Oğuz yurdu I c t I m a I s I YA s I q ə z e t



Yüklə 48,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/8
tarix25.07.2018
ölçüsü48,32 Mb.
#59061
1   2   3   4   5   6   7   8

19 mart 2017-ci il

6

ОĞUZ YURDU



Vergi Məcəlləsinə 2017-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minmiş dəyişikliklər 

V e r g i   ö d ə y i c i l ə r i n i n   h ü q u q   v ə   v ə z i f ə l ə r i

(ƏVVƏLİ QƏZETİMİZİN ÖTƏN SAYLARINDA)

Vergi ödəyicilərinin hüquq və vəzifələrinin artırılması

məqsədi ilə Vergi Məcəlləsinə 15.1.2-1-ci, 16.1.4-1-ci,

16.1.7-1-ci  və  16.1.11-3-16.1.11-8-ci  maddələr  əlavə

edilmiş, 15.1.10-cu və 16.1.4-cü maddələrində dəyişik-

liklər  edilmiş,  16.1.8-ci  və16.1.11-1-ci  maddələr  yeni

redaksiyada təsdiq edilmiş, eyni zamanda vergi agen-

tinin öhdəliyinə aid 17.6-cı maddə əlavə edilmişdir.

Vergi Məcəlləsinə edilmiş dəyişikliklərə əsasən vergi

öhdəliyinin  əvvəlcədən  müəyyənləşdirilməsi  barədə

qərarın qəbul edilməsi məqsədilə vergi orqanlarına ərizə

ilə müraciət etmək, qanunvericiliklə müəyyən edilmiş

qaydada  kommersiya  və  (və  ya)  vergi  sirrinin  qorun-

masını tələb etmək vergi ödəyicisinin hüquqlarına aid

edilmişdir.

Aşağıdakılar isə vergi ödəyicisinin vəzifələrinə aid edil-

mişdir:

• Hesabat ilindən sonrakı ilin mart ayının 31-dən gec ol-



mayaraq təqvim ili ərzində aşağıda göstərilən hər bir

şəxs üzrə ümumi dəyəri 500.000 manatdan artıq olan

əməliyyatlara dair Vergilər Nazirliyinin müəyyən etdiyi

formada arayışı təqdim etmək:

✓ Azərbaycan Respublikasının rezidenti ilə onunla qar-

şılıqlı surətdə asılı olan qeyri-rezident şəxslər;

✓ qeyri-rezidentin Azərbaycan Respublikasındakı daimi

nümayəndəliyi ilə həmin qeyri-rezidentin özü və ya onun

başqa dövlətlərdə yerləşən hər hansı nümayəndəliyi, fili-

alı və digər bölməsi;

✓  Azərbaycan  Respublikasının  rezidenti  və  (və  ya)

qeyri-rezidentin Azərbaycan Respublikasındakı daimi

nümayəndəliyi ilə güzəştli vergi tutulan ölkələrdə təsis

edilmiş (qeydiyyatdan keçmiş) subyektlər.

•  Yuxarıda  qeyd  olunan  şəxslərə  dair  məlumatları  (o

cümlədən onların reyestr məlumatlarını) vergi orqanının

tələbi 

ilə təqdim etmək;



• “Sadələşdirilmiş vergi üzrə sabit vergi məbləği ödəyən

şəxslərin nəzərdə tutulan fəaliyyət növlərini “Sadələş-

dirilmiş vergi üzrə sabit məbləğin ödənilməsi haqqında

qəbz” almaqla həyata keçirmək;

• Aşağıdakı fəaliyyət növləri istisna olmaqla, pərakəndə

ticarət və (və ya) ictimai iaşə fəaliyyəti üzrə nağd pul he-

sablaşmalarını nəzarət-kassa aparatı vasitəsi ilə həyata

keçirmək:

✓ qəzet və jurnalların satışı (belə satış dövriyyəsinin

ümumi dövriyyədəki payı 50 faizdən çox olduqda);

✓ kənd təsərrüfatı məhsullarının bazarlarda, yarmarka-

larda və səyyar qaydada satışı;

✓ səyyar, bazarlarda və digər kütləvi ticarət yerlərində

piştaxtadan, avtomobildən və qoşqu vasitələrindən pə-

rakəndə satış fəaliyyəti;

✓ qiymətli kağızların və lotereya biletlərinin satışı;

✓ elektrik enerjisi, qaz, su, isti su təchizatı və mərkəzi

qızdırma sistemi obyektlərinin fəaliyyəti.

• Nağdsız ödənişlərin aparılması üçün “İstehlakçıların

hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respub-

likası Qanununa uyğun olaraq POS-terminalların quraş-

dırılmasını və (və ya) “Elektron ticarət haqqında” Azər-

baycan  Respublikası  Qanununa  uyğun  olaraq  satıcı

kimi  fəaliyyət  göstərdikdə,  həmin  Qanuna  əsasən  is-

tehlakçıların elektron ödəniş etmək imkanını təmin et-

mək;


• Vergi orqanının tələbinə əsasən maliyyə institutlarında

vergi monitorinqinin aparılması ilə bağlı vergi və maliyyə

məlumatlarının mübadiləsini nəzərdə tutan Azərbaycan

Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilə-

lərə  əsasən  həyata  keçirilən  maliyyə  əməliyyatları

barədə sənədləri və məlumatları vergi orqanlarına və

onların vəzifəli şəxslərinə təqdim etmək;

• Maliyyə institutları tərəfindən hüquqi və fiziki şəxslərə 

hesab açıldıqda və ya maliyyə xidmətləri göstərildikdə,

Azərbaycan Respublikasının normativ hüquqi aktlarının,

habelə  vergi  və  maliyyə  məlumatlarının  mübadiləsini

nəzərdə  tutan  Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar

çıxdığı beynəlxalq müqavilələrin tələblərinə əməl edil-

məsini və Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq maliyyə insti-

tutları tərəfindən təqdim edilməsi nəzərdə tutulan məlu-

matların əks olunduğu forması Vergilər Nazirliyi tərə-

findən təsdiq edilən elektron hesabatların təqdim edil-

məsini təmin etmək;

• Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qay-

dada  vergi  orqanlarının  vəzifəli  şəxslərinə  əmlakın

siyahıya alınmasına, həmin əmlakın məsul saxlamaya

qoyulması üçün götürülməsinə zəruri şərait yaratmaq,

habelə onların bu sahədə qanuni fəaliyyətlərinə maneçi-

lik törətməmək;

• Sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən hüquqi və fiziki

şəxslərə malların (işlərin, xidmətlərin) təqdim edilməsi

ilə bağlı Vergi Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada

qaimə-faktura və ya elektron qaimə-faktura vermək;

• Pərakəndə ticarət və (və ya) ictimai iaşə fəaliyyəti za-

manı  malların  (işlərin,  xidmətlərin)  alıcılarına  onların

tələbinə əsasən nəzarət-kassa aparatının çeki ilə yana-

şı,  qaimə-faktura  və  ya  elektron  qaimə-faktura  və  ya

elektron vergi hesab-faktura təqdim etmək;

• Qanunla nağd qaydada həyata keçirilməsi məhdud-

laşdırılan əməliyyatların yalnız nağdsız qaydada həyata

keçirilməsini təmin etmək.

Bununla belə, qeyri-rezident şəxsin təyin etdiyi vergi

agentin təyin olunduqdan sonra 30 gün ərzində vergi

orqanlarına Vergilər Nazirliyinin müəyyən etdiyi formada

arayış təqdim edilmsi ilə bağlı öhdəliyi müəyyən edil-

mişdir.

Vergi ödəyiciləri hüquqlarından istifadə etməklə öz və-



zifələri  lazımi  qaydada  icra  edərsə,  qanunvericiliklə

müəyyən  edilmiş  maliyyə  sanksiyaları  və  cərimələrlə

rastlaşmazlar.

Dəyişiklik: Xərclərin süni şəkil-

də  artırılması  (transfer-qiymət-

ləndirmə)  hallarının  qarşısının

alınması məqsədilə Vergi Məcəl-

ləsinə  13.2.65-ci,  14-1-ci  və

16.1.4-1-ci maddələr əlavə edi-

lib, 16.1.4-cü maddədə dəyişik-

lik edilmişdir.



