O günün Həsrətiylə
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Salamulla Cavid.
- UŞAQLIQ İLLƏRİ, İLK TƏHSİLİM
açıqsöz 5
Əziz oğlanlarım! Mən bu xatirələrimi yazıb başa çatdırarkən yaşım artıq 68i keçmışdi. Yəqin ki, bu dünyanın bir neçə illik qonağıyam. Sizə nə bir vardövlət, nə də sərvət qoya bilmədim. Mən və ananız 35 ildən çox təbabət sahəsində çalışsaq da var dövlətimiz 1326cı ıldə (1947) 21 min tümənə aldığımız evdir. Bu evi alarkən dosttanışlardan aldığım borcu bir təhər ödəyə bildim. Allahdan başqa bir kimsəyə borcum qalmayıb. 50 il xalqımın azadlığı yolunda əlləşdim və buna peşman deyiləm. Sizə qoyub gedəcəyim sərvət bu xatirələrimdir. Oğlanlarım, ümid edirəm ki, bu xatirələr sizin əlinizə çatacaq və siz də onun nəşrinə səy edəcəksiniz. Xatirələrin nəşri atanızı kiməsə tanıtdırmaq üçün deyil, olubkeçənləri olduğu kimi millətə, məxsusən cavanlara çatdırmaqdır. Qoy bilsinlər ki, onlardan əvvəlki nəsil vətənin, xalqın taleyinə biganə olmamışdır. Mənim yazdığım xatirələr, eyni zamanda ananız Bikəxanımın qırx il müddətində mənim yolumda çəkdiyi zəhmətin, əzab əziyyətin bir parçasıdır. Xatirələri indiki İran mühitinə uyğun yazdığımdan bəzi məsələlərin üstündən keçdim, bəzisinə isə geniş izahat verməyə lüzum görmədim. Hər şeyi qısa və mühitə uyğun yazdım. Yəqin ki, məni başa düşəcəksiniz... İrandakı mühitə uyğun ona görə yazdım ki, bəlkə burada təkmil və təshih etdikdən sonra çap etdirə biləm. Buna müvəffəq olmasam ömrümün 50 illik bir dövrünü əhatə edən bu qeydləri çap etdirməyə çalışın. İstəyirəm biləsiniz ki, sizin ananız 40 il müddətində mənim ictimai fəaliyyətimin dəstəyi, sizin tərbiyəçiniz, əvəzsiz insan olub. Onun qədrini bilin, rahatlığına çalışın. Xatirələrimdə onun adını teztez çəkməyimin səbəbi onun mənim yolumdakı əzablarmı və fədakarlıqlarmı yad etmək xatirinədir. Üzünə 21 il həsrət qaldığım əzizim Azad! Bizim ürəyimiz səni görmək üçün necə çırpınırsa, yəqin ki, sən də öz valideynlərini, doğmalarını görmək həsrəti ilə yaşayırsan. Mən səni oxumağa yola salanda bilməzdim ki, belə aynlıq, belə həsrət olacaq. Nə edək? Dözməliyik, bu da bir qismətdir. Azad, sənin salamat olmağını arzulayırıq. Güman edirəm ki, yaxşı həkim olacaqsan. Xanımından, uşaqlarından müğayat ol. Uşaqların yaxşı təhsil alması və baədəb olması üçün çox çalış. açıqsöz 6 Ümidvarıq ki, hər şey yaxşı olacaq, darıxma! Əziz oğlum, Nikzad, sənin tərəqqi etməyin və müvəffəqiyyətin bizi xoşhal edir. Bundan artıq yüksəliş və uğurlar arzulayıram. Sevgili xanımının rahatlığına çalış, ataananı da unutma. Biz həmişə sizinlə nəfəs alırıq. Əzizim Behzad, ümidvaram aldığın ixtisası müvəffəqiyyətlə mənimsəyəcəksən. Bilikli, xalqa yarayan mütəxəssis olacaqsan. Sənətini təkmil öyrənməyə səy et. Oğullarım! Sənət üzrə bilik və təcrübənizi artırmaqdan heç vaxt əl çəkməyin. Böyük Nizaminin sözlərini yadda saxlayın: "Kamil bir palançı olsa da insan Yaxşıdır yarımçıq papaqçılıqdan". İnsanlara kömək etməyə çalışın. Sizə pislik edənə də yaxşılıq edin. Unutmayın ki, atalar deyib: "Yaxşılığa yaxşılıq hər kişinin işidir, yamanlığa yaxşılıq nər kişinin işidir". Bağışlamağı bacaran olun! Sizə salamatlıq və uğurlar arzusu ilə atanız:
HƏYATIMDAN LÖVHOLƏR Mənim keçdiyim həyat yoluna aid çoxlu qeydlərim. olsa da xatirə yazmaq və b)i xatirələrlə özümü kiməsə tanıtdırmaq fıkrindən uzaq olmuşam. Lakin həyatım kəşməkeşli hadisələrlə dolu olduğundan, hələ sağlığımda ikən mənə böhtan deyilib, şər atıldığını görüb, bu eybəcərliklərin gerçəklikdən uzaq olduğunu və şəxsi münasibətlərə bağlılığını nəzərə alıb həqıqətləri olduğu kimi söyləməyi vacib saydım. Qeydlərimi və hafizəmdəkiləri nizamlayıb "Xatirələrimi yazmaq qərarına gəldim. Qeydlərimi farsca 19, türkcə 15 məktəbli dəftərinə köçürüb, çox böyük çətinliklə İran sərhəddindən kənara böyük oğlum Azada çatdıra bildim. Özümün makinada çap etdirdiyim xatirə qeydlərimi, şah dövrünə və ondan əvvəl milli nehzət zamanına aid yazılarımı da Bakıya, Azada yolladım. açıqsöz 7 Əslində xatirələr üçün əsas olan qeydləri mən Riza şahın QəsrQacar zindanında həbsdə, sonra isə Kaşanda sürgün həyatı keçirərkən, daha sonra Tehranda və Təbrizdə siyasi işlərdə çalışarkən, 21 Azər nehzətindən sonra bir müddət ev dustağı və sonra həbsə alınarkən "cızmaqara" etmişdim. İndi bu yazıda mən onları səflə qələmə gətirirəm. Bu işi görməyə məni sövq edən bir cəhət də var: Tarixə çevrilmişləri sonrakı nəslə çatdırmaq, keçdiyim ömür yolunun uğur və uğursuzluqları ilə onları tanış etməkdir. Böyük Allahın adı ilə xatirələrimi qələmə alıram Mən Salamulla Molla Haşım oğlu Cavid I900cu ildə Güney Azərbaycanın Xalxal bölgəsinin Nirov kəndində kasıb bir ailədə anadan olmuşam. Atam Haşım qismən savadlı olduğundan ona Molla ləqəbi vermişlər (o zaman qismən savadlılar çox vaxt belə adlandırılırdı). Mən ana nəvazişindən erkən məhrum olmuşam. Dayım arvadı mənə analıq eləmiş, hətta onun südü ilə böyümüşəm. Gözümü açandan dayımın xanımı Dürrəni gördüyümdən onu doğma ana kimi tanıyıb, ana qədər sevirdim və həmişə (hətta indi də) özümü bir övlad kimi ona borclu sayıram. Dayımın xanımı Dürrəni "Ənnə" deyə çağırırdım. O mənə qarşı qayğıkeş, diqqətli və mərhəmətli olmuşdur. Allahdan ona rəhmət diləyirəm.
İlk təhsilim "Quran" dərsi olmuşdur. Dayım arvadı Dürrə (bundan sonra xatirələrimdə onu həmişə çağırdığım kimi "Ənnə" yazacam) 6 yaşım olarolmaz öz qardaşı arvadı Canımbalanın yanına "Quran" dərsi keçməyə qoymuşdur. Mən bir müddət burada qızlarla birlikdə "Quran"ı öyrənməyə başladım. Sonra Molla Hüseyn adlanan bir şəxsin mədrəsəsinə getdim və burada "Quran"ı oxumağı başa çatdırdım. Məni öz övladı kimi böyüdən dayım Məhərrəm Nəsrulla oğlu siyasi görüşlərinə, hökumət əleyhinə olduğuna və bunun üçün də təqib edildiyinə görə biz gizli şəkildə Quzey Azərbaycana Bakıya köçməli olduq. Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|