni ijtimoiy reabilitasiyalash
ijtimoiy yordamning
murakkab zamonaviy va muhim tizimlaridan biridir.