Norðurland vestra
Yüklə 41,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Atvinnulíf og hagvöxtur
- Tafla 1. Norðurland vestra - nokkrar kennitölur Tafla 2. Norðurland vestra - menntunarstig miðað við landið allt
- Vinnusóknarsvæði
- Tafla 3. Vinnusóknarsvæði á Norðurlandi vestra - nokkrar kennitölur
- Lánveitingar Byggðastofnunar og samfélagsleg áhrif
- Mynd 1. Norðurland vestra - skipting lánasafns Byggðastofnunar eftir atvinnugreinum m.v. stöðu 30. apríl 2012
| Norðurland vestra Norðurland vestra nær frá Hrútafirði að vestan og út á Tröllaskaga í austri. Sveitarfélög í landshlutanum eru sjö. Þessi sveitarfélög eru Akrahreppur, Blönduós, Húnavatnshreppur, Húnaþing vestra, Skagabyggð, Sveitarfélagið Skagafjörður og Skagaströnd og búa þar ríflega sjö þúsund manns sem eru um 2,28% af íbúum landsins. Atvinnulíf og hagvöxtur Hvergi er landbúnaður jafnmikilvæg atvinnugrein og á Norðurlandi vestra og á Suðurlandi, og sjávarútvegur hefur hvergi jafn lítið vægi á landsbyggðinni eins og í þessum landshluta (Hagfræðistofnun og Byggðastofnun, 2011). Frá 2003 til 2009 jukust umsvif í landbúnaði á Norðurlandi vestra töluvert, en samdráttur varð í sjávarútvegi. Aukin umsvif í landbúnaði skýra mestallan hagvöxt í þessum landshluta árin 2003-2009, en einnig var vöxtur í samgöngum og ýmissi þjónustu. Þá minnkar hlutur opinberrar þjónustu verulega frá 2003 til 2009 en hlutur opinberrar þjónustu var hvergi hærri á landinu árið 2003. Hagvöxtur mældist aðeins 7% frá 2004-2009 og er hvergi eins lítill á landinu, ef Norðurland eystra er frátalið. Hagvöxtur er langt undir landsmeðaltali nema árin 2008 og 2009. Ekki er nóg með að hagvöxtur hafi verið lítill á Norðurlandi vestra, heldur hefur framleiðsla á mann óvíða vaxið minna. Hagvöxtur er þó nokkuð misjafn á Norðurlandi vestra. Í Skagafirði er hann mun meiri en í Húnaþingi, ef marka má
tölur um
útsvarsgreiðslur og mannfjölda. Þóroddur Bjarnason telur í greiningu sinni um varnarsvæði og vaxtarsvæði að eðlilegt sé að fjalla um Húnavatnssýslur og Skagafjörð sem tvö aðskilin svæði. Hann flokkar Húnavatnssýslur sem varnarsvæði, en Skagafjörður fellur hins
vegar undir
vaxtarsvæði (Þóroddur Bjarnason, 2010). Samgöngur á svæðinu eru nokkuð góðar, enda liggur þjóðvegur eitt í gegn og ýmsir tengivegir eru malbikaðir. Hins vegar eru Kennitölur - landshluti Norðurland vestra
Lá n By g g ð a s to fnuna r - s ta ð a 30.4.2012 2.478.198.381 s e m hlutfa ll a f he ild a rlá nv e iting um 14,78%
Va ns k il 72.846.992 s e m hlutfa ll a f v a ns k ilum í la nd s hluta num 2,94%
íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 7.299
íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 - k a rla r 3.705
íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 - k o nur 3.594
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll a f íb úa fjö ld a la nd s ins 2,28%
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll k a rla r 50,76%
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll k o nur 49,24%
Atv innule y s i 2011 2,90%
Atv innule y s i 2011 - k a rla r 3,20%
Atv innule y s i 2011 - k o nur 2,70%
Sta rfa fjö ld i hjá v ið s k ip ta v inum BST 252,5
Ú tlá n p r. s tö ð ug ild i 9.814.647 Ka rla r Ko nur
Ka rla r Ko nur
Grunnskó la p ró f e ð a minna 33%
39% 22%
27% Sta rfsná m í fra mha ld sskó la 5% 8%
6% Stúd e ntsp ró f 8% 19%
14% 19%
Ið nná m/ ve rkná m/ me ista ra p ró f 39%
7% 31%
9% Grunnná m í há skó la 9% 24%
19% 27%
Fra mha ld sná m í há skó la 6% 3% 10% 11%
La nd ið a llt N o rð url. ve stra Tafla 1. Norðurland vestra - nokkrar kennitölur Tafla 2. Norðurland vestra - menntunarstig miðað við landið allt víða slæmir malarvegir í Húnavatnssýslum og eins er landshlutinn sá eini utan áhrifasvæðis höfuðborgarinnar þar sem ekki eru flugsamgöngur. Helsti veikleiki í atvinnulífi Norðurlands vestra er hversu stór hluti starfa í landbúnaði er tengdur sauðfjárrækt en afkoma í þeirri grein er afar slök (Hagfræðistofnun og Byggðastofnun, 2011). Atvinnulíf hefur breyst í Húnaþingi vestra. Þar var mikil rækjuvinnsla og útgerð því tengd, en hefur nánast lagst af. Störfum í hefðbundnum greinum og iðnaði hefur fækkað, en fjölgað í opinberum geira og í þjónustu, t.d. verslun. Margskonar iðnaðarstarfsemi er á Blönduósi sem einnig er þjónustukjarni fyrir svæðið. Skagaströnd er fyrrum útgerðarbær, en þó þar sé enn einhver sjávarútvegur hefur mikilvægi hans minnkað en ýmislegt annað komið í staðinn, t.d. rannsóknastarfsemi og vísir að ferðaþjónustu, auk þess sem störfum hefur fjölgað tímabundið á vegum Vinnumálastofnunar. Atvinnulíf í Skagafirði byggir mest á landbúnaði og sjávarútvegi og afleiddum störfum tengdum þeim greinum. Vöxtur hefur verið í þjónustugreinum síðustu ár, verslun, veitinga- og ferðaþjónusta er þar fyrirferðamest. Þá eru einnig starfandi nokkur verktakafyrirtæki og iðn- og framleiðslufyrirtæki. Atvinnuleysi mældist hvergi lægra á landinu en á Norðurlandi vestra árið 2011, eða um 2,9%. Mun lægra hlutfall hefur lokið háskólanámi á Norðurlandi vestra en að landsmeðaltali. Ekki munar þó miklu þegar grunnnám í háskóla meðal kvenna er skoðað. Á hinn bóginn er mun hærra hlutfall iðnmenntaðra karla en að landsmeðaltali. Þá er hlutfall karla með stúdentspróf nokkuð lægra en á landsvísu. Hlutfall þeirra sem aðeins hafa lokið grunnskólaprófi eða minna er yfir landsmeðaltali. Vinnusóknarsvæði Þrjú vinnusóknarsvæði þéttbýlisstaða er á Norðurlandi vestra: •
•
Blönduós (1.891) •
Sauðárkrókur (4.221) Vinnusóknarsvæði eru þrjú. Það fyrsta nær yfir svæðið umhverfis Hvammstanga, frá Borðeyri og að Vatnsdal. Annað nær yfir nágrenni Blönduóss, Skagaströnd og dalina í Austur-Húnavatnssýslu. Fjögur sveitarfélög eru á þessu svæði, eða Húnavatnshreppur, Blönduósbær, Sveitarfélagið Skagaströnd og Skagabyggð. Tveir þéttbýliskjarnar eru á svæðinu en það eru Blönduós og Skagaströnd. Þriðja telst vinnusóknarsvæðið er Sauðárkrókur en nokkur skörun er á því svæði og Austur-Húnavatnsýslu eftir að vegurinn yfir Þverárfjall var opnaður. Vinnusóknarsvæðið í Skagafirði nær frá Skagaströnd og Blönduósi í vestri, að Hólum og Hofsósi í austri og Skagafjarðardölum í suðri. Tvö sveitarfélög eru á þessu svæði, Sveitarfélagið Skagafjörður og Akrahreppur. Aðal þéttbýliskjarninn er Sauðárkrókur en auk hans eru tveir minni, Hofsós og Varmahlíð (Byggðastofnun, 2011). Tafla 3. Vinnusóknarsvæði á Norðurlandi vestra - nokkrar kennitölur Norðurland vestra hefur um árabil verið sterkt landbúnaðarhérað eins og áður segir í umfjöllun um hagvöxt svæðisins. Laun á öllum þessum vinnusóknarsvæðum eru undir landsmeðaltali og munurinn mjög mikill á vinnusóknarsvæðinu í kringum Hvammstanga. Lánveitingar Byggðastofnunar og samfélagsleg áhrif Útlán Byggðastofnunar til Norðurlands vestra standa nú í 2.469 mkr eða um 14,8% af útlánasafni stofnunarinnar. Vanskil
eru 2,9% af útlánum á svæðinu. Á bak við þessi útlán standa 253 stöðugildi á Norðurlandi vestra en það
þýðir um
9,8 mkr/stöðugildi. Dreifing útlána eftir atvinnugreinum er nokkuð jöfn á svæðinu en þó sker landbúnaður sig þar nokkuð úr en 32% lána á svæðinu fara til þeirrar atvinnugreinar sem endurspeglast í því að svæðið er mikið landbúnaðarhérað. Vöxtur
hefur verið
í ferðaþjónustu á svæðinu og sést það
í dreifingu lánasafnsins, en um 17% af lánum til svæðisins er til þeirrar atvinnugreinar. Lán stofnunarinnar á svæðinu í kringum Hvammstanga dreifast nokkuð á allar atvinnugreinar en þó er ferðaþjónusta fyrirferðamest. Í Austur-Húnavatnssýslu hefur mest verið lánað til fyrirtækja í ýmiskonar iðnaði, eða um 57%. Lán til landbúnaðar eru hátt í helmingur allra lána í Skagafirði eða 41% Samfélagsleg áhrif af lánveitingum Byggðastofnunar eru þó nokkuð mikil á Norðurlandi vestra. Þó gætir áhrifanna einna mest í Skagafirði en stofnunin tók virkan þátt í að fjármagna þá endurnýjun sem skagfirsk kúabú fóru í gegnum á árunum 2006-2008. Jafnframt hefur loðdýrarækt verið sterk í héraðinu og hefur stofnunin fjármagnað mörg þeirra búa sem nú blómstra í dag. Kennitölur - vinnusóknarsvæði Hvammstangi Blönduós Sauðárkrókur Lá n Byg g ð a sto fnuna r - sta ð a 30.4.2012 566.415.664 236.389.329 1.675.393.388 se m hlutfa ll a f he ild a rlá nve iting um 3,38%
1,41% 9,99%
Va nskil 44.063.602 4.491.140 24.292.250 se m hlutfa ll a f va nskilum á svæ ð inu 7,78%
1,90% 1,45%
Íb úa fjö ld i 1. ja núa r 2012 1.187
1.891 4.221
Íb úa fjö ld i - hlutfa ll íb úa la nd sins 0,37%
0,59% 1,32%
Sta rfa fjö ld i hjá við skip ta vinum BST 38,00
23,50 191,00
Me ð a lte kjur á la nd inu ö llu 4.077.900 4.077.900 4.077.900 Me ð a lte kjur á á ri 3.098.324 3.674.382 3.723.437 H lutfa ll a f me ð a lte kjum á la nd inu 76%
90% 91%
Km frá hö fuð b o rg a rsvæ ð i í þ é ttb ýliskja rna 197
244 291
9% 17%
32% 13%
0% 9%
20% Sjávarútvegur Ferðaþjónusta Landbúnaður Iðnaður Byggingar- og mannvirkjagerð Verslun og þjónusta Annað Mynd 1. Norðurland vestra - skipting lánasafns Byggðastofnunar eftir atvinnugreinum m.v. stöðu 30. apríl 2012 Yüklə 41,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|