Növbəti kitabını yazmağa hazırlaşan müəllif iş həyatında uğurlar qazanmış bir
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Üçüncü yuxu - Qanunlara baş əyməyən əfsanə
- Alamo13
Adı Ellada idi. Onu ilk dəfə görəndə açıq-aşkar ehtiras hiss etmişdim. Üz cizgiləri və iri gözləri məndə ona qarşı istək yaratmışdı. Uşaq olanda filmlərdə həvəslə baxdığım aktrisalara bənzəyirdi. Bir müddət sonra anladım ki, artıq onu izləyən kölgəyə dönmüşəm. Hara getsə, ora gedirdim. Və əlbəttə ki, radarda olan başqa oğlanları da görürdüm. Maraqlıdır ki, əgər xoşuna kimsə gəlsə, birdən-birə bütün məktəbin də ondan xoşu gəlməyə başlayırdı. Rahat yaşamaq istəyi də eynilə belədir. Hər kəs düşünür ki, yaxşı həyat yaşamaq onun ən birinci haqqıdır. Amma çoxumuz bunun üçün hər hansı addım atmaqdan çəkinirik və ya nəyisə, kimisə gözləyirik. Ellada ilə hekayəmizdə də belə oldu. Bir çox oğlan öz niyyətini ondan gizlətdi. Çoxu Elladaya yaxınlaşmadı, yaxınlaşa bilmədi. Çəkindilər, utandılar. Belə məsələlərdə təcrübəli olmasam da, ona yaxınlaşıb tanış olmağa cəhd etdim. (İlk cəhdini xatırlayan Toğrul əlini başının arxasına aparıb qaşıdı.) İndi, bəlkə də, düşünürsünüz ki, xoşbəxt sonluqdan danışacam. Amma belə olmadı. Salamlaşsaq da, tanış olsaq da, Ellada məni özündən uzaq saxladı. Soyuqluğu məndə ona qarşı daha çox istək yaradırdı. Amma günlərin birində sanki üzərimə bir vedrə buzlu su töküldü. Ellada başqa bir oğlanın maşınına minirdi. Həmin səhnəni görəndə iki şeyi düşündüm. Birincisi, artıq şansım yoxdur. İkincisi, həmin oğlanda məndə olmayan nəsə var.
İkinci məsələ məni daha çox narahat etdi. Həmin oğlan yaşca məndən bir az böyük olsa da, artıq maşını vardı. Dərsə maşını ilə gəlib-gedirdi. O gün çox pis olmuşdum. Eyni zamanda Ellada mənə çox vacib dərs vermişdi. Nəsə əldə etmək istəsən, bunun üçün resursların olmalıdır. Mən universitet yeməkxanasından özümə paytaxt salatı alıb yeyə bilmirdim. Buna baxmayaraq, qız eşqinə düşmüşdüm. İllər sonra o qızı yenə görəcəkdim. Bu dəfə həmin görüş çoxlu resursumun olacağı vaxta təsadüf edəcəkdi.
(Toğrul söhbətinin istiqamətini bir qədər dəyişdi.) Bütün bunları niyə danışıram? İstədim biləsiniz ki, yolun əvvəlini məhz ehtirasla başlamışam. İş qurmaq və qazanmaq üçün güclü səbəbləriniz olmalıdır. Ehtiras hissiniz olarsa, o zaman sürətli şəkildə və keyfiyyətli formada iş ortaya qoyacaqsınız. Məktəb illərini geridə qoyanda və universitetə keçid dövründə əlaçı Toğrulun daxilinə şəxsi biznesini qurmağın toxumları səpilmişdi. Toğrul danışa-danışa anlayırdım ki, bir çox normaları pozmalıyam. Vaxtımın böyük hissəsini biznesimə ayırmalıyam.
Nədənsə ehtiras və qaydaları müzakirə edərkən beynimdə Kiyosakinin sözləri canlandı: “Qanunlar varlı insanlar tərəfindən və sırf varlı insanlar üçün tərtib edilir”. Bu fikri onunla paylaşdım. Toğrulun cavabı məni daha çox düşündürdü:
“Kiyosakinin dediyi ilə razıyam. Biz qanunlara tabe olmaqla, ilk növbədə, başqa insanlara tabe oluruq. Başqa insanlar bizim necə yaşamalı olduğumuzu təyin etməyə başlayır. Amma mənə görə, bu qəbuledilməzdir. Yəqin ki, azadlığın tərifini eşitmisiniz. Azadlıq istədiklərini etməkdən daha çox istəmədiklərini etməmək sərbəstliyidir”. Gənc iş adamı çayından bir qurtum alıb söhbətinə davam etdi:
“Pul mənim üçün, ilk növbədə, sərbəst olmaq resursudur. Uşaq vaxtlarımdan qaydalardan o qədər sıxılırdım ki, bu sərbəstlik sevgisi məni daha çox qazanmağa vadar etdi. Məsələn, dərslərə adətən səhər tezdən getmək məcburiyyəti vardı. Qardaşım az qalsın saat yarım əvvəldən qalxıb hazırlaşırdı. Mən isə şirin yuxumu bölmək istəmirdim. Ona görə də bu saat yarım vaxtı pul ilə alırdım. Yəni dərsə taksi ilə gedirdim. Düz dərsə 5 dəqiqə qalanda gəlib ora çata bilirdim. Taksi pulunu qazanmaq üçün yaranan həvəs sərbəst ola bilmək istəyimdən qaynaqlanırdı.
Bilirsiniz, məktəbdə bizə nə öyrədilmir? İlk növbədə öz şərtlərimizlə yaşamaq istəyi öyrədilmir. Əzbərləyərək öyrəndiyimiz bir çox məlumat nəticədə bizi rifaha gətirmir. Maddi rifahdan danışıram. Təhsil sistemində mənim kimi təşəbbüskarlar üçün heç nə nəzərdə tutulmayıb. Bəlkə də, az yaşından iş görmək və pul qazanmaq istəyən bir çox uşaq indi hər hansı lazımsız şeiri əzbərləyir. Məni düzgün anlayın, ədəbiyyata qarşı deyiləm, amma bir uşağın daxili gücünü və istedadını vaxtında istiqamətləndirməmək, zənnimcə, çox böyük səhvdir.
Həmin anda onun yanında otura-otura özümə yer tapa bilmirdim. Düşünürdüm ki, görəsən, neçə ilimi əbəs yerə itirmişəm. Halbuki, yazmağa olan ehtirasımı daha böyük bir işə çevirmək üçün bu qədər gözləməsəm də olardı.
Bu görüş və ilk söz - EHTİRAS mənə çox təsir etdi. Təhsil ocaqlarında hər hansı bir sənətə və ya işə olan ehtirasın hər gün necə məhv edildiyini düşündüm. Halbuki, qaydaları özümüz də təyin edə bilərdik. Öz şərtlərimizə uyğun yaşasaq, nəticədə hər kəs bundan məmnun qalardı. Təhsil həyatından sonra işləməyə başlayanların hardasa 90 faizi kimi işimizdən və nəticədə yaşadığımız həyatdan narazı qalmazdıq.
Toğrul öz şərtlərini özü təyin etmişdi. Bu cəhətinə görə ona hörmət etməyə başlamışdım. Mənə müsahibə verdiyi günə kimi o yalnız 5 ay maaşlı işdə işləmiş və rutin iş həyatı yaşamışdı. Sadəcə 5 ay “9-6 marafonu”nu qaçmışdı. Dünya əhalisini düşünəndə çox az insanın bu qədər sərbəst ola bildiyini görürdüm. Onun
ofisi də fərqli idi. Öz ofisi üçün fərqli meyarlar seçmişdi. Gənc yaşında öz komandası var idi. MBA təhsili alan tələbədən daha çox təcrübəyə malik idi.
Onun layihələrindən yüz minlərlə müştəri bəhrələnmişdi. Onun yaşında nə işlə məşğul olduğumu düşünəndə özümə yer tapa bilmirdim. Amma daxilimdə görüşümüzün nə qədər vacib olduğunu anlayırdım.
Elə bu motivasiya ilə ondan növbəti sualı soruşmaq istəyirdim ki, bizə ayrılan görüş vaxtının bitdiyini öyrəndim. Gözümün bir ucu ikinci dairədə qalmışdı. Bunu görən Toğrul məni sakitləşdirmək üçün dedi:
-
Gələn dəfə ikinci dairəni müzakirə edərik. Onsuz da bu dairələrin bir- birindən ayrı olması heç kimin işinə yaramır. Bu gün, ilk növbədə, ehtiras sözünü düşünün. Düşünün ki, sizi ehtirasa gətirən işi görmək, əslində, nə deməkdir. Qaydaları pozmayın. Amma onları görməzdən gəlin. Qaydalara əməl etsək, sadəcə “rəqəmlərdən” birinə çevrilərik. Tabe olan rəqəmlərdən birinə. Halbuki, biz canlıyıq. Biz yaşaya bilərik!
Qapıdan çıxanda eşitdiyim bu sözlər içimə hopmağa başlamışdı. Öz həyatını özü inşa edən bir gəncin həyat fəlsəfəsi sadə görünürdü. Amma bu fəlsəfə işləyirdi.
Həmin gün yuxuya getməzdən əvvəl beynimdə dönə-dönə təkrarladığım son sözü yəqin ki, təsəvvür edirsiniz – EHTİRAS.
Səhər saat 05:30 Gözlərimi açanda onun masasının qarşısında dayanmışdım. Masanın üstündə yüzlərlə qədim əlyazma var idi. Otağın divarlarından qəzet və jurnal səhifələrindən kəsilib götürülmüş məqalələr asılmışdı.
O, masanın arxasında oturub yazı yazırdı. Mürəkkəb qabının yanında meksikalı əsgərə sapladığı bıçaq dururdu. Bir neçə əsr əvvələ uyğun olaraq geyindiyi dəbdəbəli geyimi və xüsusi şlyapası gözümdən qaçmadı. Özümü qəribə hiss edirdim.
Hər zaman belə bir yazı masamın olmasını arzulamışdım. Qədim manuskript kağızları və onların üzərində mahir şəkildə rəqs edən pero xoş səhnə yaradırdı.
Deyəsən, o, son cümlələrini yazıb bitirmək üzrə idi. Qaşları yazısı ilə sinxron şəkildə hərəkət edirdi. Fikrə gedərkən peronu burnunun üstünə qoyurdu. Nöqtəsini qoyandan sonra perosunu mürəkkəb qabının içinə saldı. Ayağa qalxıb mənə baxdı və danışmağa başladı:
- Bu gün qaydalardan danışırdınız. Ehtiras və qaydalara boyun əyməmək kimi sözlər eşitdim. Həmin gənclə razıyam. Qaydaları qəbul etsən, özünə ölüm hökmü imzalamış olacaqsan. (Bu sözləri deyə-deyə masanın üstündəki kağızlardan birini qaldırıb mənə göstərdi.) Bax, bu, mənim üçün yazılan ölüm hökmüdür. Vətən xaini olduğumu və məxfi məlumatları İngiltərədən sızdırdığımı iddia edənlərin haqqımda çıxardığı qərardır. “Edam edilsin!” deyir bu kağız parçası. Əmrlərə tabe olsan, heç vaxt öz tərəfini seçə bilməyəcəksən. Əvvəl səni əsgər edirlər. Sonra özlərinə tabe edirlər. Sonra da sənin barəndə elə bir əmr verilir ki, ona qarşı çıxa bilmədiyin üçün bütün həyatın alt-üst olur. Gənc yaşlarımda vətənimə xidmət etmək istəyirdim. İstedadım var idi. Çox gözəl gizlənə bilirdim və lazım gələrsə, gizlənənləri tapmağı da bacarırdım. Bu istedadımla ölkəmə fayda vermək istədim. Amma xoş niyyətimdən sui-istifadə etdilər. Məni iri məbləğdə pula satdılar. Bütün bunlar azmış kimi edam etmək qərarına gəldilər. (Bir qədər fikrə gedib danışmağa davam etdi.) Toğrul haqlıdır. Ehtirasının ardınca getməlisən. Mən, əslində, yazmağı daha çox sevirdim. Yazı yazarkən nəfəs alırdım. Xidmətdə olduğum müddətdə heç nə yaza bilmədim. Daxilimdəki alovu böyümədən söndürdüm. Düşünürdüm ki, ölkənin maraqlarına xidmət etməklə daha böyük iş görmüş oluram. Amma haqqımda çıxan edam qərarı mənim üçün dönüş nöqtəsi oldu. Ehtirasıma tərəf qayıtdım. Yenidən yaza biləcəyim bir dünyaya qayıtdım. -
etiraz etdim.) -
Bunu düşünməkdə haqlısan. (Üzü güldü.) Demək olar ki, hər kəs sənin düşündüyünü düşünür. İnsanları inandırmaq və onları azdırmaq ustalıq tələb etmir. -
Nəyi nəzərdə tutursunuz? Axı ölüm faktınız qeydə alınıb. Bununla bağlı tarixi sənədlər də var. -
Tarix özü başdan-ayağa yalandırsa, tarixi sənədlər bu yalanın gəzməsi üçün yaradılan ayaqlardır. (İstehza ilə güldü. Divardan asılan şəkilləri göstərib davam etdi.) Bu yazılara və məqalələrə diqqətlə bax. Tarixi məhz onlarda görəcəksən. Bunları yazan insanlar hamı kimi eyni düşüncələrə qapılmayanlardır. Onlar öz araşdırmalarını edib, öz nəticələrini dərc etdirənlərdir. Bilirsən, bu insanların iddiası nədir? Onlar iddia edir ki, mən, əslində, Şekspirin özüyəm. Bir qədər susandan sonra mənə baxdı və soruşdu: -
Səncə, Şekspir adlı bir insan mövcud olubmu? Səncə, o qədər sonataları və dram əsərlərini Şekspir deyilən kəs yazıbmı? Tarix! Tarix sadəcə inanmaq istəyənlər üçün bir məna kəsb edir. Amma həqiqətdə onu başqaları yazır. Həqiqətdə tarixi mənim kimi insanlar yazır. -
yaşadığını deyən bu qədər mütəxəssis yalan danışır? -
Texniki olaraq onun barəsində deyilən hər şey həqiqətdir. Amma bu həqiqəti mən özüm inşa etmişəm. Məni anlaya bilməyin üçün edam qərarına qayıtmalıyıq. Tapmacanı mənimlə birlikdə həll edəcəksən, əminəm! -
Dediklərinizə şübhə ilə yanaşıram. Mən öz fikrimdə qalacağıma əminəm! -
Sənin bu xasiyyətin çox xoşuma gəlir. Şübhə etmək. Deyilən hər şeyi olduğu kimi qəbul etmirsən. Sənin kütlən çox təhlükəlidir. Mən intellektual kəsimdən danışıram. Bu qrup insan daha da çox inanmağa meyilli olur. Onlarla oyun oynamaq daha asandır. Bir-iki elmi əsər və məqaləni, bir-iki araşdırmanı onların gözünə soxandan sonra istənilən nəticəni almaq mümkündür. -
Fərz edək ki, siz haqlı tərəfsiniz. Fərz edək ki, biz - intellektual kütlədən olanlar daha çox təsir altına düşürük. Bəs siz özünüzü nə hesab edirsiniz? -
Etiraf etməliyəm ki, belə olduğuma inanıram. Axı bunu başqa necə izah etmək olar?!
-
Bunu mənim gördüyüm axmaq bir yuxu kimi izah etsəm, ikimizin də işini asanlaşdıracam. -
Yuxuların dediyi həqiqətləri bir ömür yaşasan, tapa bilməzsən. (Şlyapasını çıxaranda məni çox təəccübləndirdi. Çünki onun baş nayihəsinin eynisini Şekspirin çiyinlərinin üstündə görmüşdüm. Yaşadığım şokdan ayılım deyə dilləndi.) Mən ölməli idim. Ölməli idim ki, canımı qanunun əlindən qurtara bilim. Təkcə özümü öldürərək qurtula bilərdim. Belə də etdim. Mən ölməli idim ki, dünyaya Şekspir gələ bilsin! Öz cümlələrindən həzz almağın sevinci ilə üzümə daha diqqətlə baxdı. O ümid edirdi ki, tapmacanı tapa bilmişəm. Mən isə dənizin ikiyə bölünməsini görən və bir müddət sonra buzova sitayiş edən insanın inadkarlığını göstərib, özümü axmaqlığa vurdum:
-
Şekspir siz ölsəniz də, ölməsəniz də, var idi. Və dünyaya səs salacaq şəkildə yazmağa başlamışdı. -
Yaxşı-yaxşı xatırla, mənə pivə içirib dram yazdıran Şekspir barədə həqiqətdə nə düşünürsən? (Məni ifşa etməyin ona verdiyi üstünlüyü ilə söhbətinə davam etdi.) Sən onu istedadımdan sui-istifadə etməkdə günahlandırırdın, indi isə müdafiə edirsən. Bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur, çünki hər iki halda mənim tərəfimi saxlamış olursan. (Gözlərimin bərəldiyini görüb sakit tonla danışmağa davam etdi. Divara vurulmuş qəzetlərdən birinə yaxınlaşdı.) Bu məqalə 1593-cü ildə dərc olunub. Ölümümdən 2 həftə sonra “Venera və Adonis” əsəri və bu əsərin müəllifi - Şekspir peyda olur. Bu məqalə mənimlə bağlı olan tapmacanın ilk hissəsidir. Tapmacanın digər hissəsi isə zavallı İnqrem Frayzerə gedib çıxır. (Masanın üstündəki bıçağı göstərir.) Səni öldürmək istəyənlər yalnız bir halda səndən əl çəkə bilərlər. Onlar səni ölmüş bilməlidirlər. Mən də bunu təşkil etdim. Frayzer mənə bu bıçaqla kömək etdi. Beləliklə, 29 yaşımda qətlimi rəsmiləşdirdim. Artıq sərbəst idim. Bircə qalırdı yaşayıb-yaratmaq. Pul ilə ala bilməyəcəyin insan yoxdur! Bu gün istənilən insanın fikrini, əməyini və hətta əqidəsini pul ilə ala bilərsən. Çox az axmaq qalıb ki, özünün dəyərsiz olduğuna inansın və dünyanın heç bir puluna satılmayacağını düşünsün. Frayzer bu axmaqlardan deyildi. O, qətlimdə iştirak etməyə razılıq verdi. Bu bıçaq azadlığa aparan yolun açarı oldu. (Bir qədər fasilə edib üzünü mənə tutub dedi.) Müsahibələrindən birində gənc iş adamından belə bir söz eşidəcəksən: “Pul ilə həll edə bildiyin problem problem deyil. Əgər hər hansı bir məsələni pul ilə həll etmək olursa, o zaman bu, xərcdir”.
(Bir qədər fikrə gedib, başını qaşıdı.) Qətlim və Frayzer mənim üçün sadəcə xərc idi. Elə problemlər var ki, onu dünyanın heç bir pulu ilə həll etmək mümkün olmur. Mənim üçün problem ölümsüz olmaq idi. Əsərlərimin və adımın ölümsüz olmasını görmək istəyirdim, amma əmin deyildim. Düşünürdüm ki, öz adımla yazsam, onu ölümsüzləşdirə bilməyəcəyəm. Ona görə də ikinci ada və ikinci müəllifə həyat verdim. Beləliklə, ölümsüzlüyü sığortalamış oldum. (Şübhə və tərəddüd içində qalmışdım. O, məni hansı vəziyyətə saldığını çox yaxşı hiss edirdi.)
Səni anlayıram. Deyim ki, sən tək deyilsən. Bütün dünya belə düşünür. Bilirdim ki, gec-tez bir neçə nəfər bu tapmacanı həll edəcək. Onlar şübhələrini hər şeydən və hər kəsdən üstün tutacaqlar. Ona görə də bu tapmacanı daha da qəlizləşdirdim. (Divardakı yazıları göstərib dedi.) Mütəxəssisləri qabaqlayıb anonim şəkildə bir
neçə məqalə yazdım. Oyuna Frensiz Bekon, Eduard de Vell kimi adları da əlavə etdim. Fərziyyələr yazmağa başladım. (Kinayə ilə güldü.) İnsanları tanıyırsan. Onlar bir müddət keçəndən sonra istənilən fərziyyəyə inanmağa başlayırlar. Buna baxmayaraq, bircə nəfəri aldada bilmədim. Bu, Kelvin Hoffman idi. Bütün həyatını məni ifşa etməyə həsr etmişdi. Tapmacanı tapacağına inanırdı. Amma buna ömrü çatmadı. O qədər əsəbləşmişdi ki, sonda başıma mükafat belə təyin etmişdi. Hər il Kantenburidə yerləşən Kral məktəbi Hoffman adına mükafatı elan edirdi. Gənc dahilər məni ifşa etmək və bu mükafatı qazanmaq uğrunda yarışırdılar. (Əvvəlcə üzündə qəribə bir fəxr, bir qədər sonra isə kədər hiss etdim.) Əvvəl məni qanun təqib edirdi, indi isə gənc beyinlər izləyirlər. -
idi, onu da əldə etdiniz. İndi Tanrıdan nə istəyirsiniz? -
Tanrı insan istəməsə belə, onu ölümsüzləşdirir! (Ah çəkib fikrə getdi.) O, bizə bu həyatdan sonra cənnəti və cəhənnəmi vəd edir. Hər iki halda yaşayacağımızı söyləyir. İstəklərimiz bizi o qədər kor edir ki, onun vəd etdiklərini görə bilmirik. Bu gün yazdığım dramları yaza bilməyin bədəlini artıqlaması ilə ödəmişəm. Amma sonumun nə olacağını bilmirəm. Edam olunsaydım, necə olacaqdı bilmirəm. Bircə onu bilirəm ki, ölümsüz olmaq da bir şey deyil. Çünki hər zaman yerimizə biri keçir. Bu yarışda hamımız məğlub oluruq. Məndən əvvəl yaşayan dramaturqlar da eyni şeyi arzulayırdılar. Amma mən ölümsüzlük ləzzətini onların əlindən aldım. Bir gün başqası gəlib bu ləzzəti mənim əlimdən alacaq. Bunu hiss edirəm. Bu narahatlıq məni təşvişə salıb. Toğrul da, sən də ölümsüzlük arzulayırsınız. Diqqətli olun! Düşdüyüm tələyə düşməyin. Yarımçıq yaşanan həyatda ehtiras yoxdur. Yarımçıq yaşanan həyat mənasız həyatdır. Xoşbəxtliyin açarı, ilk növbədə, mənası olan bir həyatı yaşamaqdadır. (Bıçağı masanın üstündən götürüb dedi.) Növbəti dua otağında sənə uğurlar arzulayıram! Bu sözləri eşidəndə birtəhər olmuşdum. Sinəmə tərəf atılmış bıçaq öz hədəfinə çatmışdı. Gözlərim qarala-qarala Kristoferin dediyi sözləri eşidirdim: “Frayzer mənə kömək etməklə, əslində, pislik etmiş oldu. Mən isə sənə yaxşılıq edirəm, narahat olma”.
Son nəfəsimi verəndə, o, masasına qayıdıb yazı işlərinə davam etdi. Əlacsız şəkildə yerdə uzanıb sonuncu saniyəmi gözlədim.
Bir müddət sonra telefonumun zəngi çaldı. Tələsik yuxudan durub əlimi sinəmə apardım. Frayzerin bıçağından əsər-əlamət yox idi.
Qarşıda məni gözləyən otaqları və şəxsləri ehtimal etməyə başladım. Üzərimə atılacaq digər soyuq silahları düşündüm.
Qucağımda oturub mənimlə oynamaq istəyən qızımın qıvrım saçları üzümə dəydikcə Alamo qalasının qəribə qoxusu üstümdən çəkilməyə başladı.
Həyəcanlı idim. Çünki tezliklə Toğrul ilə sirli sousun reseptini təşkil edən ikinci dairəni müzakirə edəcəkdik.
...
Əsərin davamını oxumaq, Alamo13 kitabını sifariş etmək istəsəniz www.alamo13.com saytına daxil olun. Kitabdan xoşunuza gələn sitatları və ya hissələri #alamo13 hashtagı ilə paylaşa bilərsiniz. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|