Dəyişikliyin mahiyyəti: Vergi

Məcəlləsinə transfer qiymətinin

tətbiqi ilə bağlı edilmiş dəyişik-

liyin məqsədi bir-biri ilə qarşılıqlı

əlaqəli  şəxslər  (şirkət  və  onun

daimi nümayəndəliyi, eyni təsis-

çisi olan şirkətlər və s.) tərəfin-

dən aparılan əməliyyatların ba-

zar  qiymətləri  prinsipinə  uyğun

aparılmasına nəzarət etmək və

bu əməliyyatlar nəticəsində ver-

gitutma  bazasının  azaldılması-

nın qarşısını almaqdır. Transfer

qiymətinin aydın olması üçün mi-

sala nəzər yetirək:

Eyni təsisçiyə məxsus “A” şir-

kəti  (Azərbaycan  rezidenti)  və

“B” şirkəti (güzəştli vergi tutulan

ölkənin  rezidenti)  mövcuddur.

“A” şirkətinin məhsulun hazırlan-

masına çəkdiyi xərclər 1 milyon

manatdır, malların bazar qiyməti

isə 2 milyon manatdır. “A” şirkəti

malları “B” şirkətinə 1 milyon 100

min  manat  qiymət  müqabilində

təqdim  edir,  100  min  manat

mənfəət əldə edir və bu mənfə-

ətdən  20  min  manat  mənfəət

vergisi  ödəyir  (100.000  *20%).

“B”  şirkəti  bu  malları  Azərbay-

canda 2 milyon manata təqdim

edir və 900.000 manat mənfəət

əldə edir. Başqa ölkənin reziden-

ti  olduğundan  əldə  etdiyi  mən-

fəətdən Azərbaycanda mənfəət

vergisi  ödəmir.  Beləliklə,  Azər-

baycan  büdcəsinə  ödənilməli

180.000  manat  vergi  bu  yolla

azaldılır (900.000 * 20%).

Vergi Məcəlləsinə əsasən trans-

fer qiyməti dedikdə Vergi Məcəl-

ləsinin  14-1.2-ci  maddəsində

göstərilən şəxslər istisna olmaq-

la, digər şəxslər arasında eyni 

şərtlər daxilində həyata keçirilən

və müqayisə edilə bilən əməliy-

yatlarda təsbit olunan qiymətlə-

rin cəminin həmin əməliyyatların

sayına bölünməsi yolu ilə müəy-

yən  edilən  orta  qiymət,  habelə

Vergi Məcəlləsinin 14-1-ci mad-

dəsi ilə müəyyən edilən qiymət

nəzərdə tutulur.

Ayrı-ayrı əməliyyatlar haqqında

müqayisə edilə bilən məlumatlar

mövcud  olmadıqda  və  (və  ya)

rəsmi və açıq mənbələrdən mal-

ların (işlərin, xidmətlərin) Vergi 

Məcəlləsinin  14-1.2-ci  maddə-

sində göstərilən şəxslər istisna

olmaqla, digər şəxslər arasında

təqdim  edilmə  qiyməti  barədə

məlumat əldə etmək mümkün ol-

madıqda, transfer qiyməti aşağı-

dakı  üsullardan  biri  əsasında

müəyyənləşdirilir:

•  Vergi  Məcəllənin  14.6.3.1-ci

maddəsində göstərilən qaydada

müəyyənləşdirilən sonrakı (tək-

rar) satış qiymətinə əsasən;

•  Vergi  Məcəllənin  14.6.3.2-ci

maddəsində göstərilən qaydada

müəyyənləşdirilən  dəyərin  top-

lanması üsuluna əsasən;

•  rentabellilik  üsuluna  əsasən.

