Nəsrin SÜleymanli
Yüklə 2,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
63 qalması, köməksiz ermənilərin qırılması və müsəlmanların vəhşilikləri haqqında informasiya təbliğat kampaniyası başlanırdı (31). Ermənilərin bu dəsti-xəttə malik olmasını digər müəlliflər də təsdiq edirlər. Məsələn, bildirilir ki, XIX əsrin sonlarında və XX əsrin əvvəllə- rində erməni daşnakları tərəfindən həyata keçirilən qırğınlar zamanı er- məni silahlıları bu və ya digər yaşayış məntəqəsinə daxil olaraq bomba- lar partladır, silahlarını işə salır, müsəlman əhalinin nümayəndələrini qət- lə yetirir, sonra da aradan çıxırdılar. Erməni qiyamçılarının bu vəhşiliklə- rinin cəzasını isə yerli erməni əhalisi çəkirdi. Qeyd olunurdu ki, oxşar dəst-xətt Zaqafqaziyada da təkrar olunurdu (32). İngilis jurnalisti Skotland Liddel də qeyd edirdi ki, müsəlmanlar üzə- rinə hücum edən ermənilər onların qisası ilə rastlaşırdılar və sonra da təbliğat kampaniyasına başlamaqla "məzlum" ermənilərə dəstək və rəğ- bət qazanılmasına cəhd göstərirdilər (33). 1988-ci ilin fevral ayının sonlarında Sumqayıtda yaradılmış iğtişaşlar da yuxarıda haqqında danışılan klassik erməni dəst-xəttinin təzahürüdür. Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparılması istiqamətində dünya icti- maiyyətinin, Avropa və Amerika siyasi qüvvələrinin diqqətini və dəstə- yini cəlb etmək üçün erməni millətçiləri belə bir təxribata və ardınca da geniş antiazərbaycan təbliğatına əl atdılar. Çirkin niyyətlərinə nail olmaq üçün erməni millətçiləri azərbaycanlı- lar arasında yaşayan öz soydaşlarını qurban verməkdən çəkinmədilər. Be- lə bir təxribatın həyata keçirilməsi üçün Sumqayıt şəhərinin seçilməsi də təsadüfi deyildi. Şəhərdə azərbaycanlı əhalinin mütləq çoxluq təşkil et- məsi ilə bərabər, burada 1987-ci ilin sonlarından başlayaraq Ermənistan ərazisindən vəhşicəsinə qovulmuş azərbaycanlılar da az deyildi. Ev-eşik- lərini və bütün yaşayışlarını itirmiş bu insanlarda qisas hisslərinin qızış- dırılması üçün obyektiv bir zəmin mövcud idi ki, ermənilər də bundan məharətlə istifadə etdilər. Erməni millətçiləri təkcə bu təxribatı planlaş- dırmadılar, eyni zamanda onun icraçısı oldular. Milliyyətcə erməni olan Eduard Qriqoryan Sumqayıtda həyata keçirilən qarışıqlıqlar zamanı şəx- sən 5 ermənini qətlə yetirmiş, bir neçə erməni qadınını isə kütlə qarşısın- da zorlamışdı (34). Erməni millətçilərinə rəğbəti ilə seçilən SSRİ rəhbəri M.S. Qorbaçov da vaxtilə Z.Balayan və S.Kaputikyan kimi millətçiləri xəbərdar etmişdi ki, Azərbaycan ərazisində qızışdırıcı təbliğatı həyata keçirməklə burada yaşayan ermənilərin taleyini yaddan çıxarmasınlar (35). Amma əslində, 64 öz soydaşlarını qurban vermək erməni təbliğat ənənələrinin əsas tərkib hissələrindən biridir ki, bu ənənə Sumqayıtda da öz təcəssümünü tapdı. Sumqayıt hadisələrinin baş verməsi ilə Azərbaycana qarşı total şəkil- də informasiya-təbliğat müharibəsi başladı. Erməni millətçiləri, erməni kilsəsi və erməni diasporu bütün potensialını antiazərbaycan təbliğatının genişləndirilməsinə istiqamətləndirdi. Bu təbliğatın əsas məzmununu da "əzabkeş" ermənilərin Azərbaycanda qırğınlara məruz qalması, ermənilə- rin azərbaycanlılarla birgə yaşayışının mümkün olmaması, Dağlıq Qara- bağın Azərbaycandan qoparılmasının zəruriliyi, Dağlıq Qarabağda ermə- ni milli-azadlıq hərəkatının boğulması və s. kimi cəfəng fikirlər təşkil edirdi. Sumqayıt hadisələri videokadrlarda eybəcər şəklə salınaraq dünya ekranlarına çıxarıldı, qəzet və jurnallar mahiyyəti təhrif edilmiş yazılarla dolduruldu. Əslində, Sumqayıt hadisələri bəhanəsi altında Dağlıq Qara- bağ məsələsi ilə bağlı Azərbaycana qarşı geniş informasiya müharibəsinə təkan verildi. Qeyd etmək lazımdır ki, erməni millətçi qüvvələri Sumqayıt hadisələ- ri üzərində geniş təbliğat işləri aparmağa, dünya miqyasında böyük səs- küy salmağa nail oldular. Bu məsələ ilə bağlı çoxlu sayda kitablar, top- lular çap edildi, müxtəlif dillərə tərcümə olundu, qəzet və jurnallar millətçi erməni yazıları ilə dolduruldu, filmlər quraşdırıldı. Amma bu erməni təb- liğat materiallarının heç birində öz soydaşlarını öldürən və zorlayan və bununla da ətrafındakıları qızışdıran Eduard Qriqoryanın adına rast gəl- mək mümkün deyil. Çünki erməni millətçilərinə həqiqətlərin üzə çıxarıl- ması yox, bir neçə erməninin ölümü ilə nəticələnən bir iğtişaş lazım idi ki, onun əsasında müvafiq təbliğatın aparılmasına başlamaq mümkün ol- sun. Buna da ermənilər nail ola bilmişdilər. Başqa sözlə, böyük təbliğat kampaniyasına bəhanə əldə etmək üçün öz soydaşlarını qırğına vermək ənənəsi müasir dövrdə də erməni millətçilərinin güvəndiyi etibarlı me- todlardan biri oldu. Qeyd etmək lazımdır ki, XX əsrin əvvəllərində Qarabağda milli zə- mində qırğınların başlanması üçün də ermənilər bu metoddan istifadə etmiş- dilər. Məlumdur ki, 1905-ci ilin avqust ayının 16-da bir dəstə erməni si- lahlısı Şuşanın İrəvan darvazası həndəvərində bir ermənini qətlə yetirdi- lər. Sonra da onun meyitini erməni məhəlləsinə sürüyərək böyük hay-küy qaldırdılar, dad-fəryad qopararaq ermənilərə qarşı kütləvi hücumların başlandığını öz soydaşlarının beyninə yeritməyə çalışdılar. Bununla er- məni millətçiləri Şuşanın erməni məhəlləsində aləmi bir-birinə vurdular və müsəlman əhaliyə qarşı qırğınlara başladılar (36). 65 Şuşa şəhərində erməni millətçiləri tərəfindən başlanan qırğınların ikinci mərhələsi 1906-cı ilin iyul ayına təsadüf edir. Yeni qırğınların baş- lanması üçün ermənilər hərtərəfli hazırlıq görsələr də, bəhanə kimi yenə sınanmış metoda əl atdılar. Bu dəfə də onlar bir ermənini qətlə yetirərək meyitini azərbaycanlılar yaşayan məhəlləyə atdılar. Sonra da məlum sse- nari üzrə erməni təbliğatı, hay-küyü geniş vüsət aldı və azərbaycanlıların qırılması üçün ictimai-psixoloji fon yaradıldı (37 ). Erməni millətçiləri öz klassik metodu ilə başladıqları milli qırğınları arzusunda olduqları nəticələrlə başa vurmadıqda belə, ondan məharətlə öz təbliğatları üçün istifadə edirdilər. İngilis jurnalisti S.Liddel haqlı ola- raq qeyd edirdi ki, bu zaman ermənilər bir tərəfdən, ümumiyyətlə, bir et- nik toplum kimi təzyiqlərə, təqiblərə məruz qaldıqları haqqında hay-küy qaldırır, bir tərəfdən də öz millətçiliklərinin qurbanı olan erməni itkilə- rindən təbliğat kampaniyasının aparılmasında istifadə edirdilər. S.Liddel çox dəqiqliklə müşahidə etmişdi ki, öldürülmüş erməni millətçi erməni təbliğatı üçün çox qiymətli təbliğat materialıdır. O, əlavə edirdi ki, mə- sələyə lazım olan kimi yanaşıldığı təqdirdə erməni ölüsü erməni təbliğa- tının aparılmasına çox böyük fayda verə bilər. Onun bu qənaətini Qafqaz İslam Ordusunun komandanı olmuş Nuru paşa da bölüşürdü. Nuru paşa da qeyd edirdi ki, müxtəlif şəraitdə dünyasını dəyişmiş ermənidən az qa- la təzyiqlər nəticəsində öldürülmüş erməni kimi istifadə olunurdu (38). Görmək çətin deyil ki, bu təcrübə bütünlüklə Dağlıq Qarabağ müs- təvisinə də keçirilmişdir. 1988-ci ildən başlayaraq ermənilərin və onların havadarlarının kütləvi informasiya vasitələrində Dağlıq Qarabağ erməni- lərinin sıxışdırılması, təzyiqlərə məruz qalması haqqında yüzlərlə mate- rial görmək mümkündür. Hadisələrin elə ilk günlərindən Dağlıq Qarabağ ermənilərinin silahlandırılması və azərbaycanlı əhaliyə qarşı zor işlədil- məsi məlum faktdır. Lakin bu qeyri-qanuni silahlanmaya və qeyri-qanuni silahlı qurumların fəaliyyətinə qarşı göstərilən hər bir müqavimət də er- mənilərin sıxışdırılması, onların təqib eilməsi kimi dəyərləndirilirdi. Bax- mayaraq ki, məhz qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin tərk-silah edil- məsi üçün 1990-cı il iyul ayının 25-də SSRİ Prezidenti tərəfindən "SSRİ qanunvericiliyində nəzərdə tutulmamış silahlı dəstələrin yaradılmasını qadağan etmək və qanunsuz silah saxlandığı halda onu geri almaq haq- qında" fərman imzaladı. Onun icrası ilə bağlı 1991-ci ilin aprelində Xan- lar rayonunun Çaykənd kəndində həyata keçirilən təmizləmə əməliyyatı ermənilərə qarşı təzyiq və təqib kimi böyük hay-küyə səbəb oldu. Yalnız internetdə "Koltso" əməliyyatı üçün axtarış verməklə erməni təbliğatının Yüklə 2,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|