Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Berezina, 
Borodino, Vaterloo, Leypsig, Maloyaroslavets, Polotsk, Smolensk 
deb va rus harbiy dengizchilari sharafiga: Mixaylov, Mordvinov, 
Rojnov, Shishkov
nomlarini berishadi.
1821 yilning 11 fevralida “Vostok” kemasi ta’mirtalab ekanligi 
aniqlanadi va Bellinsgauzen kemalarni shimolga buradi. 1821 yilning 5 
avgustida 751 kunlik sayohatdan so’ng Kronshtadtga qaytib keladi. Bu 
vaqt ichida dengizchilar juda katta jasorat ko’rsatishdi, biror marta 
kelishmovchiliklar yuzaga kelmadi, yuqori janubiy kengliklarda dunyo 

---

aylana sayohatni amalga oshirishdi, faqat 2 ta dengizchi halok bo’ldi, 
birorta jiddiy kasallik bilan hech kim kasallanmadi. 
Geografik yutuqlari jihatidan birinchi rus Antarktika ekspeditsiyasi 
XIX asrda buyuk edi. Bellinsgauzen bu haqda 1831 yilda “Janubiy muz 
okeanidagi 2 marta qilingan tadqiqotlar va “Vostok”, “Mirniy” 
kemalarida amalgam oshirilgan dunyo aylana suzish” deb nomlangan 
asar yaratdi. Bu asar 1949 va 1960 yillarda ikki marta qayta nashrdan 
chiqdi. 
1822-1823 yillarning yozida ingli hayvon ovlovchisi 
Jems 
Ueddell
2 ta kemada juda yaxshi ob-havoda Janubiy Georgiyadan 
54
0
15
1 
janubiy kenglikkacha suzadi. Bu yerda yakkam dukkam orollarni 
ko’radi. Hozir Ueddell suzgan dengiz Atlantika okeanining eng janubi 
va Antarktika quruqligiga eng chuqur kirib boradi. 
XIX asrning 30-40 yillarida Antarktidaning muzli qirg’oqlarini 
Jon Bisko
boshchiligida Antarktika suvlarida dunyo aylana sayohatni 
amalga oshirayotgan londonlik savdogarlar ko’radilar. U Folklend 
arxipelagidan Janubiy Sandvich yerlariga undan janubi sharqqa suzib, 
1831 yilning yanvarida 0
0
meridianda janubiy qutb chizig’ini kesib 
o’tadi. 
70- 
parallellarga 
yaqinlashganda 
fevral 
oyi 
oxirida 
Antarktidaning okeanga kirib kelgan qismini va keyinchalik Bisko tog’i 
(1860 m) deb nomlangan cho’qqini ko’rishadi. Kuz boshlanganligi 
sababli tasmaniyaga qaytadi. 1831-1832 yilning yozida sayohatini 
davom ettirib, Aleksandr I- yerlaridan shimoli-sharqqa Adelayd orolini 
va uning nomi bilan nomlangan bir qancha orollarni ochadi. Shunday 

---

qilib, Bisko orollardan tashqariEnderbi va Greyam yerlarini ochadi, 
bular Antarktidaning yarim orollaridir. 
1838-1842 yillarda Janubiy magnit qutbini topish maqsadida 
Antarktika suvlarida 3 ta mamlakat –fransuz, shimoliy Amerika va 
ingliz ekspeditsiya kemalari suzadi. Fransuz ekspeditsiyasiga dunyo 
aylana sayohatni amalgam oshirgan, Okeaniyani tadqiq etgan harbiy 
dengizchi