Nobel mükafatina layiq göRÜLMÜŞ GÖRKƏmli kimyaçilar a. N. Hümbətova
Yüklə 215,39 Kb. Pdf görüntüsü
|
Kimya məktəbdə
65 keçirdikləri mühüm tədqiqatlara görə 1946- cı ildə alimə U.Stenli ilə birlikdə Nobel mükafatı verilmişdir. Riçvildə (İndiana ştatı) 1904- 1971) doğulmuş, amerika biokimyaçısı və virusoloqu, Stenli Uendel Meridit 1929- cu ildə Urbandakı İllinoys Universitetini bitirmişdir. 1948- ci ildən Berlindəki Koliforniya Universitetinin professoru olmuşdur. Enzimlər və zülal viruslarını təmiz halda aldıqlarına görə 1946- cı ildə alim C. Nortrop və U.Stenli ilə birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. İngilis üzvi kimyaçısı, Baffordda (Derbşir) (1866- 1975) anadan olmuş, Robinson Robert 1906- cı ildə Mançester Universitetini bitirmişdir. 1930- 1955- ci illərdə Oksford Universitetinin professoru kimi elmi- pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. Məlum bitki məhsullarının, xüsusən alkaloidlərin tədqiqi ilə əlaqədar həyata keçirdiyi mühüm işlərinə görə 1947- ci ildə alim Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Stokholmda (1902- 1971) doğulmuş, İsveç kimyaçısı Tizelius Arne Vilhelm 1925- ci ildə Ujal Universitetini bitirmişdir. 1928- ci ildə həmin Universitetdə işləmiş, 1938- ci ildən isə professor vəzifəsində çalışmışdır. Elektroforez və adsorbsiya analizi metodlarını yaratdığına, xüsusən, qan zərdabının zülal təbiəti ilə əlaqədar mühüm kəşflərinə görə 1948- ci ildə alim Nobel mükafatı almışdır. Amerika fiziki- kimyaçısı, Niaqara- Foqsda (Kanada) (1895- 1982) anadan olmuş, Ciok Uilyam Frensis Berlindəki Kaliforniya Universitetini bitirmişdir. 1920- 1977- ci illərdə həmin Universitetdə (1934- cü ildən professor) fəaliyyət göstərmişdir. Kimyəvi termodinamika, maddələrin çox aşağı temperaturda halının öyrənilməsi sahəsində həyata keçirdiyi mühüm tədqiqatlara görə alim 1949- cu ildə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Londonda (1910) doğulmuş, İngilis kimyaçısı və fiziki- kimyaçısı Martin Arçer Con 1932- ci ildə Kembric Universitetini bitirmişdir. Ayırıcı xromotoqrafiya metodlarını kəşf etdiklərinə görə alim 1952- ci ildə R.Sinqlə birlikdə Nobel mükafatı almışdır. Liverpulda (1914) doğulmuş, İngilis biokimyaçısı, Sinq Riçard Lourens 1936- cı ildə Kembric Universitetini biirmişdir. Ayırıcı xromotoqrafiya metodlarını kəşf etdiklərinə görə alimə 1952- ci ildə A. Martinlə birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Alman kimyaçısı, Vermsdə (1881- 1965) anadan olmuş, Ştaudinger German 1898- ci ildə Hall Universitetində, 1899- cu ildə Darmştadt Ali Texniki Məktəbində, 1900- cü ildə isə Münhen Universitetində oxumuşdur. 1903- cü ildə Halda fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1940- 1951- ci illərdə Yüksək malekullu birləşmələr sahəsində mühüm tədqiqatlarına görə 1953- cü ildə Nobel mükafatı almışdır. Portlenddə(1901) anadan olmuş, amerika fiziki və kimyaçısı, Polinq Laynus 1(49)2015
66 Karl 1922- ci ilə qədər Oreqon Dövlət Kənd Təsərrüfatı kollecində və Pasadendəki Kaliforniya Texnologiya İnstitutunda oxumuşdur. 1925- ci ildə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almış, həmin İnstitutda işləmişdir. 1931- ci ildən professor vəzifəsində çalışmışdır. Kimyəvi rabitənin təbiəti və onun mürəkkəb birləşmələrin quruluşunun təyini üçün tətbiq edilməsi ilə əlaqədar həyata keçirdiyi geniş miqyaslı tədqiqatlara görə 1954- cü ildə kimya sahəsində Nobel mükafatına, 1962- ci ildə isə Nobel Sülh mükafatına layiq görülmüşdür. Amerika biokimyaçısı, Çikaqoda (1901- 1978) doğulmuş, Vinyo Vinset 1923- cü ildə İllinoys Universitetini, 1927- ci ildə isə Roçister Universitetinin Tibb məktəbini bitirmişdir. Kükürdün mühüm bioloji birləşmələrinin, xüsusən polipeptid hormonununilk sintezini həyata keçirdiyinə görə alim 1955- ci ildə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Rus fiziki və fiziki- kimyaçısı, Saratovda (1896- 1986) anadan olmuş, Semyonov Nikolay Nikolayeviç 1917- ci ildə Petroqrad Universitetini bitirmişdir.1928- ci ildən Leninqrad (indiki Sankt Peterburq) Politexnik İnstitutunda professor vəzifəsində çalışmışdır. Kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsi sahəsində həyata keçirdikləri kompleks tədqiqatlara görə 1956- cı ildə alim S.Xinşelvudla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Londonda (1897- 1967) anadan olmuş, ingilis fiziki- kimyaçısı, Xinşelvud Siril Norman 1920- ci ildə Oksford Universitetini bitirmişdir. 1921- 1964- cü illərdə həmin Universitetdə fəaliyyət göstərmiş, 1937- ci ildə professor elmi adı almışdır. Kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsi sahəsində həyata keçirdikləri tədqiqatlara görə 1956- cı ildə alim N.Semyonovla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Qlazqo, Frankfurt- Mayn və Oksford Universitetlərində təhsil almış, ingilis qzvi kimyaçısı, Qlazqoda (1907) anadan olmuş, Todd Aleksander 1931- 1933-cü illərdə Oksford, 1944- 1977- ci illərdə Kembric Universitetinin professoru vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. Nukleotidlər və nukleotid koenzimlərin sintezi və xassələrinin öyrənilməsi sahəsindəki çoxillik tədqiqatlarına görə alim 1957- ci ildə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Ingilis biokimyaçısı, Rendkombda (1918) anadan olmuş, Senqer Frederik 1939- cu ildə Kembric Universitetini bitirmişdir.1941- ci ildən həmin Universitetdə fəaliyyət göstərir. Zülalların, xüsusən insulinin quruluşunun öyrənilməsinə həsr olunan tədqiqatlarına görə alim 1958- ci ildə Nobel mükafatı almışdır. DNT- nin ilkin quruluşunun müəyyən edilməsi sahəsində mühüm xidmətlərinə, nuklein turşularının, rekombinant DNT- nin biokimyəvi xassələrinin öyrənilməsi sahəsində fundamental tədqiqatlarına görə 1980- cı ildə alim ikinci dəfə U.Gilbertlə birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. 1909- cu ildə Praqa Universitetində təhsil almış, Çex kimyaçısı, Praqada
Yüklə 215,39 Kb. Dostları ilə paylaş:
|