Nigar Hüseynova

Kabardey
,
  Abzex
,
  Besleney
,
  Çerkeziya
, 
Anapa
  limanı  bölgәlәrindә  mәskunlaşdırıb 
(Tavkul, 2002:859-860).  
Noqaylar öz әdәbiyyatlarının tarixini Orxon-Yәnisәy abidәlәri, “ Divani Lüğat-it Türk”, 
Yusif  Has  Hacibin  “Qutadqu  Bilik”,  Əhmәd  Yәsәvinin  “Divanı  Hikmәt”,  Əhmәd  Yüknәkinin 
“Atabәtül Hәqayiq” kimi әsәrlәrindәn başladırlar.
  
Noqay yazılı әdәbiyyatını araşdırmaçılar iki hissәyә ayırırlar. 1-Sovet dövründәn öncәki 
noqay әdәbiyyatı; 2-Sovet dövrü noqay әdәbiyyatı (Akbaba, 2105:316). 
Noqay әdәbiyyatında dastanlar önәmli bir yerә malikdir. Noqay şifahi әdәbiyyatı onların 
tarixi  anlamındadır  vә  bu  әdәbiyyat  digәr  Türk  xalqlarının  әdәbiyyatı  kimidir.  Qәhrәmanlıq 
mahnıları,  lirik  eşq  mahnıları,  çalışma  vә  adәtlәrlә  bağlı  mahnılar,  laylalar,  yanıltmaclar, 
tapmacalar, alqış-qarqışlar, nağıllar bu әdәbiyyatın növlәridir.  
XV әsrdә