Bu  üsulla  malların  (işlərin,  xid-

mətlərin) transfer qiyməti əməliy-

yatın tərəfi olan şəxsin əldə et-

diyi mənfəətin onun ümumi xərc-

lərində və ya gəlirlərində və ya

aktivlərinin ümumi dəyərində xü-

susi çəkisinin Vergi Məcəlləsinin

14-1.2-ci maddəsində göstərilən

şəxslər  istisna  olmaqla,  digər

şəxslər arasında aparılan müqa-

yisə oluna bilən əməliyyat çərçi-

vəsində formalaşan qiymət gös-

təricisi ilə müqayisəsi əsasında

müəyyənləşdirilir;

•  mənfəətin  bölgüsü  üsuluna

əsasən.  Bu  üsula  əsasən  mal-

ların (işlərin, xidmətlərin) trans-

fer qiyməti eyni müəssisə qrupu-

nun üzvü olan Vergi Məcəlləsinin

14-1.2-ci maddəsində göstərilən

şəxslər  arasında  əməliyyatlar

aparıldığı zaman tərəflərdən hər

birinin həmin əməliyyatlardan əl-

də etdiyi mənfəətin qrupun hə-

min əməliyyatlardan əldə etdiyi

məcmu  mənfəətindəki  xüsusi

çəkisinin Vergi Məcəlləsinin 14-

1.2-ci  maddəsində  göstərilən

şəxslər  istisna  olmaqla,  digər

şəxslər arasında aparılan müqa-

yisə oluna bilən əməliyyatlar çər-

çivəsində formalaşan eyni gös-

tərici  ilə  müqayisəsi  əsasında

müəyyənləşdirilir.

Vergi  Məcəlləsinin  14-1.2-ci

maddəsinə əsasən transfer qiy-

məti əsas götürülməklə vergilər

aşağıdakı şəxslər arasında hə-

yata  keçirilən  əməliyyatlardan

hesablana bilər:

•  Azərbaycan  Respublikasının

rezidenti ilə onunla qarşılıqlı su-

rətdə  asılı  olan  qeyri-rezident

şəxslər arasında;

•  qeyri-rezidentin  Azərbaycan

Respublikasındakı daimi nüma-

yəndəliyi  ilə  həmin  qeyri-rezi-

dentin  özü  və  ya  onun  başqa

dövlətlərdə  yerləşən  hər  hansı

nümayəndəliyi,  filialı  və  digər

bölməsi arasında;

•  Azərbaycan  Respublikasının

rezidenti  və  (və  ya)  qeyri-rezi-

dentin  Azərbaycan  Respub-

likasındakı daimi nümayəndəliyi

ilə güzəştli vergi tutulan ölkələr-

də  təsis  edilmiş  (qeydiyyatdan

keçmiş) subyektlər arasında.

Yuxarıda qeyd olunan şəxslər

arasında  aparılan  əməliyyatlar

zamanı vergi ödəyicisinin təqdim

etdiyi mallara (işlərə, xidmətlərə)

tətbiq etdiyi qiymətlər eyni əmə-

liyyat  üçün  Vergi  Məcəlləsinin

14-1.2-ci maddəsində göstərilən

şəxslər  istisna  olmaqla,  digər

şəxslər  arasında  aparılan  eyni

şəraitdə təşəkkül tapan qiymət-

lər aşağı həddindən az olduqda,

vergilər  transfer  qiyməti  ilə,

yuxarı  həddindən  çox  olduqda

isə faktiki satış qiyməti ilə hesab-

lanır.


Transfer  qiymətləri  yalnız

500.000 manatlıq həddən yuxarı

olan əməliyyatlara tətbiq edilir və

mənfəət  (gəlir)  vergisinin  məq-

sədləri üçün istifadə edilir.

Alınmış malların (işlərin, xid-

mətlərin) alış qiyməti eyni əmə-

liyyat  üçün  Vergi  Məcəlləsinin

14-1.2-ci maddəsində göstərilən

şəxslər  istisna  olmaqla,  digər

şəxslər  arasında  aparılan  eyni

şəraitdə təşəkkül tapan ən yük-

sək qiymətdən çoxdursa və on-

ların  dəyəri  gəlirdən  çıxılan

xərclərə aid edilmişdirsə, həmin

malların (işlərin, xidmətlərin) də-

yəri  gəlirdən  çıxılan  xərclərə

transfer qiyməti ilə aid edilir və

vergilər yenidən hesablanır.

