Naxçıvan Muxtar Respublikası

 
18
 
9) Axura (Qabaxlı) çayı- hövzəsi 25 km, sahəsi 112 km². Arpa çayının qoludur (Mənbəyi 2.460 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
10)  Əyilis çayı- hövzəsi 24 km, sahəsi 58 km². Araz çayının qoludur (Mənbəyi 3.100 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
11) Ordubad çayı-hövzəsi 24 km, sahəsi 42 km². Araz çayının qoludur (Mənbəyi 3.200 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
12) Parağa çayı-hövzəsi 21 km, sahəsi 49 km². Gilan çayının qoludur (Mənbəyi 3.580 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
13) Kükü çayı-hövzəsi 20 km, sahəsi 105 km². Naxçıvan çayının qoludur. (Mənbəyi 3120 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
14) Salvartı çayı-hövzəsi 10 km, sahəsi 19 km². Naxçıvan çayının qoludur (Mənbəyi 2.849 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
15) Kotam çayı- hövzəsi 8 km, sahəsi 22 km². Araz çayının qoludur (Mənbəyi 1.640 m 
yüksəklikdən başlanır). 
 
16) Kilit çayı- hövzəsi 7 km, sahəsi 13 km². Araz çayının qoludur (Mənbəyi 2.340 m yüksəklikdən 
başlanır). 
 
17) Ayçınqıl çayı- hövzəsi 7 km, Vənənd çayının qoludur (Mənbəyi 3.362 m hündürlükdən 
başlayır). 
 
18) Pəzməri  şəlaləsi- Ordubad rayonu ərazisindəki rayon mərkəzindən 37 km şimal-qərbdə 
(Ordubad-Unus yolunun kənarında) okean səviyyəsindən 2.161 metr hündürlükdədir. 
Pəzməri şəlaləsi Azərbaycanda ən hündür şəlalə olmaqla 16 metr hündürlükdən tökülərək orta illik 
su sərfi 1,34 m³/san-dir. Yerli əhali  şəlaləyə “Qaplan şəlaləsi” adını vermişlər. Pəzməri  şəlaləsi yay 
aylarında mənzərəli görünür. Ərazi turistlər üçün istirahət yeri olmaqla təbii zənginliklərə malikdir. 
 

---

 
19
Göl tikməklə yol çəkib körpü salmaq xalqın firavanlığına xidmət etməkdir. 
Xeyriyyəçi Şahbaz ağa Kəngərli. 
 
 Təbii və süni göllər  
 
Naxçıvan Muxtar Respublikasında olan təsərrüfatlardakı  əkin yerlərini suvarmaq məqsədi ilə irili-
xırdalı otuza qədər su hövzələri vardır. Naxçıvan MR Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Agentliyinə məxsus 
təbii və süni yolla yaradılmış göllərin təsnifatı aşağıdakı kimidir. 
 
1) Göygöl-təbii olaraq okean səviyyəsindən 3065m. yüksəklikdədir. Su tutumu 9,75 min m³, sahəsi 
15 hektar (bir tərəfində qar olduğu halda, qarşı  tərəfdə  bənövşə  ətirli çəmənlikdən ibarətdir). iyun-iyul 
ayında su səthinin temperaturu 1-5 Cº-dir.(2006-cı ildə) 
 
2)  Salvartı-təbii olaraq okean səviyyəsindən 2849m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1,0 milyon m³, 
sahəsi 3,2 hektardır. iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 5-10 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
3) Qanlı göl-suni olaraq tikilərək 1965-ci ildə istifadəyə verilmişdir. Okean səviyyəsindən 2420m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 1,0 milyon m³, sahəsi 0,10 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su səthinin 
temperaturu 10-12 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
4)  Batabat gölü I-suni olaraq tikilərək 1951-ci ildə istifadəyə verilmişdir. Okean səviyyəsindən 
2113m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1,0 milyon m³, sahəsi 0,18 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 8-10 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
5)  Batabat gölü II-suni olaraq tikilərək 1953-cü ildə istifadəyə verilmişdir. Okean səviyyəsindən 
2110m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1,0 milyon m³, sahəsi 0,7 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 10-11 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
6)  Batabat gölü III-suni olaraq tikilərək 1955-ci ildə istifadəyə verilmişdir. Okean səviyyəsindən 
2109m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1,0 milyon m³, sahəsi 0,18 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 12 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
7) Araz dəryaçası- 1971-ci ildə Araz çayı üzərində tikilmiş Araz SES (gücü 20 MQW) nəticəsində 
suni sürətdə yaradılmışdır. Okean səviyyəsindən 777m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1,350 milyon m³, 
iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 20-25 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
8)  Arpaçay dəryaçası-1977-ci ildə Arpaçayı üzərində tikilmiş  bənd nəticəsində suni surətdə 
yaradılmışdır. Okean səviyyəsindən 959m. yüksəklikdədir. Su tutumu 140-150 milyon m³, sahəsi 6,30 
kvadrat kilometrdir. (Sağ  və sol suvarma kanalları istismara verilmişdir.) iyun-iyul ayında su səthinin 
temperaturu 18 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
9)  H.  Əliyev adınaVayxır dəryaçası-1999-cu ildə Naxçıvan çayının üstündə qurulmuş  bənd 
nəticəsində suni surətdə yaradılmışdır. Okean səviyyəsindən 1147m. yüksəklikdədir. Su tutumu 100 
milyon m³, sahəsi 4,54 kvadrat kilometrdir. (Sol sahil suvarma kanalı istismara verilmişdir.) iyun-iyul 
ayında su səthinin temperaturu 18 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
10) Bənəniyar gölü- 1987-ci ildə tikilmiş, Əlincə çayı ilə doldurulur. Okean səviyyəsindən 1200m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 19 milyon m³, sahəsi 6 min hektardır. iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 
19-20 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
11) Uzunoba gölü-1961-ci ildə tikilmiş, Naxçıvan çayının suyu ilə doldurulur. Okean səviyyəsindən 
1000m. yüksəklikdədir. Su tutumu 8,5 milyon m³, sahəsi 1,2 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 22-25 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 

---

 
20
12)  Sirab gölü- 1979-cu ildə tikilmiş, Sirab çayının (Vayxır dəryaçasının sol kanalı ilə) suları ilə 
doldurulur. Okean səviyyəsindən 1077m. yüksəklikdədir. Su tutumu 11,6 milyon m³, sahəsi 1,54 kvadrat 
kilometrdir. iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 22-23 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
13)  Nehrəm gölü-1965-ci ildən tikilmiş  Əlincə çayından doldurulur. Okean səviyyəsindən 900m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 6 milyon m³, sahəsi 0,85 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su səthinin 
temperaturu 26-28 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
14) Xok gölü I-1997-cı ildə tikilmiş bulaq və sel suları ilə doldurulur. Okean səviyyəsindən 800m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 3 milyon m³, sahəsi 35 hektardır. iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 20-
25 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
15) Xok gölü II-1940-cı ildə tikilmiş, bulaq və sel suları ilə doldurulur. Okean səviyyəsindən 750m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 400 min m³, sahəsi 8,8 hektardır. Yay aylarında göldə su quruyur. (2006-cı 
ildə) 
 
16) Çalxanqala gölü-1940-cı ildə tikilmiş, bulaq və sel suları ilə doldurulur. Okean səviyyəsindən 
1100 metr yüksəklikdədir. Su tutumu 500 min m³, sahəsi 2,5 hektardır. iyun-iyul ayında su səthinin 
temperaturu 20 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
17)  Qahab gölü-1984-cü ildə tikilmiş, Qahab çayından sel suları ilə doldurulur. (Vayxır 
dəryaçasının sol kanalı ilə doldurulması da nəzərdə tutulmuşdur) Okean səviyyəsindən 1043m. 
yüksəklikdədir. Su tutumu 1 milyon m³, sahəsi 0,18 kvadrat kilometrdir. iyun-iyul ayında su səthinin 
temperaturu 20 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
18)  Məzrə gölü-1984-cü ildən tikilmişdir. Naxçıvan çayından (Vayxır dəryaçasının sol kanalı ilə) 
doldurulur. Okean səviyyəsindən 1675m. yüksəklikdədir. Su tutumu 1milyon m³, sahəsi 0,18 kvadrat 
kilometrdir. iyun-iyul ayında su səthinin temperaturu 22 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
19)  Payız gölü -1982-ci ildən tikilmişdir. Cəhri çayından təbii surətdə doldurulur. Okean 
səviyyəsindən 900 metr yüksəklikdədir. Su tutumu 600 min m³, sahəsi 20 hektardır. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 16-18 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
20)  Cəhri gölü-I-1979-cu ildən tikilmişdir. Cəhri çayından təbii surətdə doldurulur. Okean 
səviyyəsindən 900 metr yüksəklikdədir. Su tutumu 800 min m³, sahəsi 12 hektardır. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 16-18 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
21)  Cəhri gölü-II-1980-cı ildən tikilmişdir. Cəhri çayından təbii surətdə doldurulur. Okean 
səviyyəsindən 910 metr yüksəklikdədir. Su tutumu 1,2 milyon m³, sahəsi 18 hektardır. iyun-iyul ayında 
su səthinin temperaturu 19 Cº-dir. (2006-cı ildə) 
 
22)  Cəhri gölü-III-1981-ci ildən tikilmişdir. Cəhri çayından təbii surətdə doldurulur. Okean 
səviyyəsindən 915 metr yüksəklikdədir. Su tutumu 600 min m³, sahəsi 12 hektardır. iyun-iyul ayında su 
səthinin temperaturu 20 Cº-dir. (2006-cı ildə) 

---