19
S.Hantinqton Türkiyəni, Meksikanı və Rusiyanı aid edir. So-
nuncunun xarici siyasi istiqaməti müəyyən qədər beynəlxalq
münasibətlərin gələcəyinin təhlil edilməsindən asılıdır. Buna
görə də, S.Hantinqton xüsusi qeyd edir ki, Qərbin maraqları
Rusiya ilə əməkdaşlığı genişləndirmək və davam etdirməyi
tələb edir. S.Hantinqton XX əsrin 90-cı illərində də öz ideya-
larını müdafiə və inkişaf etdirirdi. 1996-cı ildə o, «Sivilizasi-
yaların toqquşması və dünya düzəninin dəyişdirilməsi» kita-
bını nəşr etdirdi. Bu işdə amerikalı politoloq Qərb-xristian və
islam sivilizasiyasının qarşılıqlı münasibətlərinə xüsusi diq-
qət verir. S.Hantinqtonun fikrincə, onların arasındakı münaqi-
şənin mənbəyi çoxəsrlik tarixə malikdir.
Xristianlıqla İslam arasında qarşılıqlı ixtilaflı münasi-
bətlər Şimali Afrikada, İberiya yarımadasında (İspaniya), Ya-
xın Şərq və digər regionlarda ərəb istilalarından başlayır.
Xristian-ərəb qarşıdurması Rekonsistə – İspaniyanın ərəb və
barbarlardan azad edilməsi müharibələrinə, 150 il ərzində
Qərbi Avropa hökmdarlarının Fələstin torpaqları və onların
ətraf bölgələrində möhkəmlənmək üçün təşkil etdikləri Xaç
yürüşlərinə qədər davam edir. Bu qarşıdurmada ən əlamətdar
hadisə kimi 1453-cü ildə türklər tərəfindən Konstantinopolun
ələ keçirilməsi və 1529-cu ildə Vyananın mühasirəyə alınma-
sını göstərir. Bizans imperiyasının süqutundan sonra əvvəllər
ona məxsus
olan Kiçik Asiya, Balkanlar və Şimali
Afrika əra-
zilərində İslam dünyasının ən iri hərbi və siyasi mərkəzinə
çevrilən Osmanlı imperiyası meydana çıxdı. Uzun müddət bir
çox xristian ölkələri və xalqlarına bilavasitə bu imperiya tərə-
findən təhlükə mövcud idi.
Böyük coğrafi kəşflər və Qərb-xristian dünyasının İs-
lamla qarşıdurmasında qüvvələr nisbəti Qərbin lehinə dəyiş-
di. Avropa dövlətləri Avropa ərazilərindən kənarda – Asiya