Ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja studencko-doktorancka „Zmysłowe – ponadzmysłowe. Sensualność w literaturze I kulturze od starożytności do współczesności”
Yüklə 267,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
zogniskowanych nie wokół globalnych problemów: Zła, Dobra, Miłości, Walki, Zbrodni i w konsekwencji tej ostatniej: pomsty, ale ponadczasowych i świadomie wyizolowanych, za którymi opowiada się autorka Ballad rycerskich. Kozioł używając frazy „chcę tylko tkaczem krajobrazu być / jego utkaniem” ewokuje kulturowo poświadczone mitologicznymi źródłami wizerunki kobiet tkających: Penelopę, Arachne, Atenę, dla których czynność tkania związana była nierozerwalnie z intymną biografią i wpisanymi w nią dramatami i radościami. Tkanie to tyle co stwarzanie świata od podstaw, stąd brak zgody na deprecjonowanie i marginalizowanie go. Waloryzacja drobiazgu ujawnia skłonność do zapatrzeń i spokojnej kontemplacji świata, a co za tym idzie: osądzania go i powtórnego kształtowania. Proponowana metodologia: écriture féminine (Helene Cixous) poetyka doświadczenia (Ryszard Nycz) somaestetyka (Richard Shusterman) filozofia codzienności (Jolanta Brach-Czaina) analiza i interpretacja wybranych utworów mgr Bożena Radziejewska-Kapłon, Świadomość językowa księdza Jana Twardowskiego
Abstrakt W niniejszej pracy podniesiemy kwestię świadomości językowej księdza Jana Twardowskiego. Istotnymi elementami naszych badań będzie charakterystyka okoliczności wpisanych w biografię poety, które miały wpływ na kształtowanie się świadomości językowej. Punktem obserwacji staną się przede wszystkim jednak wypowiedzi metajęzykowe oraz twórczość poetycka, czyli świadomość językowa wyrażona eksplicite i
Twardowskiego, wypowiedzi i wspomnienia rodziny oraz jego poezja. Przed przystąpieniem do części analitycznej pracy zdefiniujemy pojęcie świadomości językowej i skonfrontujmy ze sobą propozycje jego ujęcia, wysunięte przez badaczy. Świadomość językowa jest pojęciem interdyscyplinarnym, które istnieje na pograniczu psychologii i językoznawstwa. W psychologii kategoria świadomości wiąże się z posiadaniem przez człowieka wiedzy bezpośredniej o własnym istnieniu, czynach i świecie zewnętrznym. Stwierdzenie to ma związek z ludzkimi strukturami poznawczymi: percepcji i kategoryzacji świata, dokonującymi się za pośrednictwem zmysłów i umysłu (nabierania doświadczeń, nazywania i porządkowania elementów). Zjawisko kategoryzacji zatem jest ściśle powiązane z językiem 6 . W języku polskim wyraz świadomość określa wrażenie stricte zmysłowe i skupia wokół siebie czynności takie, jak: odczuwanie, spostrzeganie, bycie świadomym. 7 „Słownik terminologii językoznawczej” definiuje świadomość językową jako uświadamianie sobie tkwiących w podświadomości społecznych norm językowych (fonologicznych, morfologicznych, syntaktycznych, leksykalnych), ważne zwłaszcza w momentach wahania się co do poprawności danej formy lub wyrazu 8 . Propozycje szerszego definiowania świadomości językowej wysnuwają Marian Bugajski i Andrzej Markowski. Badacze wyróżniają dwa jego ujęcia: tradycyjne i opisowo-rejestrujące. Ujęcie normatywne skupia się wokół normy językowej, wartościowania warstwy gramatycznej i leksykalnej. 9 Drugie ujęcie – opisowo-rejestrujące, odnosi pojęcie świadomości językowej do normy językowej (poprawności językowej), czyli reguły określającej posługiwanie się językiem w procesie komunikacji językowej. 10
zewnętrznych, które wpłynęły na jej rozwój oraz zdolność do charakteryzowania i wartościowania języka. 11 Okoliczności te to m.in. wychowanie, edukacja szkolna i czytelnictwo. Źródłem do poznania życiorysu Jana Twardowskiego będzie „Autobiografia” – pozycja dwutomowa, uporządkowana dwupoziomowo przez kryterium chronologiczne oraz tematyczne. Publikacja ta zawiera m.in. prywatne zapiski, wspomnienia, wywiady i wiersze księdza Jana. W następnej kolejności przywołamy i zbadamy wypowiedzi metajęzykowe, wartościujące tkankę językową, w których poeta wyraża swoje poglądy expresis verbis. Skarbnicą tego typu wypowiedzi będą niewątpliwie wywiady z Twardowskim, drukowane w czasopismach.
6 N. Sillamy, Słownik psychologii, Katowice 2002, s. 290. 7 Z. Roman, Dobór wyrazów: słownik wyrazów bliskoznacznych i jednoznacznych do praktycznego użytku, Warszawa 1985, s. 342. 8 Z. Gołąb, A. Heinz, K. Polański, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa 1968, s. 568. 9 M. Bugajski, Język w komunikowaniu, Warszawa 2006. 10 A. Markowski, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa 1992 11 Z. Zagórski, Świadomość językowa a norma, [w:] Silva rerum: księga poświęcona Profesorowi Markowi Kornaszewskiemu w 70. rocznicę urodzin, M. Borejszo, S. Mikołajczyk (red.), Poznań 1999, s. 89. Yüklə 267,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|