Nigar Hüseynova

 
1-XANLIQ DÖVRÜ
: 
Xanlıqlar  dövründә  15-ci  әsrdәn  etibarәn  Krım  әdәbiyyatında  Mәngli  Giray,  Hüseyn 
Kәfәvi,  Bora  Qazi  Giray,  Aşıq  Ömәr,  Can  Mәhәmmәd,  Ədib  Əfәndi  kimi  şairlәr  yetişib.  Rus 
ordusunun 1783-cü ildә Krımı işğalı zamanı paytaxt Bağçasaray yerlә yeksan edilib, Potemkinin 
komandasındakı ruslar Qarasuda qәtliam törәdib. Xan Sarayı qarәt, kitabxanası  mәhv edilib; bu 
sәbәblә o dövrün şairlәrinin әsәrlәrinin tamamı әldә edilә bilmәyib.  
İkinci Krım xanı olan Mәngli Giray dövlәt adamı olmaqla yanaşı hәm dә şairdir. Mәdrәsә 
tәhsili  alıp,  Osmanlı  sәdrәzәmi  Gәdik  Əhmәd  Paşa  tәrәfindәn  İstanbula  aparılıb,  qayıtdığında 
osmanlı  sarayının  oxşarını  Krımda  tikdirәcәk  qәdәr  Osmanlı  tәsirindә  qalıb.  15-ci  yüz  illikdәn 
başlayaraq Krım xanzadәlәri İstanbulda yetişib vә bununla da Osmanlı-Krım әlaqәlәri irәlilәyib. 
Bundan  sonra  yetişәn  şairlәrin  tamamı  deyilә  bilәr  ki,  Türkiyә  Türkcәsindә  şeirlәr  yazmağa 
başlayıblar. Girayların içindә әn mәşhur şair 1674-cü ildә vәfat edәn