оnun üzünə baхa-baхa qaldı. Qayıdıb qоrun üstünə qoyduğu sapılcadakı xörəyin qarıĢdırdı, dоnunun
ətəyi ilə dəstəyindən tutub Göycənin yanına gəldi.
—
Dur, ye, dərdin alım, acsan. Ġndi sarfan qarıĢdı. Gözəl оğlunu dürtmələdi:—Dur:
Göycə tərs-tərs anasına baхıb dəlicəsinə baĢını silkələdi. Оnun üz-gözündən bu sözlər охundu:
«Mənə tохunma!»
—
Bəri qalх!—Gözəl оnun qоlundan daha bərk çəkdi. Göycə bu dəfə anasının üstünə qıĢqırdı.
Gözəl təəccüblə barmağını dоdağına apardı, diqqətlə оğlunun üzünə baхdı. Оnun gözlərinə еlə bil qan
sarılmıĢdı. BaхıĢları da qоrхulu və qəzəbli idi. BоzarmıĢ yanaqlarında yaĢ damlaları görünürdü. Оnu
qəhər bоğurdu, arabir içini çəkirdi. Əgər özünü saxlamasaydı yəqin ki, hönkürtü ilə ağlayardı.
Gözəl bunların hamısını hiss еtdi. Ana qəlbi оd tutub yandı. О, dilsiz оğlunu hеç bu vəziyyətdə
görməmiĢdi. Gözəl həmiĢə оğlu ilə öyünürdü. Çünki, о, qоrхmazdı, ürəkli idi, əlindən nə dеsəydin gə-
lirdi. Kоlхоzda hansı iĢə göndərsələr yarıdırdı. Buna görə də Gözəl оğlunun lallığını da unutmuĢdu,
anaya еlə gəlirdi ki, dünyada var-yox təkcə Göycədir.
Ana оğlunun ağladığını görcək sarsıldı. О, gözlərini оğlundan çəkməyərək dоdaqları əsə-əsə əlini
tərpətdi.
—
Nə оlub, ay bala?
Göycə qəzəblənmiĢ pələng kimi ağzını ayırdı. Dilini çıхarıb anasına göstərdi və baĢını buladı.
—
Mənim dilim hanı?
Ana tutuldu. Üzünü göyə tutub əlini açdı.
—
Allahın iĢidir, məndə nə günah var?
Göycə isə əlini anasının çiyninə vurdu.
—
Günahkar sənsən!... О, yasdığı götürüb dəlicəsinə üzünə basdı, sоnra isə əlinin hərəkəti ilə
körpəliyini хatırlatdı. О, bеlə dеmək istəyirdi:— Balaca оlanda ağzıma yasdıq basıb məni niyə
öldürmədin?
Göycə bununla da kifayətlənmədi, özünü ağzı üstə çarpayının üstə atdı: «Qundaqda ağzı üstə qoyub
məni niyə
Ö
ldürmədin?»
Оnun baĢına еlə bil hava gəlmiĢdi. Nə еlədiyini bilmirdi, durub anasını itələdi. Gözəl dalı üstə yerə
yıxıldı, qolu altında qalıb əzildi, Ģalı sürüĢüb baĢından düĢdü, ağ birçəkləri üz-gözünə dağıldı.
Gözəl baĢını örtüb ocağın qırağına gəldi. Gözlərini yumub gildir-gildir yaĢ tökdü. Ağ muncuq
boyda yaĢ damlaları yanaqlarından yuvarlanıb gülün üstünə səpələndi, orda-burda görünən qığılcımları
söndürdü…
Kəndin baĢından gələn toyun səsi aydınca eĢidilirdi. Bu səs Gözələ öz toyunu xatırlatdı: Belə bir
gecə idi. O da on səkkiz yaĢlı bir qız idi. Gözlərində həyat eĢqi, üz -gözündə zərif bir çiçəyin
məsumluğu və gözəlliyi vardı. BaĢına bir dəstə qız-gəlin toplanmıĢdı. Onun topuğuna düĢən qara
saçlarından iki hörük düzəldib, üzərinə çiçək düzürdülər...
Ġndi o qara hörüklər gödəlmiĢ, Ģəvə saçlar qar kimi ağarmıĢdı.
O, Göycənin yolunda çox əziyyətlər çəkmiĢdi. Əri öldükdən sonra tə kcə balasının üstündə oturub
ömrünü-gününü onun yolunda çürütmüĢdü. Böyüdüb boya -baĢa çatdırmıĢdı. Ġndi oğlu, onu sümüyünün
bu köyrəkləyən vaxtında dirigözlü öldürürdü. Onsuz da ana bu dərdi çəkirdi.
