bo’lib, bu xatni norveg qiroliga yetkazish iltimos qilingan edi. Inglizlar
palatkani suratga olishdi, qutbga o’z bayroqlarini ham o’rnatishib, uni
ham suratga olishdi.
Qutbga borishda inglizlar 10 ta oziq-ovqat va yoqilg’i qo’yilgan
oraliq omborlari tuzishgandi. Ortga qaytishda ularning maqsadi-keyingi
omborga tezroq yetib olish edi. Lekin qancha
ular harakat qilishmasin
kuchlari tobora susayib borardi. Tezda ular orasidagi eng yosh va kuchli
Evansda aqliy yetishmovchilik xislatlari ko’rina boshladi. U ortda qolib
ketar, qo’li, burni va oyoqlarini sovuq urdi. 17 fevralda u juda ortda
qoldi. “Evans tizzalab o’tirgandi, ko’zlari bejo. Undan nima bo’ldi deb
so’rasak, u javob berolmadi, hushdan ketganini aytdi. O’rnidan turg’izib
yurgizsak, har 2-3 qadamda hushidan ketdi. Uni yaqin palatkaga olib
kelganimizda u 12 soatu 30 minut hushsiz yotdi vat inch o’lim topdi.
O’rtog’ingni bunday yo’qotish juda azobli” deb yozgan edi Skott.
Keyingi yo’l yana og’ir kechadi. Ular bir necha marta yo’ldan
adashishadi. Fevral oxirida yoqilg’i kam
qolganda havo yana soviy
boshlaydi va Ots oyog’ini muzlatib qo’yadi. Skottning mart oyidagi
yozuvlaridan ularning qanday umidsizlanganini ko’rish mumkin. Ular
bir-birlariga yordam berolmas, barchalarining ahvoli og’ir edi. Shunday
bo’lsada, 15 kilogramm og’irlikdagi geologik kolleksiyani o’zlari bilan
sudrab borishardi.
14 mart:”Harorat -420
gacha tushib ketdi, menimcha bizlarning
oxiratimiz yaqin. Men hech qachon yilning bu oyida shunday qattiq
sovuq bo’lishini o’ylamagan edim”. 17 mart: “Kunlarni sanashdan
adashdim. Menimcha hayotimizning oxirgi kuni. Nonushtadan so’ng Ots
boshqa yurolmasligini aytdi. Biz uni yetaklab bir necha mil yurdik.
Otsning oxirgi o’ylari onasi haqida edi. Kechasi uxlashdan oldin ertalab
uyg’onmaslikni istadi, lekin ertalab turdi va
atrofni aylanib kelishini
aytdi. U tashqariga chiqdi va biz uni boshqa ko’rmadik. Ots o’z o’limiga
mardlarcha bordi, biz ham shunday o’limimizni kutib olsak qani edi.
Bizning o’limimiz ham yaqin!” 29-mart: “21-sanadan beri quyunli
shamol esadi, yoqilg’imiz oxirlab qoldi, har kuni yo’lga
chiqamiz
deymiz, lekin chiqolmaymiz, omborgacha 11 mill qoldi, lekin unga yetib
borolmasak kerak. Biz oxirigacha chidaymiz. Men yana yoza olishimga
ko’zim yetmaydi”. Uning oxirgi yozuvi: “Xudo haqqi bizning
yaqinlarimizni yolg’iz qoldirmang!”
Bahor kelganda -1912 yilning noyabrida izlovchi otryad palatkani
topishdi. Unda 3 ta murda bor edi. Uilson va Bouers yopiq uyquga
mo’ljallangan qoplarda yotardi.
Ekspeditsiya vrachi
Dostları ilə paylaş: