Ogólne wymagania edukacyjne szczegółowych biologii na poszczególne oceny szkolne



Yüklə 0,58 Mb.
səhifə4/5
tarix29.04.2018
ölçüsü0,58 Mb.
#40318
1   2   3   4   5

Dział: Narządy zmysłów.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– wymienia narządy zmysłów,

– przedstawia ogólną charakterystykę narządów zmysłów,

– określa rolę narządu węchu,

– określa lokalizację receptorów węchowych,

– określa rolę narządu smaku,

– określa lokalizację receptorów smaku,

– wymienia rodzaje receptorów znajdujących się w skórze,

– wymienia główne elementy budowy oka,

– rozpoznaje i wskazuje główne elementy budowy oka na schemacie lub modelu,

– określa rolę narządu wzroku,

– wymienia wady wzroku,

– wymienia sposoby korygowania wad wzroku,

– wymienia zasady higieny oczu,

– określa rolę narządu słuchu i równowagi,

– rozpoznaje i wskazuje na schemacie lub modelu ucha elementy budowy narządu słuchu,

– wskazuje na schemacie lub modelu położenie narządu równowagi,

– wymienia przykłady chorób narządu słuchu,

– określa zasady higieny uszu.


Uczeń:

– wskazuje kubki smakowe jako narząd smaku,

– przedstawia budowę i podaje funkcję narządu smaku,

– przedstawia budowę narządu węchu,

– przedstawia budowę narządu dotyku,

– przeprowadza obserwację wykazującą obecność receptorów węchowych w jamie nosowej,

– przeprowadza obserwację wykazującą współdziałanie receptorów smaku i węchu przy pełnej ocenie smaku różnych potraw,

– przeprowadza doświadczenie sprawdzające gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała,

– określa lokalizację receptorów wzroku,

– przedstawia drogę światła w oku,

– wyjaśnia pojęcie „akomodacja”,

– wyjaśnia, co oznacza widzenie stereoskopowe,

– przeprowadza obserwację potwierdzającą widzenie stereoskopowe,

– wymienia przyczyny powstawania wad wzroku,

– przedstawia budowę narządu słuchu i równowagi,

– określa lokalizację receptorów słuchu i równowagi,

– przedstawia drogę fal dźwiękowych w uchu,

– określa funkcję poszczególnych części ucha,

– wskazuje hałas jako czynnik negatywnie wpływający na funkcjonowanie ucha.


Uczeń:

– określa rolę narządów zmysłów w funkcjonowaniu organizmu,

– wyróżnia receptory w zależności od rodzaju bodźca,

– wyjaśnia sposób funkcjonowania narządu smaku,

– wyjaśnia sposób funkcjonowania narządu węchu,

– przeprowadza doświadczenie sprawdzające gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała oraz interpretuje wyniki,

– wyjaśnia zasadę funkcjonowania oka,

– przedstawia mechanizm powstawania obrazu,

– przeprowadza obserwację wykazującą obecność plamki ślepej w siatkówce oka,

– charakteryzuje widzenie stereoskopowe,

– omawia zasadę funkcjonowania narządu słuchu i równowagi,

– wyjaśnia proces powstawania wrażenia dźwiękowego.





Uczeń:

– wyróżnia receptory w zależności od rodzaju bodźca,

– charakteryzuje budowę i sposób funkcjonowania narządu smaku,

– charakteryzuje budowę i sposób funkcjonowania narządu węchu,

– charakteryzuje budowę i zasadę funkcjonowania oka,

– analizuje mechanizm powstawania obrazu,

– analizuje przyczyny powstawania wad wzroku oraz charakteryzuje sposoby ich korygowania,

– charakteryzuje zasadę funkcjonowania narządu słuchu i równowagi,

– przeprowadza doświadczenie wykazujące, że ucho jest bardziej czułe na przewodnictwo powietrzne niż kostne,

– charakteryzuje choroby narządu słuchu: określa czynniki je wywołujące oraz podaje skutki,

– analizuje wpływ hałasu na zdrowie.


Uczeń:

– wykazuje związek budowy elementów oka z pełnionymi funkcjami,

– wykazuje związek budowy elementów ucha z pełnionymi funkcjami,

– wykazuje współdziałanie różnych narządów zmysłów,

– planuje doświadczenie sprawdzające gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała,

– planuje doświadczenie wykazujące, że ucho jest bardziej czułe na przewodnictwo powietrzne niż kostne,

– opracowuje zasady higieny narządów wzroku i słuchu.


Dział: Układ hormonalny.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– wyjaśnia, co to są hormony,

– podaje przykłady hormonów,

– wymienia nazwy gruczołów dokrewnych,

– rozpoznaje i wskazuje położenie głównych gruczołów dokrewnych,

– wymienia skutki przykładowych zaburzeń funkcjonowania układu dokrewnego.




Uczeń:

– określa sposób działania hormonów,

– określa rolę wybranych hormonów w regulacji procesów życiowych organizmu,

– wymienia nazwy gruczołów dokrewnych oraz wydzielane przez nie hormony,

– określa położenie gruczołów dokrewnych,

– przedstawia antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu.




Uczeń:

– charakteryzuje elementy budowy układu dokrewnego,

– podaje charakterystyczne cechy hormonów,

– charakteryzuje działanie wybranych hormonów,

– charakteryzuje antagonistyczne działanie hormonów,

– omawia mechanizm kontroli poziomu glukozy we krwi,

– określa zagrożenia związane z przyjmowaniem leków hormonalnych (np. sterydów lub tabletek antykoncepcyjnych) bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.


Uczeń:

– charakteryzuje antagonistyczne działanie hormonów,

– analizuje mechanizm kontroli poziomu glukozy we krwi,

– porównuje sposób działania układów nerwowego i hormonalnego,

– wykazuje, że cukrzyca jest wynikiem niedoboru insuliny,

– charakteryzuje skutki zaburzeń funkcjonowania układu dokrewnego na przykładzie zaburzenia wydzielania hormonu wzrostu oraz zaburzenia działania tarczycy i trzustki.




Uczeń:

– wykazuje rolę układu nerwowego i dokrewnego w utrzymaniu równowagi w organizmie.




Dział: Skóra.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– wymienia elementy budowy skóry,

– określa podstawowe funkcje skóry,

– wymienia wytwory naskórka,

– wymienia przykładowe choroby skóry,

– wyjaśnia konieczność dbania o higienę skóry.

– wymienia zasady higieny skóry.


Uczeń:

– rozpoznaje elementu budowy skóry na schemacie,

– charakteryzuje funkcje poszczególnych warstw skóry,

– określa funkcje gruczołów skórnych,

– prowadzi obserwacje mikroskopowe i makroskopowe skóry oraz jej wytworów.


Uczeń:

– charakteryzuje elementy budowy skóry,

– charakteryzuje wytwory naskórka,

– omawia przyczyny i skutki uszkodzeń oraz chorób skóry.




Uczeń:

– wykazuje związek budowy poszczególnych elementów skóry z pełnioną funkcją,

– wyjaśnia potrzebę konsultacji z lekarzem po pojawieniu się niepokojących zmian skórnych,

– opracowuje zasady pielęgnacji i higieny skóry.




Uczeń:

– demonstruje zasady niesienia pierwszej pomocy przy odmrożeniach i poparzeniach.



Dział: Układ rozrodczy.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– wymienia elementy budowy męskiego układu rozrodczego,

– rozpoznaje i wskazuje na schemacie elementy budowy męskiego układu rozrodczego,

– wymienia elementy budowy żeńskiego układu rozrodczego,

– rozpoznaje i wskazuje na schemacie elementy budowy żeńskiego układu rozrodczego,

– omawia proces zapłodnienia,

– wymienia główne etapy rozwoju zarodkowego i płodowego,

– podaje objawy dojrzewania płciowego,

– wymienia błony płodowe,

– wymienia sposoby diagnostyki prenatalnej,

– omawia proces porodu i połogu

– dokonuje podziału metod antykoncepcji na naturalne i sztuczne,

– wymienia czynniki mające wpływ na rozwój ciąży,

– wymienia przykładowe choroby przenoszone drogą płciową,

– podaje zasady higieny układu rozrodczego.


Uczeń:

– określa rolę układu rozrodczego,

– wymienia elementy budowy jądra,

– opisuje budowę plemnika,

– określa rolę plemnika,

– wymienia etapy cyklu miesiączkowego kobiety,

– opisuje główne etapy rozwoju zarodkowego i płodowego,

– podaje funkcje błon płodowych,

– określa rolę łożyska w rozwoju zarodka i płodu,

– wymienia przykładowe metody antykoncepcyjne,

– wymienia czynniki mające wpływ na rozwój ciąży,

– omawia rozwój płciowy człowieka,

– podaje podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową.


Uczeń:

– charakteryzuje elementy budowy oraz funkcję męskiego układu rozrodczego,

– charakteryzuje funkcję poszczególnych elementów budowy plemnika,

– charakteryzuje elementy budowy oraz funkcję żeńskiego układu rozrodczego,

– przedstawia sposób powstawania komórki jajowej,

– charakteryzuje etapy cyklu miesiączkowego,

– charakteryzuje proces zapłodnienia,

– charakteryzuje rozwój zarodkowy i płodowy,

– wyjaśnia funkcję poszczególnych błon płodowych,

– charakteryzuje zasady higieny ciąży,

– charakteryzuje proces porodu i połogu,

– charakteryzuje zmiany zachodzące w organizmie w kolejnych okresach rozwojowych człowieka,

– charakteryzuje podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową.


Uczeń:

– interpretuje schemat cyklu miesiączkowego,

– charakteryzuje rolę plemnika i komórki jajowej w procesie zapłodnienia,

– charakteryzuje budowę i rolę łożyska w rozwoju zarodka i płodu,

– charakteryzuje metody diagnostyki prenatalnej,

– porównuje naturalne i sztuczne metody antykoncepcji,

– analizuje pozytywny i negatywny wpływ różnych czynników na rozwój ciąży,

– analizuje zmiany zachodzące w organizmie w trakcie dojrzewania płciowego,

– charakteryzuje wybrane choroby przenoszone drogą płciową.


Uczeń:

– wykazuje związek budowy narządów rozrodczych z pełnioną przez nie funkcją,

– wykazuje związek budowy plemnika i komórki jajowej z pełnioną przez nie funkcją,

– wykazuje, że funkcjonowanie układu rozrodczego jest zależne od działania hormonów,

– opracowuje zasady higieny układu rozrodczego.


Dział: Zdrowie a cywilizacja.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcie „zdrowie”,

– omawia wpływ aktywności fizycznej na funkcjonowanie organizmu,

– wyjaśnia pojęcie „choroba”,

– wymienia przykłady chorób zakaźnych,

– podaje przykłady chorób nowotworowych,

– wskazuje uzależnienia jako czynnik negatywnie wpływający na zdrowie.


Uczeń:

– podaje przykłady działań profilaktycznych mających na celu zachowanie zdrowia,

– wymienia sposoby przenoszenia chorób zakaźnych,

– podaje zasady profilaktyki chorób zakaźnych,

– podaje zasady profilaktyki chorób nowotworowych,

– podaje zasady, których należy przestrzegać podczas zażywania leków,

– wskazuje negatywny wpływ niektórych substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka,

– omawia skutków uzależnień.



Uczeń:

– charakteryzuje pojęcie „zdrowie”,

– charakteryzuje pojęcie „choroba”,

– wykazuje związek między aktywnością fizyczną a funkcjonowaniem organizmu,

– charakteryzuje choroby nowotworowe,

– wyjaśnia konieczność wykonywania badań profilaktycznych,

– charakteryzuje wpływ niektórych substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka.


Uczeń:

– charakteryzuje działania profilaktyczne mające na celu zachowanie zdrowia,

– charakteryzuje drogi zakażenia oraz sposoby zapobiegania zachorowaniu na choroby zakaźne,

– analizuje zasady profilaktyki nowotworów,

– uzasadnia konieczność wykonywania badań profilaktycznych oraz samokontroli stanu własnego organizmu,

– analizuje skutki uzależnień.



Uczeń:

– wykazuje związek między działalnością człowieka a chorobami cywilizacyjnymi,

– analizuje przykładowe informacje dołączane do leków,

– wykazuje zależność między trybem i stylem życia a zachowaniem zdrowia.



Dział: Genetyka.

Poziom konieczny

(stopień dopuszczający)

Poziom podstawowy

(stopień dostateczny)

Poziom rozszerzający

(stopień dobry)

Poziom dopełniający

(stopień bardzo dobry)

Poziom wykraczający

(stopień celujący)

Uczeń:

– podaje nazwę materiału genetycznego,

– podaje miejsce występowania materiału genetycznego w komórce,

– określa nukleotyd jako podstawową jednostkę strukturalną DNA,

– wymienia rodzaje nukleotydów budujących DNA,

– wyjaśnia, co to jest informacja genetyczna,

– wyjaśnia, jak jest zbudowany łańcuch DNA,

– podaje zasadę parowania się zasad w dwuniciowym DNA,

– rozpoznaje elementy budowy DNA na schemacie lub modelu przestrzennym,

– wymienia rodzaje nukleotydów budujących RNA,

– wyjaśnia, jak jest zbudowany łańcuch RNA,

– wymienia podstawowe różnice budowy DNA i RNA,

– wymienia rodzaje RNA,

– wyjaśnia znaczenie pojęć: gen, kod genetyczny,

– wymienia cechy kodu genetycznego,

– określa rolę informacyjnego RNA w syntezie białek,

– określa obszar komórki, w którym powstaje mRNA,

– podaje kolejność etapów przekazywania informacji genetycznej,

– wskazuje kolejne poziomy upakowania DNA w jądrze komórkowym,

– wskazuje chromosom jako najbardziej upakowaną formę cząsteczki DNA,

– wyjaśnia, co to jest kariotyp,

– wyjaśnia, co to są chromosomy homologiczne,

– wymienia podstawowe pojęcia genetyczne i potrafi je stosować,

– wyjaśnia, co to jest replikacja DNA,

– podaje etapy cyklu komórkowego,

– wymienia przykłady komórek dzielących się mitotycznie i mejotycznie,

– wyjaśnia różnicę pomiędzy komórką haploidalną i diploidalną,

– wymienia główne etapy mitozy i mejozy,

– wyjaśnia podstawową różnicę pomiędzy mitozą i mejozą,

– podaje znaczenie mitozy,

– wyjaśnia, kim był Grzegorz Mendel oraz określa jego wkład w rozwój nauki,

– wymienia podstawowe zasady dziedziczenia zgodnie z genetyką mendlowską,

– wskazuje krzyżówkę jednogenową,

– wymienia cechy, które są dziedziczone jednogenowo,

– podaje I prawo Mendla,

– wyjaśnia wyniki prostej krzyżówki jednogenowej,

– określa sposób dziedziczenia wybranej cechy człowieka (np. koloru włosów, barwy oczu, kształtu płatków usznych, umiejętności zwijania języka),

– wyjaśnia sposób dziedziczenia grup krwi w układzie AB0,

– rozróżnia autosomy i chromosomy płci,

– przedstawia dziedziczenie płci u człowieka,

– wymienia przykładowe cechy sprzężone z płcią,

– wyjaśnia pojęcie „zmienność”,

– wymienia rodzaje zmienności,

– wyjaśnia, na czym polega zmienność rekombinacyjna,

– wyjaśnia pojęcie „mutacja”,

– podaje przykłady rodzajów mutacji,

– podaje przykłady skutków mutacji,

– wymienia przyczyny powstawania mutacji,

– wymienia czynniki mutagenne,

– wymienia podstawowe zasady unikania czynników mutagennych (np. promieniowania UV, składników dymu papierosowego),

– wymienia przykłady chorób genetycznych człowieka.


Uczeń:

– określa, czym jest materiał genetyczny,

– charakteryzuje DNA jako materiał genetyczny,

– wymienia nazwy związków chemicznych, które wchodzą w skład kwasów nukleinowych,

– określa budowę nukleotydu,

– wymienia różnice między nukleotydami budującymi DNA,

– określa budowę nukleotydu,

– określa, jak są ułożone nukleotydy w łańcuchu DNA,

– wyjaśnia, czym jest podwójna helisa,

– wyjaśnia zasadę parowania się zasad w dwuniciowym DNA,

– wymienia różnice budowy DNA i RNA,

– wymienia rodzaje RNA oraz podaje funkcje, jakie pełnią poszczególne rodzaje RNA,

– wyjaśnia sposób odczytywania informacji genetycznej (kod genetyczny),

– charakteryzuje pojęcia: kod genetyczny, gen, jednostka transkrypcyjna,

– wyjaśnia istotę poszczególnych cech kodu genetycznego,

– podaje najważniejsze etapy przekazywania informacji genetycznej,

– określa lokalizację w komórce przebiegu kolejnych etapów przekazywania informacji genetycznej,

– określa rolę mRNA i tRNA w procesie syntezy białka,

– określa sposób upakowania DNA w jądrze komórkowym,

– wyjaśnia, co to jest kariotyp,

– określa budowę chromosomu,

– wyjaśnia różnicę między chromosomami homologicznymi i niehomologicznymi,

– podaje znaczenie pojęć genetycznych: diploidalność, haploidalność, fenotyp, genotyp, allel, heterozygota, homozygota, dominacja, recesywność,

– określa, na czym polega replikacja DNA,

– wyjaśnia, co to jest cykl komórkowy i wymienia procesy zachodzące podczas jego kolejnych etapów,

– rozróżnia komórki haploidalne i diploidalne,

– określa etapy mitozy i mejozy kluczowe z punktu widzenia biologicznego znaczenia tych podziałów,

– wyjaśnia znaczenie mitozy i mejozy,

– wyjaśnia, dlaczego Grzegorza Mendla uważa się za ojca genetyki,

– wymienia podstawowe zasady dziedziczenia zgodnie z genetyką mendlowską,

– wyjaśnia, co to jest krzyżówka jednogenowa,

– rozróżnia krzyżówkę jednogenową i dwugenową,

– podaje przykład prostej krzyżówki jednogenowej i określa prawdopodobieństwo dziedziczenia wybranej cechy,

– wyjaśnia I prawo Mendla,

– rozwiązuje proste zadania genetyczne,

– wyjaśnia sposób dziedziczenia wybranych cech człowieka (np. koloru włosów, barwy oczu, kształtu płatków usznych, umiejętności zwijania języka),

– analizuje sposób dziedziczenia grup krwi w układzie AB0 i Rh,

– wyjaśnia różnicę między autosomami i chromosomami płci

– wyjaśnia, jak przebiega dziedziczenie płci u człowieka,

– wymienia cechy sprzężone z płcią i wyjaśnia, na czym polega ich dziedziczenie,

– wymienia przykłady zmienności dziedzicznej,

– rozróżnia mutacje genowe i chromosomowe,

– podaje przykłady skutków mutacji genowych i chromosomowych,

– analizuje przyczyny powstawania mutacji,

– charakteryzuje wybrane choroby genetyczne.


Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie materiału genetycznego dla funkcjonowania organizmu,

– wykazuje rolę DNA w przechowywaniu i przekazywaniu informacji genetycznej,

– charakteryzuje budowę nukleotydu,

– określa związek między kolejnością ułożenia nukleotydów w łańcuchu DNA a informacją genetyczną,

– wskazuje na schemacie i nazywa części nukleotydu,

– charakteryzuje sposób ułożenia nukleotydów w łańcuchu DNA,

– charakteryzuje strukturę przestrzenną DNA,

– porównuje budowę i funkcję DNA i RNA,

– wyjaśnia różnicę pomiędzy informacją genetyczną a kodem genetycznym,

– wyjaśnia istotę poszczególnych cech kodu genetycznego,

– podaje zależność między sekwencją DNA a kolejnością ułożenia aminokwasów w białku,

– podaje zależność pomiędzy genem a cechą,

– charakteryzuje kolejne etapy procesu przepisywania informacji z DNA na sekwencję nukleotydów w mRNA,

– charakteryzuje kolejne etapy procesu syntezy białka i określa rolę poszczególnych rodzajów RNA w tym procesie,

– analizuje sposób organizacji materiału genetycznego,

– charakteryzuje budowę chromosomu,

– analizuje prawidłowe kariotypy kobiety i mężczyzny,

– określa znaczenie występowania genów w postaci alleli,

– charakteryzuje przebieg procesu replikacji DNA,

– charakteryzuje kolejne etapy podziałów mitotycznego i mejotycznego,

– wyjaśnia, z czego wynika różnica w liczbie chromosomów pomiędzy komórkami budującymi organizm a komórkami rozrodczymi,

– charakteryzuje przebieg mitozy i mejozy,

– wymienia główne różnice między mitozą a mejozą,

– analizuje biologiczne znaczenie mitozy i mejozy,

– podaje przykłady doświadczeń Grzegorza Mendla i wyjaśnia ich wyniki,

– przedstawia proste krzyżówki jednogenowe i interpretuje je według zasad genetyki mendlowskiej,

– analizuje proste krzyżówki testowe,

– analizuje I prawo Mendla,

– analizuje dziedziczenie wybranych cech (np. koloru włosów, barwy oczu, kształtu płatków usznych, umiejętności zwijania języka) na przykładzie swojej rodziny,

– ilustruje w postaci odpowiedniej krzyżówki dziedziczenie grup krwi w układzie AB0 i Rh,

– porównuje budowę i określa znaczenie biologiczne chromosomów X i Y,

– charakteryzuje dziedziczenie sprzężone z płcią,

– wskazuje krzyżówki prezentujące dziedziczenie cech sprzężonych z płcią,

– rozróżnia zmienność dziedziczną i niedziedziczną, podaje przykłady obu rodzajów zmienności,

– podaje przykłady zmienności środowiskowej,

– wyjaśnia biologiczne znaczenie występowania zmienności rekombinacyjnej,

– klasyfikuje mutacje pod względem wybranego kryterium (ze względu na czynnik je wywołujący, miejsce występowania i skutki ich wystąpienia)

– rozróżnia mutacje spontaniczne i indukowane,

– wymienia i charakteryzuje czynniki mutagenne, przedstawia skutki ich działania,

– charakteryzuje różne rodzaje mutacji genowych i ich skutki.


Uczeń:

– analizuje, czym jest informacja genetyczna i w jaki sposób jest przechowywana oraz przekazywana,

– wykazuje zależność między kolejnością ułożenia nukleotydów w łańcuchu DNA a informacją genetyczną,

– analizuje strukturę przestrzenną DNA, wskazuje poszczególne elementy budowy chemicznej DNA,

– prezentuje (modeluje) zasadę parowania się zasad w dwuniciowym DNA,

– analizuje różnice w budowie i funkcji DNA i RNA,

– wymienia i charakteryzuje kolejne poziomy informacji genetycznej,

– analizuje różnicę pomiędzy informacją genetyczną a kodem genetycznym,

– analizuje znaczenie cech kodu genetycznego,

– wyjaśnia zależność między sekwencją DNA a kolejnością ułożenia aminokwasów w białku,

– charakteryzuje przebieg procesu przepisywania informacji z DNA na sekwencję nukleotydów w mRNA,

– analizuje przebieg procesu syntezy białka i rolę poszczególnych rodzajów RNA w tym procesie,

– wyjaśnia przyczyny ścisłego upakowania łańcucha DNA w jądrze,

– biegle posługuje się pojęciami genetycznymi: diploidalność, haploidalność, fenotyp, genotyp, allel, heterozygota, homozygota, dominacja, recesywność,

– analizuje przebieg procesu replikacji DNA i określa jego znaczenie biologiczne,

– porównuje podziały mitotyczny i mejotyczny pod względem ich przebiegu oraz biologicznego znaczenia obu procesów,

– analizuje i interpretuje przebieg i wyniki doświadczeń Grzegorza Mendla,

– wyjaśnia wpływ badań Grzegorza Mendla na współczesną genetykę,

– konstruuje proste krzyżówki jednogenowe oraz testowe i interpretuje je według zasad genetyki mendlowskiej,

– porównuje rodzaje krzyżówek stosowanych w badaniach genetycznych (jednogenowe, testowe),

– rozwiązuje zadania genetyczne i interpretuje ich wyniki,

– przedstawia w postaci krzyżówek, dziedziczenie grup krwi w układzie AB0 i Rh,

– określa prawdopodobieństwo wystąpienia określonej grupy krwi w układzie AB0 dziecka, gdy znane są grupy krwi jego rodziców,

– analizuje na wybranych przykładach dziedziczenie sprzężone z płcią,

– analizuje i interpretuje krzyżówki prezentujące dziedziczenie cech sprzężonych z płcią,

– analizuje biologiczne znaczenie występowania zmienności rekombinacyjnej,

– porównuje zmienność środowiskową, rekombinacyjną i mutacyjną,

– analizuje skutki mutacji w zależności od ich rodzaju,

– wyszukuje informacje i planuje działania mające na celu unikanie czynników mutagennych występujących w środowisku oraz zapobieganie skutkom ich działania,

– analizuje przyczyny i skutki wybranych chorób genetycznych.




Uczeń:

– wykazuje związek budowy DNA z pełnioną funkcją,

– wykazuje związek między budową chemiczną DNA a jego strukturą przestrzenną,

– korzystając z różnych źródeł informacji, ocenia, w jaki sposób rozwój nauki w ubiegłym stuleciu przyczynił się do odkrycia przestrzennej budowy DNA,

– planuje i przeprowadza prezentację (modelowanie) pokazującą budowę przestrzenną DNA,

– analizuje znaczenie cech kodu genetycznego dla procesu odczytywania informacji genetycznej,

– korzysta z tabeli kodu genetycznego przy określaniu, na podstawie sekwencji DNA, sekwencji mRNA oraz kolejności ułożenia aminokwasów w białku,

– przygotowuje prezentację dotyczącą procesów zachodzących na drodze od genu do cechy, przedstawiającą zależność między sekwencją DNA a kolejnością ułożenia aminokwasów w białku,

– wykazuje związek występowania różnych rodzajów RNA z ich funkcją,

– przygotowuje prezentację ilustrującą replikację DNA,

– na postawie informacji z różnych źródeł przygotowuje prezentację sylwetki Grzegorza Mendla oraz wyjaśnia, w jaki sposób jego doświadczenia wpłynęły na rozwój genetyki,

– wyjaśnia, co to jest krzyżówka testowa i prezentuje przykład takiej krzyżówki,

– określa, co to jest analiza rodowodowa w genetyce i w jakich sytuacjach się ją wykonuje,

– interpretuje przykładowy schemat ilustrujący analizę rodowodową,

– wykazuje związek między prowadzeniem zdrowego stylu życia (niepaleniem tytoniu, unikaniem nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV) a zmniejszeniem się ryzyka wystąpienia mutacji.


Yüklə 0,58 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə