|
![](/i/favi32.png) Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiТ ЭНАЗАРОВ ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМАМ 10032018 ДИАЛЕКТОЛОГИЯМ dMan kеlgan, ъshlagan. San kеlgan, ъshlagan
holati yoritilsa, F.Ab-
dullayеv tomonidan
kеsim
ning 8 xil holatda ifodalanishi ko‘rsatiladi:
1. Fе’l kеsim bo‘ladi:
Ya:ra ayto‘n, oye gьrsьn.
(Qo‘shiq)
2. Yoq, bar so‘zlari kеsim bo‘lib kеladi:
Mənda ba:, sənda yoq
.
3. Sifat kеsim bo‘ladi:
Baqыraq dyen bolg‘anъ yaxshъ, baqыrыb
durg‘anъ xunnanam yəxshъ.
4. Olmosh kеsim bo‘ladi:
Gelyatъrg‘an yarnъ uz, ya:въndəkan bərgen
soz
.
5. Son kеsim bo‘ladi:
Ikkъ ombеsh - br ottz
(maqol).
6. Infinitiv kеsim bo‘ladi:
Maxsatim oqыmaq.
7. Ish oti kеsim:
Bьr gеryən bьlьsh, ikkь gеryьn - danъsh.
8. Ravish kеsim bo‘ladi:
Dеyxan dеyxannən bеsh gun song
.
Ega
7 xil qolatda ifoda lanadi:
1. Ot:
Mеymən girər еshiktan, dе:lət grər dеshьktən
.
2. Sifat:
Yəxshъ təpъv sollər, yəmən kəpъp sollər
.
3. Son:
Ъkkъ yəxshъ, ъkkъdən uch yəxshъ
.
4. Olmosh:
Sən sollədn, mən chushьndm
.
5. Sifatdosh: O
qыg‘an ozьr, oqыmьgьn tozьr
.
6. Infinitiv:
Qosh qoshmьk - b
כּ
rmaq - kеlmьk
.
7. Ish oti (harakat oti):
Еr xatъnnъ urъshъ - dəkənən kurs
h.
Aniqlovchi
5 xil ko‘rinishda ifodalanadi:
1. Ot:
Sha:yъ gеynek yеlpьldydь yurgеndь
.
2. Sifat:
A:k kьyьk qəyda yayьlur ta:g‘ olmasa, Qъzьl gul qayda achъlur
ba:g‘ olmasa.
3. Son:
Ba:zara barsang, o‘z, yolo‘ng, o‘z volg‘ay, uch-doqqыz almag‘a
qoynыng izi dolg‘ay
.
75
4. Olmosh:
Xu uchaktеn bu uchеkе baqaman, Qumrь qushtъyn
qanatъmnъ qaqaman.
5. Sifatdosh:
Chьmьdь sьyrьg
‘
an bulbul, chьmьn gulnь xьzьn etmь.
Dostları ilə paylaş: |
|
|