Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiyot fanlar fakulteti



Yüklə 0,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/9
tarix23.06.2022
ölçüsü0,67 Mb.
#89976
1   2   3   4   5   6   7   8   9
alifatik bir asosli karbon kislotalarning gomologik qatori

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 



II.
 
Asosiy qism 
 
2.1 
Bir asosli to’yingan karbon kislotalarning tuzilishi
nomenklaturasi. 
Molekulasidagi kislotalilik xossasi bir valentli karboksil gruppasi borligi 
bilan belgilanadigan moddalarga
karbonkislotalar
deyiladi; 
 Molekulasida 
karboksillarning 
soniga 
qarabbir, 
ikkiva 
ko’pasoslikarbonkislotalarga ajratibko’rsatiladi: 

To’yingan 
karbon 
kislotalarni 
tegishli 
uglevodorodlarning 
molekulasidagi H atomining o’rniga COOH gruppasi almashgan deb qarash 
mumkin; 

Karbon kislotalarning umumiy formulasi: 
C
n'
H
2n+1
—COOH 
bilan ifodalanadi
 
Agar 
n=n + 1
deb qabul qilinsa
C
n
H
2n
O
2
 
Shuning uchun to’yingan karbon kislotalarning izomerlari soni 
molekulasida bitta H atomi kam bo’lgan spirtlar yoki galoidalkillarning 
izomerlari soni bilan bir xil bo’ladi. 

Karbon kislotalarning birinchi vakili chumoli kislotasi: H—COOH 

Ikkinchi vakili, sirka kislota:CH
3
—COOH 
Yuqori karbon kislotalarni sirka kislotasining xosilasi deb, ya’ni mitel 
gruppasidagi H atomlarining alkilradikaliga almashgan holati deb qarash 
mumkin: U holda propion, yoki etan karbon kislotasi mitel sirka kislotasi 
deyiladi: CH
3
—CH
2
—COOH 



IUPAC
nomenklaturasiga ko’ra karbon kislotalarning nomi tegishli 
uglevodorodlarning nomidan kelib chiqadi 

U holda chumoli kislotasining nomi metan kislotasi, sirka kislotasi – 
etan kislotasi bo’ladi;
Quyidagi tuzilishga ega bo’lgan kislota esa 3-metil butan kislotasi 
deyiladi: 
CH
3
CH 
CH
3
COOH 
CH

Bundan tashqari yana bir qancha karbon kislotalarning formulalari 
quyida keltirilgan 

Karbon kislotalarning trivial nomlari ham keng qo’llaniladi, masalan: 
chumoli, sirka, propion, moy, valerian, kapron, palmitin, stearin, malon, 
qaxrabo, adipin, limon, olma, vino, sutkislotalari 
Radikalning tuzilishiga qarab kislotalar quyidagicha klassifikatsiyalanadi: 
aromatik 
alifatik 
alitsiklik va geterotsiklik 

Yüklə 0,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə