Nigar Hüseynova
Yüklə 1,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Dillərin Ucundan
adlı romanı, Saray Gibi adlı pyesi isә yarımçıq qalıb (Yeniasır, 2009:2289). QIRĞIZ ӘDӘBİYYATI Qırğız adına ilk dәfә miladi 731-ci ildә vәfat edәn Kül Tigin üçün 732-ci ildә tikilәn Orxon abidәlәrindә rastlanıb. Kül Tigin üçün tәşkil edilәn yuğ mәrasimindә iştirak edәnlәr, “yasçı vә ağıçı kimi şәrqdә gün çıxandan Bükli Çöl xalqı, çinlilәr, tibәtlilәr, avarlar, bizanslılar, qırğızlar…” (Tekin, 2006:25) deyә yad edilәrkәn çәkilib. Yuxarıda da işarә edildiyi kimi Yәhudi nәsәbli Fransız sәyyahı David Leon Cahun “Qırğız” sözünün “avara, axmaq” mәnasına gәldiyini irәli sürsә dә qırğızlar özlәrinin adının “qırx qız” sözündәn törәdiyini söylәyib. Onların “Qırx qız әfsanәsi”nә görә bir xaqanın qızının qırx kömәkçisinin olduğu, bir gün sәhәrә yaxın bir vaxtda sultanları ilә gәzmәyә getdiklәri, qarşılarına bir çayın çıxdığı, üzünә düşәn qızıl rәngindәki maraqlı işığa barmaqlarını batırdıqları vә qırxının da ilahi hikmәtlә hamilә qaldığı, bir müddәt sonra artıq boylu olduqları başa düşülüncә dedi-qodunun başladığı, xaqanın da onları bir dağa sürgün etdiyi, qızları bu dağda yaşayıb vaxtı gәldikdә uşaqlarını dünyaya 35 gәtirdiklәri, dünyaya gәlәn oğlan vә qızların vaxtları çatdıqda evlәnәrәk onlardan qırğızların törәdiyi (Gökalp, 2015:25-26) qeyd edilib. Ayrı bir әfsanәyә görә Akeşə adlı biri Sibir vә Yәnisey bölgәsindә yaşayan kalmuklar arasında islam dinini yaymaq üçün gedib. Akeşә orda evlәnib vә Mansur adlı bir oğlu dünyaya gәlib. O öldükdәn sonra Mansur kalmukların sayılıb-seçilәn şәxsiyyәti İroo-Cıroo nun evindә xidmәtçilik edib. Mansurdan xoşu gәlәn İroo-Cıroo öz qızını ona verib. Mansur da kalmuklar arasında İslam dinini yavaş-yavaş yaymağa davam edib. Mansurun bir qızı, bir dә oğlu olub. Qızının adını Yüklə 1,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|