Norðurland eystra
Yüklə 53,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tafla 1. Norðurland eystra - nokkrar kennitölur Tafla 2. Norðurland eystra - menntunarstig miðað við landið allt
- Vinnusóknarsvæði
- Tafla 3. Vinnusóknarsvæði á Norðurlandi eystra - nokkrar kennitölur Tafla 4. Vinnusóknarsvæði á Norðurlandi eystra - nokkrar kennitölur
- Lánveitingar Byggðastofnunar og samfélagsleg áhrif
- Mynd 1. Norðurland eystra - skipting lánasafns Byggðastofnunar eftir atvinnugreinum m.v. stöðu 30. apríl 2012
| Norðurland eystra Svæðið nær frá Eyjafirði til Bakkafjarðar. Innan þessa stóra svæðis eru 13 sveitarfélög, sem ná yfir 22.735 km 2 og er íbúafjöldi í þessum sveitarfélögum rúmlega 29 þúsund manns sem eru um 9% af íbúafjölda landsins.
fjölbreytt enda um stórt og víðfeðmt svæði að ræða. Á Akureyri er atvinnulíf mjög fjölbreytt, sjávarútvegur og ferðaþjónusta á Tröllaskaga, ferðaþjónusta er mikil og vaxandi í Þingeyjarsýslum og landbúnaður ríkjandi þegar farið er austar. Á Norðurlandi eystra er framleiðsla mun meiri en á grannsvæðunum og er tæplega fjórum sinnum meiri en á Norðurlandi vestra (Hagfræðistofnun og Byggðastofnun, 2011). Þar munar mest um Akureyri sem er langstærsti bær utan höfuðborgarsvæðisins með tæplega 18 þúsund íbúa í upphafi árs 2012, eða um 60% íbúa landshlutans. Þjónusta er stærri hluti af atvinnulífinu á Akureyri en annars staðar utan höfuðborgarsvæðisins, ef
Suðurnes eru
undanskilin. Hægur hagvöxtur og stöðugur mannfjöldi gera það að verkum að tekjur á mann hafa aukist mjög hægt undanfarin ár. Hagvöxtur var hvergi minni en á Norðurlandi eystra á árunum 2004 til 2009, þó litlu muni á þessum landshluta og Norðurlandi vestra. Síðustu tvö árin hefur vöxtur þó verið yfir landsmeðaltali. Sjávarútvegur dróst saman
um rúman
fjórðung frá 2003 til 2009. Mikill munur er þó á hagþróun eftir svæðum þar sem á Akureyri er fjölbreytt þjónusta, háskóli og atvinnumöguleikar eru fjölbreyttari en á litlum stöðum. Þóroddur Bjarnason hefur skilgreint stóran hluta þessa svæðis sem hér er til umfjöllunar, þ.e. Eyjafjörð og suðursvæði Þingeyjarsýslu, til vaxtarsvæðis en austursvæðið hins vegar
sem varnarsvæði. Vaxtarsvæðið er
væntanlega áhrifasvæði Akureyrar og telur
Þóroddur líklegt
að landfræðilegum hindrunum vaxtar á svæðinu verði rutt úr vegi með tveimur veggöngum, Kennitölur - landshluti Norðurland eystra Lá n By g g ð a s to fnuna r - s ta ð a 30.4.2012 4.522.663.207 s e m hlutfa ll a f he ild a rlá nv e iting um 26,97% Va ns k il 267.493.218 s e m hlutfa ll a f v a ns k ilum í la nd s hluta num 5,91% íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 29.018 íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 - k a rla r 14.523 íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 - k o nur 14.495 Íb úa fjö ld i - hlutfa ll a f íb úa fjö ld a la nd s ins 9,08% Íb úa fjö ld i - hlutfa ll k a rla r 50,05% Íb úa fjö ld i - hlutfa ll k o nur 49,95% Atv innule y s i 2011 5,30% Atv innule y s i 2011 - k a rla r 5,20% Atv innule y s i 2011 - k o nur 5,40% Sta rfa fjö ld i hjá v ið s k ip ta v inum BST 1011 Ú tlá n p r. s tö ð ug ild i 4.473.455 Ka rla r
Ko nur Ka rla r
Ko nur Grunnskó la p ró f e ð a minna 28% 33%
22% 27%
Sta rfsná m í fra mha ld sskó la 5% 9% 3% 6% Stúd e ntsp ró f 13% 20%
14% 19%
Ið nná m/ ve rkná m/ me ista ra p ró f 33%
8% 31%
9% Grunnná m í há skó la 16% 25%
19% 27%
Fra mha ld sná m í há skó la 4% 6% 10% 11%
N o rð url. e ystra La nd ið a llt Tafla 1. Norðurland eystra - nokkrar kennitölur Tafla 2. Norðurland eystra - menntunarstig miðað við landið allt Héðinsfjarðar- og Vaðlaheiðargöngum (Byggðastofnun, 2012). Norðurþing skiptist á milli vaxtar- og varnarsvæða samkvæmt greiningu Þórodds. Á norðaustur varnarsvæðinu hefur verið mikil fólksfækkun, nema á Þórshöfn og telur hann brýnt að grípa strax til aðgerða ef byggð á ekki að þurrkast út á stóru svæði (Þóroddur Bjarnason, 2010). Þórshöfn heldur íbúafjölda nokkuð, m.a. vegna þess að þar er trygg atvinna. Samfélagið í fyrrum Raufarhafnarhreppi hefur glímt við mikla erfiðleika í atvinnulífi og mikla íbúafækkun á undangengnum árum. Á Húsavík hefur verið jafnvægi í atvinnumálum á undanförnum árum. Veiðar og vinnsla eru mikilvægir þættir, en samt er atvinnulíf nokkuð fjölbreytt. Ferðaþjónusta er öflug á þessu svæði, ekki síst í Mývatnssveit, en hefur verið í góðum vexti víðar, einkum á Húsavík. Samdráttur í atvinnulífi og fækkun íbúa hefur lengi verið viðvarandi á svæðinu. Miklir möguleikar eru í ferðaþjónustu sem er rótgróin sunnan til í Þingeyjarsýslum. Sauðfjárrækt er mjög sterk á austasta svæðinu, til dæmis í Öxarfirði og þar er nokkur ferðaþjónusta tengd þjóðgarðinum. Þar eru einnig jarðhitaauðlindir, orka sem þegar er notuð í fiskeldi. Húsavík er sjávarútvegsbær en einnig þjónustukjarni, bæði með opinbera þjónustu og aðra þjónustu og ferðaþjónusta í miklum vexti. Vinnusóknarsvæði í kringum þéttbýlið að Kópaskeri nær norður að Leirhöfn og inn í Öxarfjörð. Svæðið er mikið landbúnaðarsvæði. Í samanburði við landsmeðaltal er hlutfall þeirra sem lokið hafa háskólaprófi lægra á Norðausturlandi og nokkuð fleiri sem lokið hafa starfsnámi í framhaldsskóla eða hafa grunnskólapróf eða minna. Að öðru leyti er svæðið nokkuð í takt í landsmeðaltalið (Byggðastofnun, 2012).
Sex vinnusóknarsvæði þéttbýlisstaða eru á Norðurlandi eystra: •
•
Eyjarfjarðasvæðið (22.130) •
Húsavík og nágrenni (3.689) •
Kópasker og nágrenni (354) •
Raufarhöfn (196) •
Þórshöfn og nágrenni (614) Vinnusóknarsvæði þéttbýlisstaða á Tröllaskaga nær frá Siglufirði inn í Fljót, að Haganesvík. Um Héðinsfjarðargöng tengist það svæði þéttbýlisstöðunum við Eyjafjörð þó einkum Ólafsfirði og Dalvík. Í þessari umfjöllun eru teknir saman þéttbýlisstaðirnir Siglufjörður og Ólafsfjörður sem saman mynda sveitarfélagið Fjallabyggð. Eyjafjörður allur telst eitt vinnusóknarsvæði, fyrir utan Ólafsfjörð eins og áður segir. Á Eyjafjarðarsvæðinu eru sex sveitarfélög fyrir utan Fjallabyggð. Þau eru; Dalvíkurbyggð, Hörgársveit, Akureyrarkaupstaður (Hrísey og Grímsey teljast til þess sveitarfélags), Eyjafjarðarsveit, Svalbarðsstrandarhreppur og Grýtubakkahreppur. Vinnusóknarsvæðið næst Húsavík nær austur um Tjörnes í Öxarfjörð og til suðurs um Lauga að Reykjahlíð og Mývatni. Innan þess svæðis eru þrjú sveitarfélög; Þingeyjarsveit, Tjörneshreppur og Norðurþing. Kópasker og nágrenni er eitt vinnusóknarsvæði og það sama á við um Raufarhöfn og Þórshöfn. Í Langanesbyggð eru tveir þéttbýliskjarnar, annars vegar Þórshöfn og hins vegar Bakkafjörður, en mikil fólksfækkun hefur verið á Bakkafirði síðastliðin ár.
Tafla 3. Vinnusóknarsvæði á Norðurlandi eystra - nokkrar kennitölur
Eins og áður segir er svæðið mjög stórt og mismunandi hvað varðar atvinnulíf, íbúaþróun og meðaltekjur. Meðaltekjur eru yfir landsmeðaltali í Fjallabyggð á meðan þær eru töluvert undir landsmeðaltali í Norðurþingi. Tölur um meðaltekjur fyrir vinnusóknarsvæði Húsavíkur ná yfir allt sveitarfélagið Norðurþing þar sem ekki fékkst sundurgreining á þeim eftir einstökum svæðum innan sveitarfélagsins og því eru ekki birtar sér tölur fyrir vinnusóknarsvæðin Kópasker og Raufarhöfn.
Útlán Byggðastofnunar til Norðausturlands stóðu í lok apríl s.l. í 4.523 mkr eða um 27% af útlánasafni stofnunarinnar og vanskil voru 5,91 % af útlánum á svæðinu. Á bak við þessi útlán standa um 1011 stöðugildi á Norðausturlandi en það þýðir um 4,5 mkr/stöðugildi.
Stærstur hluti lána
Byggðastofnunar á Norðurlandi eystra er til sjávarútvegs eða um 41%. Í Fjallabyggð er 84% lána til sjávarútvegs. Á vinnusóknarsvæðinu í Eyjafirði Kennitölur - vinnusóknarsvæði Fjallabyggð Akureyri
Húsavík Lá n Byg g ð a sto fnuna r - sta ð a 30.4.2012 1.232.086.978 2.108.225.879 843.882.110 se m hlutfa ll a f he ild a rlá nve iting um 7,35%
12,57% 5,03%
Va nskil 137.660.337 57.701.765 70.714.832 se m hlutfa ll a f va nskilum á svæ ð inu 11,17%
2,74% 8,38%
Íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 2.035
22.130 3.689
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll íb úa la nd sins 0,64%
6,92% 1,15%
Sta rfa fjö ld i hjá við skip ta vinum BST 288,50
371,50 219,00
Me ð a lte kjur á la nd inu ö llu 4.077.900 4.077.900 4.077.900 Me ð a lte kjur á á ri 4.201.840 3.877.050 3.531.832 H lutfa ll a f me ð a lte kjum á la nd inu 103%
95% 87%
Km frá hö fuð b o rg a rsvæ ð i í þ é ttb ýliskja rna 386
388 479
Kennitölur - vinnusóknarsvæði Kópasker
Raufarhöfn Þórshöfn Lá n Byg g ð a sto fnuna r - sta ð a 30.4.2012 247.980.441 66.169.886 24.317.913 se m hlutfa ll a f he ild a rlá nve iting um 1,48% 0,39%
0,15% Va nskil
870.576 0 545.708 se m hlutfa ll a f va nskilum á svæ ð inu 0,35%
0,00% 2,24%
Íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 354
196 614
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll íb úa la nd sins 0,11%
0,06% 0,19%
Sta rfa fjö ld i hjá við skip ta vinum BST 49,00
25,00 3,00
Me ð a lte kjur á la nd inu ö llu 4.077.900 4.077.900 4.077.900 Me ð a lte kjur á á ri - - 3.875.746 H lutfa ll a f me ð a lte kjum á la nd inu - -
Km frá hö fuð b o rg a rsvæ ð i í þ é ttb ýliskja rna 576
610 638
41% 22%
8% 18%
2% 6%
3% Sjávarútvegur Ferðaþjónusta Landbúnaður Iðnaður Byggingar- og mannvirkjagerð Mynd 1. Norðurland eystra - skipting lánasafns Byggðastofnunar eftir atvinnugreinum m.v. stöðu 30. apríl 2012 dreifast lán stofnunarinnar á allar atvinnugreinar sem endurspeglar fjölbreytt atvinnulíf á þessu svæði en mest hefur þó verið lánað til iðnaðar eða um 36%. Lánað hefur verið til flestra atvinnugreina á Húsavíkursvæðinu en þó langmest til ferðaþjónustu eða um 74%. Lánveitingar stofnunarinnar endurspegla atvinnulífið á svæðinu í kringum Kópasker en tæp 82% af lánunum þar eru til einstaklinga og fyrirtækja í landbúnaði. Á svæðinu kringum Raufarhöfn skiptast lánveitingar á tvær atvinnugreinar, 65% sjávarútvegi og 35% í ferðaþjónustu. Ekki eru mörg fyrirtæki og einstaklingar á þessu svæði með lán hjá stofnuninni, einungis þrjú. Það er ekki tilkomið vegna þess að stofnunin láni ekki á þetta svæði, þvert á móti þá eru allar umsóknir um lán frá Raufarhöfn skoðaðar með mjög opnum hug og Byggðastofnun meðvituð um mikilvægi þess að styðja með öllum mögulegum ráðum við uppbyggingu atvinnulífs á þessu svæði. Ekki er þar með sagt að stofnunin geti vikið frá reglum um lánveitingar, en byggðasjónarmið hljóta að vega þungt þegar metnar eru umsóknir af þessu svæði. Lánin á vinnusóknarsvæðinu í kringum Þórshöfn skiptast niður á tvær atvinnugreinar, 72% í landbúnaði og 28% í iðnaði. Samfélagsleg áhrif lánveitinga stofnunarinnar eru töluverð í Fjallabyggð þar sem stofnunin hefur stutt vel við bakið á ferðaþjónustuuppbyggingu á svæðinu, auk stórra verkefna á sviði nýsköpunar og sjávarútvegs. Áhrifin eru líka töluverð í Norðurþingi en minni í Langanesbyggð og Akureyri enda telst það svæði varla með þegar talað er um markaðsbrest varðandi lánsfjármögnun til fyrirtækja. Yüklə 53,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|