Odyoloji Merkezi çindekiler • odyoloj merkez
Yüklə 127,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TME SORUNLARINDA BAKIM
- Dil/ konu ma ara tırması
- TME SORUNLARINDA BAKIM itme ara tırması
- D L/ KONU MA SORUNLARINDA BAKIM
- Dil/ konu ma sorunlarında refakat
| MBN/FEN/10888
1
çindekiler
• ODYOLOJ MERKEZ o
Sevk ve masrafların kar ılanması •
o
o
o
o
o
• D L/ KONU MA SORUNLARINDA BAKIM o
Dil/ konu ma ara tırması o
Dil/ konu ma sorunlarında refakat
itme ve konu ma insanın en önemli ileti im araçlarıdır. Bu alanda sorunların genelde çok büyük etkileri oluyor. Ba kalarıyla ileti im zorla tı ından, ki inin sosyal izole olma riski olur. Çevre ve uyarı seslerini hiç ya da iyi duyamamak güvensizlik duygusu verebilir. itme ve dil/ konu ma sorunları çocukların genel geli imini etkileyebilir. Odyoloji Merkezi (Audiologisch Centrum – AC) i itme sorunları ve dil/ konu ma sorunlarında ara tırma ve danı ma uzmanıdır. Gerekti inde çocuk ve yeti kinlere rehabilitasyon ve refakat sunulur. Bir AC’de, odyoloji, logopedi, sosyal hizmet ve psikoloji/ ortopedagoji gibi farklı uzmanlık alanlarından uzmanlardan olu an bir ekip çalı maktadır. Ayrıca bazen bir (psiko) dil uzmanı veya konu ma – dil patologu görev yapmaktadır. itme ve/veya dil/ konu ma sorunlarının ciddiyeti, nedenleri ve etkileri (genelde çok disiplinli olarak) ara tırılır. Bunun haricinde (kulak çınlaması olan) tinnitus, (ses için a ırı hassasiyet olan) hyperacusis ve oditif süreç sorunları için de bir AC’ye ba vurabilirsiniz. Sevk kararı ve masrafların kar ılanması Odyoloji Merkezi tarafından ara tırma ve refakat için örne in aile hekimi gibi bir doktorun sevk kararı gerekir. Doktor, anne babanın talebinin yanı sıra, tedavi eden logopedisyen,
MBN/FEN/10888
2
masrafları genelde sa lık sigortası kurumu tarafından kar ılanır. Masrafların kar ılanması hakkındaki sorularınızla sa lık sigortası kurumuna danı abilirsiniz.
Odyoloji Merkezinin her hastası ilk önce i itme ara tırmasına tabii tutulur. lk i itme ara tırması normalde kulaklık aracılı ıyla ya da iki buçuk ilâ üç ya ından küçük çocuklarda hoparlörler arasında ton odyometriden (gözlem odyometrisi) olu ur. Yapılabilen ba ka testlerin örnekleri: • Konu ma odyometrisi: burada ki inin farklı seslerde neler i itebildi i ölçülür. • Timpanometri: bu ara tırmayla kulak zarının hareketlili i de erlendirilir. • Otoakustik emisyonlar: bu yöntemle kısa zaman içerisinde i itme organının iyi i lev görüp görmedi i objektif olarak tespit edilebilir. Bu ara tırmalarla i itme kaybının vasfı ve ciddiyeti tespit edilebilir. itme ara tırmaları odyoloji asistanı, logopedisyen veya bir odyolog tarafından yapılır. Ara tırmalar bir odyologun gözetimi altında gerçekle ir. Küçük çocuklarda logopedisyen genelde ilk i itme ara tırmasını yapar. Böylece çocu un dil/ konu ma geli iminden bir intiba edinilmi olur. Bazen iyi bir te his koyabilmek için standart bir ara tırma yeterli de ildir. Örne in (kulak çınlaması olan) tinnitus ya da daha kompleks i itme sorunları gibi durumlarda ayrıntılı i itme ara tırması gereklidir.
itme kaybının farklı çe itleri ve dereceleri vardır. Sorunun sebebi dı kulakta veya orta kulakta bulundu unda iletim kaybından bahsederiz. letim kaybı geçici olabilir. Bazen i itme, borucuk yerle tirilmesi gibi tıbbi bir müdahale ile düzeltilebilir. Algı kaybında sebep iç kulakta (salyangoz kabu u) veya i itme sinirindedir. Bu durumda iyile me mümkün de ildir; i itme kaybı kalıcıdır. itme cihazlarının uyarlanması genelde biraz düzelmeye yol açabilir. itme kaybının her iki çe idi birlikte de yer alabilir. Bu durumda karı ık i itme kaybından söz ederiz. Ara tırmadan sonra AC’nin bir görevlisi, hastayla ve/veya anne baba/ bakıcılarıyla sonuçları ve tavsiyeleri görü ür. MBN/FEN/10888
3
itme kaybı buna neden verdi inde Odyoloji Merkezi hastaya rehabilitasyon konusunda yardım eder. lk adım normalde bir veya iki i itme cihazının uyarlanmasının görü mesidir. Görevli, hastanın isteklerini de göz önünde tutarak tespit edilen i itme kaybına göre hangi i itme cihazlarının kullanılabilece ini belirtir. AC hasta ile birlikte en iyi çözümü arar. itme cihazının teslimatı i itme cihazları ma azası aracılı ıyla gerçekle ir. itme cihazlarını denemek için daima ilk önce bir deneme dönemi vardır. En iyi çözümün ne oldu u belli oldu u anda i itme cihazları kesin olarak satın alınır. Deneme dönemi esnasında Odyoloji Merkezinde bir kontrol yapılıp, sorular ve sorunlar görü ülebilir. Bunun yanı sıra loop sistemi, kapı zili uyarısı ve cep telefonu kullanımı gibi ba ka yardım gereçlerine ilgi verilir.
Odyolojik ara tırma ve rehabilitasyonun yanı sıra refakat ve danı manlık Odyoloji Merkezinin önemli görevleridir. Bu konuyla genelde AC’nin sosyal hizmet bölümü ilgilenir. Hastaya destek ve refakat sunulur. Gerekti inde e ve çocuklar gibi ba ka ki iler de buna katılır. Ayrıca çalı ma ortamında aracılık ve refakat da mümkündür. Arbo (i ortamları) kurumu gittikçe daha çok ortakla a çalı ılmaktadır. A ır i itmenin niteli i ve bunun evde, i yerinde ya da hobiler esnasındaki etkilerine ilgi gösterilir. Bunun haricinde bilgilendirme de refakatin önemli bir boyutudur. Ço u Odyoloji Merkezi düzenli bir ekilde grup halinde a ır i itmenin çe itli yönleri hakkında bilgi verilen toplantılar düzenler. Ayrıca birkaç AC, dudak okumayı ö renme gibi ileti im kursları vermektedir. Ciddi tinnitus ikayetleri olan a ır i itenlerin ara tırma ve refakati de bütün merkezlerde mümkündür. Bunun haricinde AC, aniden a ır i iten veya sa ır olan ki ilere destek verebilir. ‘Plots- en laatdoof’ (Ani ve geç ya ta sa ırlık) adlı FENAC bro üründe bu konu hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. Bu bro ürde ayrıca (kısmen kafatasına yerle tirilen i itme protezi olan) koklear implant hakkında da bilgi bulunur.
Artık bebeklerin i itmesi do umdan kısa süre sonra sa lık danı ma bürosu aracılı ıyla ara tırılmaktadır. Bir veya her iki kulak üç kere testten geçemedi inde bebek (aile hekiminin aracılı ı olmadan) ayrıntılı te his için Odyoloji Merkezine sevk edilir. Çocuklarda ileriki ya ta da i itme sorunları olu abilir. Bir çocu un a ır i itti i anla ıldı ında, bu durum genelde anne baba ve yakın çevresi açısından onlar için tamamen yeni bir dünyayla tanı ma anlamına gelir. Özellikle çocuk i itme cihazları kullandı ında, anne baba ve ö retmenlerin bilgi ve refakate ihtiyacı olur. Deneme dönemi esnasında Odyoloji Merkezinde i itme cihazları kontrol edilip, deneyimler de erlendirilir. Ayrıca AC i itme cihazlarının etkisini konu mak için, anne baba ile görü erek,
MBN/FEN/10888
4
içerisinde bunun etkileri hakkında bilgi verilebilir. Odyoloji Merkezinde a ır i iten çocu un i itmesi haricinde genelde dil/ konu ma geli imi ve (zihinsel olanaklar, davranı ve/veya sosyal duygusal geli im olmak üzere) bütün geli imi ara tırır. Bu ara tırmalardan sonra neticeler anne baba ile görü ülüp, gerekti inde daha sonraki refakat veya okul seçimine ili kin olanaklar hakkında tavsiyelerde bulunulur.
A ır i iten çocukların refakatiyle genelde AC’nin sosyal hizmet bölümü de ilgilenir. Sosyal hizmet görevlisi, çocuklarının i itme sorunlarını kabullenmelerinde anne babaya destek, bilgi ve refakat sunar. Bu görevli aynı zamanda anne baba ve çocu un gitti i çocuk oyun yuvası, kre veya okul için takibindeki tüm süreç boyunca soruları cevaplandırır. A ır i iten birçok çocuk normal temel ve orta e itime gidiyor. A ır i itmenin derecesine ve bununla birlikte olu an sorunlara ba lı olarak a ır i iten çocuklar için bir okuldan (ö renciye ba lı maddi yardım yani ‘sırt çantası’ da denilen) ayakta refakat için ba vurulabilir. Kriterlere uyuldu u takdirde temel e itimde ekstra destek için böyle bir sırt çantası yardımı alınabilir. Ba ka bir olanak ise i itsel ve/veya ileti im sınırlı çocuklar için özel bir okulda e itim görmektir. Aynı zamanda, mümkün oldu unca erken bir te vikin önemini göz önünde tutarak, i itme ve/veya dil/ konu ma sorunları olan çocuklar için uzman bebek- ve çocuk grupları var.
Odyoloji Merkezleri, çocukların dil/ konu ma geli imindeki sorunlar durumunda da ara tırma, danı manlık ve refakat sunar.
yi i itmelerine ra men bazı çocuklarda dil/ konu ma geli imi hiç ya da yeterince geli mez. Bu çocuklarda bütün geli im baskı altında kalabilir. Bu nedenle bu çocukların çok disiplinli bir ekip tarafından mümkün oldu unca erken ara tırılması önemlidir. Odyoloji Merkezinde dil/ konu ma sorunlarının tek ba ına ya da ba ka geli im sorunlarıyla birlikte olup olmadı ına bakılır. Birden çok dille yeti en çocuklarda dil/ konu ma sorunlarının aynı anda birden çok dil ö renmekten mi yoksa hem ana dili hem de di er dili/ dilleri etkileyen bir bozukluktan mı kaynaklandı ını tespit etmek önemlidir. itme ara tırmasında oldu u gibi dil/ konu ma ara tırması için de bir sevk kararı gerekir. Ba vurudan sonra ilk önce bir i itme ara tırması yer alır. Ardından logopedisyen çocu un dil/ konu ma geli imini de erlendirir. Bu (psiko) dil uzmanı veya konu ma – dil patologu ile birlikte gerçekle ebilir. Psikolog veya ortopedagog tarafından geli imin genelinin ara tırılması ise dil/ konu ma gerili ini çocu un geli iminin geneliyle kıyaslamayı mümkün kılar.
MBN/FEN/10888
5
devamında ara tırma, refakat, barındırma veya okul seçimine ili kin tavsiyelerde bulunulur. AC tarafından sunulan refakatle bir sosyal hizmet görevlisi ilgilenebilir. Dil/ konu ma sorunlarında refakat Odyoloji Merkezinde normalinde logopedik tedavi sunulmaz. Tedavi gerekti inde bu, hekim tarafından sevk edildikten sonra kendi ikamet çevresinde bir logopedisyen tarafından ba latılabilir. Logopedi temel sa lık sigortasına dahildir. Gerekti i takdirde Odyoloji Merkezi tedavi boyunca terapinin gidi atı hakkında logopedisyenle ileti im içinde olur. leriki dönemde örne in okul seçimi veya devamında refakat için yine de bir ek ara tırma gerekebilir. Bazen ba ka yerde ara tırma yapılması tavsiye edilir; örne in çocuk hekimi veya ruhsal sa lık bakımı kurumunda yapılacak bir muayene olabilir . Çocuk fizyoterapisi veya sosyal beceri kursu gibi ba ka tedavi çe itleri de gerekebilir. Birkaç Odyoloji Merkezinde veliler için kurslar sunulmaktadır. Burada çocu un dil/ konu ma geli iminin te viki odak nokta olu turur. Anne babalar çocuklarına günlük durumlarda ileti im ve dil konusunda yardımcı olmayı ö renir. Son olarak çocuklardaki dil/ konu ma sorunları hafif nitelikli olabilir, ama çocukların örne in küçük çocuklar için özel erken tedavi veya özel okul gibi yo un ekstra bakıma ihtiyacı olacak kadar ciddi de olabilir. AC çocu unuzu bu tür bir kuruma kaydettirmenizi tavsiye eder. Katılım konusunda harici bir komisyon karar verir.
Yüklə 127,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|