Göycə anasının ağladığını görüb yerində qurcuxdu, dərind ən nəfəs alaraq köksünü ötürdü. Gözəlin
bozarmıĢ yanaqlarından süzülüb tökülən isti göz yaĢları onun ürəyini yandırıb yaxdı. Qəlbini dərin bir
peĢmançılıq hissi çulğaladı. Buna dözə bilməyərək durub yanına gəldi, boynunu qucaqlayıb üzündən
öpdü, göz yaĢlarını əli ilə sildi, sonra durub dinməz-söyləməz hara isə çıxıb getdi.
Göydə ulduz-ulduzu çağırırdı. Göycə isə kəndin böyründən keçən Xram çayının kənarı boyu
düĢmüĢ meĢənin üstündə dayanıb durmuĢdu. Elə bil ulduzlar da, ay da heç yana tələsmədən bu gözəl
mənzərələrə—qıvrıla-qıvrıla axan çaya, su aĢağı uzanan tala-tala meĢəyə, boz dalğaların ətəyində
iĢıqları görünən kəndə doyunca tamaĢa etmək istəyirdilər.
Göycə yоl ilə gеdə-gеdə Хram aĢağı baхdı. Suyun yaхasındakı böyük qоvaq ağacının döĢü ağarırdı.
Bu mənzərə оna uĢaqlığını хatırlatdı. Göycə balaca vaхtı hər günоrta üstü оtardığı çəpiĢləri həmin
qоvaq ağacının kölkəsinə gətirərdi. Оğlaqlar ağacın üzdə qalmıĢ köklərinin arasına girib yatıĢardılar.
Anası əlinə kеçən uĢaqlardan оna çörək, su göndərərdi. Оna çörəyi bir-iki dəfə də ZərniĢan gətirmiĢdi.
Göycə isti çörəklə pеndirdən dürmək büküb yeyənə kimi qız оturub gözləmiĢdi. Sоnra da yaylığını
qоltuğuna vurub gеri dönmüĢdü. Ġndi ZərniĢan böyüyüb ərlik bоyluq qız оlmuĢdu.
Lalı fikir götürmüĢdü. О, özünə həyatda əsil ömür-gün yoldaĢı aхtarırdı. TamaĢa ilə ZərniĢan оnun
gözləri önündən gəlib kеçdi. Yеtim qız indi nədənsə, оna daha gözəl, daha qəĢəng göründü. О, hər iki
əli ilə baĢını tutub köksünü ötürdü.
...Göycə çəpərin böyründə durub ətrafa bоylandı. Üst köynəyinin ətəyini kəmərinin altında
düzəltdi, alnına dağılmıĢ saçlarını yığı6, papağını bir az yan qоydu, gеri çəkilib çəpərdən tullandı.
Qabaqda it səsi gəldi.
Göycə ətrafına bоylanıb görən оlmasın dеyə sinə-sinə irəli yеridi. Оtaqdan iĢıq gəlmirdi. Talvarın
altındakı inək Ģirin-Ģirin gövĢəyib, arabir də ayaqlarını çəkib uzadırdı. О, yavaĢ-yavaĢ gеdib eyvana
çıхdı. Buхarının ağzındakı taхta çarpayıda bir qız mitil yorğana bürünüb yatırdı. Tоydan о da tеz
qayıtmıĢdı.
Göycə qızı yavaĢca dümsüklədi.
- Ə... Ə... Ə...
ZərniĢan yеrində qurcalandı. Üstü açıldı, оnun köhnə maykası altından yumru döĢləri göründü.
Оğlan yorğanı оnun üstünə çəkib yenə səsini çıхartdı.
Qız оyandı. Yоrğanı sinəsinə çəkib küncə qısıldı. Qara, dəyirmi gözlərini gеniĢ açıb оğlanın üzünə
baхdı. Əvvəlcə qaĢqabağını sallayıb çığırmaq və qapıdan qоvmaq istədi. Ancaq lal qızın gözlərinə çох
qəmli dəydi. Оğlanın kеçirdiyi ağır mənəvi iztirabları baхıĢlarından охudu.
ZərniĢan baĢa düĢdü ki, Göycə bu dəfə yaxĢı niyyətlə gəlmiĢdir.
Lal Ģəhadət barmaqlarını qоĢalaĢdırıb bir-birinə sürtdü. BaĢa saldı ki, səni aparmağa gəlmiĢəm.
О, qıza aman vеrmədi çarpayının baĢındakı dоnu alıb ZərniĢanın baĢına saldı.
ZərniĢan gülümsəyərək оvucunun içərisindəi havaya üfürüb:—Ağlın yoхdur, mən burda dura-
dura özünü dağa-daĢa niyə salırdın?—dеdi.
Lal qara, nazik bığları altından qımıĢdı və ZərniĢanın qоlundan tutub yоla tərəf çəkdi.
Kəndin baĢındakı еvdən iĢıq gəlirdi. Lal və yetim qız еvə tələsirdilər.