Transfer qiymətinin tətbiqi za-

manı qiymətlərə təsir edə bilən

amillər 


müəyyənləşdirilərkən

Vergi  Məcəlləsinin  14.6.1-ci

maddəsinin  müddəaları  tətbiq

edilir.


Belə  ki,  malların  (işlərin,  xid-

mətlərin) bazar qiymətləri müəy-

yənləşdirilərkən qiymətlərə təsir

edə bilən aşağıdakı amillər nə-

zərə alınır:

• göndərilmiş malların (görülmüş

işlərin,  göstərilmiş  xidmətlərin)

həcmi (əmtəə partiyasının həc-

mi);

• öhdəliklərin icra olunması müd-



dəti, ödəniş şərtləri;

•  mallara  (işlərə,  xidmətlərə)

tələb  və  təklifin  dəyişməsi,  (o

cümlədən  istehlakçı  tələbinin

mövsümi olaraq artıb-azalması);

• malların mənşə ölkəsi, alındığı

və ya təqdim edildiyi yer;

•  malların  (işlərin,  xidmətlərin)

göndərilmə şərtləri;

• malların keyfiyyətinin və digər

istehlak göstəricilərinin səviyyə-

si;


•  marketinq  siyasətinin  aparıl-

ması ilə əlaqədar olaraq analoqu

olmayan  yeni  malların  (işlərin,

xidmətlərin) bazara çıxarılması,

yaxud malların (işlərin, xidmət-

lərin) yeni bazara çıxarılması, is-

tehlakçıların tanış olması məq-

sədilə əmtəə nümunələrinin təq-

dim edilməsi;

• işlərin görülməsi, xidmətlərin

göstərilməsi, o cümlədən təmir,

tikinti, quraşdırma işləri, nəqliy-

yat, icarə, təhsil, tibb xidmətləri

və digər sahələr üzrə bazar qiy-

mətləri  müəyyənləşdirilərkən

işlərin  görüldüyü,  xidmətlərin

göstərildiyi ərazi, onların keyfiy-

yət  göstəriciləri  və  qiymətlərə

təsir edə bilən digər şərtlər nə-

zərə alınır.

Bununla belə, vergi ödəyicisi-

nin  malların  (işlərin,  xidmətlə-

rin)  transfer  qiymətinin  Vergi

Məcəlləsində  göstərilənlərdən

fərqli qaydada müəyyənləşdiril-

məsi  barədə  sübutlar  təqdim

etmək hüququ vardır.

Malların (işlərin, xidmətlərin)

transfer  qiymətləri  müəyyən

edilərkən  birja  kotirovkaları

haqqında rəsmi məlumat mən-

bələrindən, vergi ödəyicilərinin

vergi  orqanına  təqdim  etdiyi

məlumatlardan, açıq məlumat

mənbələrində yerləşdirilmiş he-

sabatlardakı  məlumatlarından

və  digər  müvafiq  məlumatlar-

dan istifadə edilir.

Transfer qiymətlərinin müəy-

yən edilməsi və tətbiqi qaydası

Vergilər  Nazirliyi  tərəfindən

müəyyən edilir.

Qeyd edilən müddəalara əsa-

sən rezident vergi ödəyicisinin

ölkə hüdudlarından kənarda, o

cümlədən vergi sığınacağı (of-

şor)  hesab  edilən  dövlətlərdə

və  ya  ərazilərdə  təsis  edilmiş

vergi  ödəyiciləri  ilə  aparılan

əməliyyatlar  üzrə  əldə  edilən

gəlirlərin transfer qiymətləri tət-

biq edilməklə vergiyə cəlb edi-

ləcəkdir.

Transfer qiymətqoyma Avropa

İttifaqına  daxil  olan  ölkələrdə,

Amerika  Birləşmiş  Ştatlarında

və  sair  dövlətlərdə  tətbiq  olu-

nur.


( DAVAMI VAR)

T r a n s f e r   q i y m ə t i n i n   t ə t b i q i  


Yüklə 48,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə