Neriman Qurban indd



Yüklə 3,83 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/185
tarix15.03.2018
ölçüsü3,83 Mb.
#31888
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   185

11

 “Bilmirəm. Amma qürbətdə səfalət içində yaşamaqdan-

sa, Vətəndə ölmək daha yaxşıdı...”

 Qəfildən də diksindi, sözlərinin xəstəyə də aid olduğu-

nu beynindən keçirib xəcalət çəkdi...

***


Xəstə  deyəsən,  bir  az  rahatlanıb  huşa  getmiş,  özü  də 

köhnə kresloda bir az mürgüləmişdi, ikisi də açılan qapının 

tıqqıltısına oyandılar. Üç nəfər idilər: macar Layoş, türk Hil-

mi  və  yerli  Maks.  Gözləmədikləri  qonağı  görüb  çaşdılar, 

xəstənin  təqdimatından  sonra  dava-dərmana,  yeməyə  görə 

təşəkkür  elədilər,  israrın  ardınca  utana-utana  hələ  də  açıq 

süfrəyə əl uzatdılar. Az sonra Hilminin hazırladığı qəhvəni 

içəndə qonaq Vyanada dayanmağının səbəbini dedi:

“Sıxıntılı günlərimdə yazdıqlarımı dostların köməyilə al-

mancaya  çevirmişəm.  Burda  nəşr  evlərinin  birinə  vermək 

fikrindəyəm. Sizin yardımınıza güvənirəm”.

Cavanlar baxışdılar. Maks hamıdan əvvəl dilləndi:

“Bu yaxınlıqda, Lindenqasse küçəsində bir nəşr evi oldu-

ğunu  bilirəm.  Düzdü,  qapısından  girməmişəm,  kimsəni  də 

tanımıram, amma fikrimcə, müraciət eləyə bilərsiniz”.

“Onda  elə  bu  gün  getmək  istəyirəm,  görüş  baş  tutsa, 

Moskva qatarına da çata bilərəm. Kim bilir, bəlkə, sözləşmə 

də imzalamalı olduq”.

“Layoş dostumuzun yanında qalar, – Hilmi əlini paltosu-

na atdı, – Maksla mən də yolüstü sizə nəşr evini göstərərik”.

...Havada  yüngül  çisgin  olsa  da  piyada  gəzmək  xoş  idi. 

Qoltuğundakı bükülünü cavanların götürməsinə razı olma-

mışdı, elə bil əlləri dəysə, vərəqlərə ürəyinin qanıyla yazdı-

ğı  faş  olacaqdı.  O,  ümidsiz  günlərində  İstanbulda,  Parisdə, 

Klişidəki kasıb otağında, şam işığında yazdığı barədə alman 

dostu və onun arvadı istisna olmaqla, Ceyhun bəydən başqa 

kimsəyə  bir  kəlmə  deməmişdi.  Hə,  bir  də  hərdən  söhbətə 

gələn tale yoldaşı əlcəzairli Muhəmməd İbn Mənsurla oğlu 




12

Səid  nəsə  yazdığından  xəbərdar  idilər.  Muhəmməd  yazıb-

oxumaq bilmirdi, amma savadlı adamla oturub-durmaqdan, 

söhbət  eləməkdən  xoşu  gəlirdi.  Adəti  üzrə  hamı  kimi  ona 

da  “Qurban”  deyirdi.  “Qurban,  bu  işlərin  axırı  necə  ola-

caq?”  Onun  ümidsiz  çöhrəsinə  baxmamağa  çalışa-çalışa 

“Naümid  olma,  qurban,  Allah  bir  tərəfdən  bağlayıbsa,  yə-

qin,  bir  tərəfdən  də  açar”.  Hərdən  də  özü  gəlmir,  amma 

Səidlə yemək göndərirdi.

 Lindenqasse küçəsindəki dörd saylı binaya çatıb girişin 

üstündəki  “E.P.Tal  Publishers  &  Co”  lövhəsini  görəndə  ca-

vanları  daha  yoldan  saxlamaq  istəmədi,  xudahafizləşib  on-

ların  bir  qədər  uzaqlaşmasını  gözlədi,  sonra  əlini  ikitaylı, 

ağır palıd taxtasından qapısının dəstəyinə atanda duruxdu: 

bəlkə  elə  burdanca  qayıtsın,  əlyazmaları  Məhəmmədə  ver-

sin,  ya  elə  poçtla  Ceyhun  bəyə  göndərsin,  Vətəndə  vəziy-

yətin durulmağını gözləsin. Qəzənfər bəylə Kiyevdən yaxın 

münasibətləri vardı, tibb təhsili alan o qaraşın oğlanla yolla-

rı  sonralar  ayrılmışdı,  biri  müsavatçılara,  o  biri  sosial-de-

mokratlara  qoşulmuşdu.  İndi  Qəzənfər  “bəy”likdən  imtina 

eləyib  “fəhlə  kəndli  hökuməti”nin  baş  komissarı  olmuşdu, 

köhnə  dostunun  Vətənə  qayıtmasına  izin  məktubunu  da  o 

göndərmişdi.  Bəs  təzə  hökumət  bir  az  başı  açılanda  onun 

keçmişini  qurdalamayacaqdımı?  Başqa  imzayla  kapitalist 

ölkəsində  kitab  çap  etdirdiyi  ortaya  çıxsa,  başına  nələr 

gələcəkdi?  Ya  elə  yazdığını  oxuyub  onu  “xalq  düşməni” 

çıxarmayacaqdılarmı?

  Amma  tərəddüd  bir  an  çəkdi.  Qapının  çax-çaxını  çalıb 

həyəcanını  boğmağa  çalışa-çalışa  gözlədi.  Yanından  keçən 

yeniyetmə, elə bil onu kiməsə oxşadıb ayaq saxladı, gözlərini 

bərəldib  heyran-heyran  baxdı.  Yeniyetmənin  marağının 

səbəbini  başa  düşdü:  boy-buxunu,  paltosu,  çəkmələri,  şlya-

pası, bığı, qaşı-gözüylə Çarli Çaplinə oxşadırdılar, bu da ke-

finin  kök  vaxtında  xoşuna  gəlir,  ovqatı  təlx  olanda 

qüssələndirirdi. İndi həyəcanlıydı, ona göz vurub gülümsədi, 



13

gimnaziya  şagirdinə  oxşayan  oğlan  da  gülümsünüb  göz-

lərini ondan çəkmədən aralandı.

Qapını açan xidmətçi qadının gözlərində də təəccüb var-

dı. Şlyapasını çıxarıb yüngülcə baş əydi:

“Salam, frau! Mən herr Ernet Peter Talı görə bilərəmmi?” 

Xidmətçi hələ də təəccübdən qurtulmamışdı:

“Kimin gəldiyini deyim?”

Ani  tərəddüd  keçirdi,  təbii  ki,  ad-soyadı,  həm  də  təxəl-

lüsü nəşr evinin sahibinə heç nə deməyəcəkdi, bu səbə bdən 

də onu maraqlandırmaq daha düzgün olardı:

“Deyin  ki,  qafqazlı  bir  yazıçıdı,  alman  dilinə  çevrilmiş 

əsərlərinin nəşrilə bağlı söhbət eləmək istəyir”.

“Bir  dəqiqəliyə  gözləyin”,  –  xidmətçi  qapının  arasından 

gülümsəyib yox oldu.

Əlyazmaları,  əlbəttə,  burda  qalacaqdı.  Naşirlə  razılığa 

gəlməsə,  ya  Məhəmmədin  yanında  əmanət  qoyacaq,  ya  da 

poçtla Ceyhun bəyə göndərəcək: axı almanca əlyazma Mos-

kvada  da,  Bakıda  da  kimsəyə  lazım  deyil,  üstəlik,  əcnəbi 

dildə  yazı  yoxlama  vaxtı  diqqəti  çəkər,  başına  bəla  açar. 

Bəlkə  də  baxti  gətirdi,  naşiri  maraqlandıra  bildi,  hələ 

qələmhaqqı  da  qopardı.  Vəziyyətinin  bu  vaxtında  belə  bir 

şey  göydəndüşmə  olardı:  xəstə  tələbəyə  də  əl  tutar,  İbadın 

borcunu göndərər, yol xərci qayğısından da qurtulardı.

Xidmətçinin  dəvətilə  içəri  girib  uzun  dəhlizin  o  başına 

gedəndə sezdi ki, nəşr evinin vəziyyəti o qədər də ağır de-

yil:  hər  iki  tərəfdəki  irili-xırdalı  otaqlarda  yazı  makinaları 

taqqıldayır, qapılar açılıb-örtülür, yarıaçıq qapıların arxasın-

dan qısa gülüş, ya da ifadələr eşidilirdi.

Nəşr evinin sahibi onu kabinetinin kandarında qarşılayıb 

özünü  təqdim  elədi:  Ernest  Peter  Rozental  –  qısaca  Peter 

Tal. “Yəhudidi, – beynindən keçirdi, – bəlkə heç əlyazmanı 

göstərməyim,  sadəcə,  söhbət  eləməyə  gəldiyimi  deyim?” 

Amma  artıq  özünü  nişan  vermişdi,  daha  doğrusu, 

təxəllüsünü söyləmişdi. Təxminən yaşıdı olan Tal ona alçaq 

kürsüdə yer göstərib üzbəüzdə əyləşdi, iltifatla gülümsədi:




Yüklə 3,83 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   185




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə