30
Bəlkə də bu, Almaniya işğalı dövründə bütün yahudilər kimi geyimində sarı ulduz
gəzdirməyə məcbur olduğu vaxtlarda keçirdiyi qorxu və təhqirlərin nəticəsi idi. Kim bilir,
bəlkə də buna səbəb anasının yersiz səmimiyyəti olmuşdu. Nəyə görəsə oğluna o və əkiz
bacısı Lilinin onun qorxaqlığı ucbatından dünyaya gəldiklərini demişdi. Belə ki, o, abort
etdirməyə gedəndə həkim masasındakı alətlərdən qorxub qaçmışdı. Baxmayaraq ki, Olqa
Gensbur əsl “yəhudi anası” idi, uşaqlarını hədsiz dərəcədə sevirdi, ancaq Serjin etirafına
görə, o həmişə özünü müəyyən mərhələyə qədər səhvən, təsadüfən doğulmuş insan kimi
hiss edirdi. Hətta valideynlərinin ona verdiyi Lüsyen adı belə ona tələsik seçilmiş axmaq
bir ad kimi görünürdü. Buna görə 15 yaşına çatan
kimi o, Serj oldu, və eyni zamanda fransız
dilində səhv tələffüz olunmasın deyə,
orfoqrafik dəyişiklik edərək
soyadını “Ginsburg” əvəzinə
“Gensbur” yazdırdı. Bu çox
vacib idi, çünki Serj
Gensbur yaxın zamanda
məşhur olmaq niyyətində
idi. Kim olmağı isə o
qədər də vacib deyildi.
Məsələn, rəssam! Paris
incəsənət məktəbində
oxuduğu, kubizm,
abstraksiya ilə
maraqlandığı illərdə ən
azından Kurbe kimi rəssam
ola bilməyəcəyi qənaətinə
gəlir Serj. O zaman şair ola
bilərmi? Bəli, Gensbur
şeir yazır, hətta bəzilərini
ədəbi almanaxlarda çap
etdirir. Ancaq intelligent
ailədə böyüyən hansı
oğlan şeir yazmırdı ki?!
31
Belə çıxırdı ki, ən yaxşısı, özünü musiqidə axtarmaqdır. Üstəlik atası da musiqiçi idi. Serj
və bacısı Brams, Bartok, Debüssi ifalarının sədaları altında böyümüşdülər. Düzdür, atası
Parisdə ən yaxşı halda yalnız pianoçu ola bilərdi. Ancaq yox, əgər Serj musiqiçi
olacaqdısa, böyük bəstəkar olacaqdı. Bəlkə də daha yaxşısı müğənni olmaq idi?
Beləliklə, nə olmağa tam qərar vermədən, həm şair, həm müğənni, həm musiqiçi, həm
də aktyor oldu Serj Gensbur. Əslində kim olmağın elə də vacib deyil, əsas odur ki, lazımi
vaxtda lazımi yerdə olasan. Fransa həmin zaman millət olaraq muşketyorluqdan
qalenteriyaçı Bonaselərə çevrildiyi bir dönəmi yaşayırdı. Müharibəni soba başında
keçirmiş, yəhudiləri işğalçı rəhbərlik tərəfindən xəbərdarlıq olmadan təhvil vermiş,
koloniyalar ultimatumlarla boşaldılmışdı. Kişilik nümunəsi homoseksualist Jan Mare hesab
olunurdu. Belə bir vəziyyətdə Serj Gensbur peyda oldu. Hədsiz ambisiyaları, böyük
qulaqları və zərif fransızcasında əxlaqsız, ləyaqətsiz sözlər danışan uzun dili ilə. Üzünə
tökülən saçları, tüklü siması, corabsız ayağa geyindiyi ayaqqabıları və prinsipial olaraq alt
paltarsız halda o, dünya ilə estetik münaqişəsini nümayiş etdirirdi. Eyni acgözlüklə işləyir
və içirdi, yaradır və dəlilik edirdi. Fransız şansonunu jaz ilə, rok-n-rolla, klassik xorları Afrika
ritmləri ilə qarışdırırdı. Nanəli likör ilə rakını qarışdırdığı kimi. Ən avara adamda belə çox
gözəl görünən son dəbə uyğun ayaqqabılarını cır-cındır ilə kombin edirdi. “Mən sənin
gözlərində təsvir olunduğum üçün sən daha ağıllı görsənirsən,” – deyə oxuyurdu Serj və bu
sözləri Gensburun daimi görüş yeri olan “Parisyen” otelinin 314-cü otağında olmuş bütün
qadınlar öz ünvanına götürə bilərdi.
32
Masajistlər, saç ustaları, müğənnilər, professional fahişələr və o dönəmin Zizi Janmer,
Julyet Qreko, Petula Klark kimi ən dəbdəbəli qadınları, hətta təsəvvür edin, möhtəşəm
Bricit Bardo belə! Serj həmişə öz qadınlarının sayı və möhtəşəmliyi ilə öyünərdi. Qapısının
qarşısında sıraya düzülən qadın heyranları, sevgi macəralarındakı intim məqamları
jurnalistlərə açıq-aşkar danışardı. Ancaq çox qəribə idi ki, qadınlar Serjdən incimirdi. Hətta
özünün tərs xarakteri ilə tanınan Bricit Bardo Serjin əxlaqsız çıxışları barədə bir ana
müdrikliyi ilə belə deyirdi: “Onun çox incə və yaralı ürəyi var. Və o yazığa elə gəlir ki, kinizm
onu yaralanmaqdan, incinməkdən qoruyur”.
Ancaq kinizm onun zaman keçdikcə aşiq olmağına, hətta evlənməyinə belə mane
olmurdu. Lakin bu tarixçələr yalnız onun qarşı cinsə olan pis vərdişlərini möhkəmləndirirdi.
Rus aristokrat ailəsindən olan qızla ilk evliliyi 20 yaşında ikən oldu və cəmi 3 ay davam etdi.
Serj hətta bunu xatırlamaq belə istəmirdi: “Bohem həyatın axmaq hekayəsi”.
İkinci həyat yoldaşı daha əsilzadə ailədən idi – Şahzadə Fransua Antuanetta Qoliçina.
Bu evliliyə Gensbur bir il sonra “qısqanclıq krizləri yaradan şahzadənin olduqca davakar
xarakteri"nə görə son verdi. Güman etmək olar ki, qadının qısqanclığı boş yerə deyildi.
Ona görə Serj özü boşanma prosesinin bütün xərclərini çəkdi və hətta şahzadəyə təsəlli
kimi son model “Rols-Roys” belə bağışladı. Azadlığını geri qazanan Gensbur yenidən
otelin 314-cü otağına qadınlar dəvət etməyə və onlara mahnılar bəstələməyə başladı. Bu,
1968-ci ilin 11 mayına kimi – Ceyn ilə tanış olana kimi belə davam elədi.
Düzünü desək, 1968-ci ilə qədər Ceyn Birkin haqqında deyiləcək o qədər də söz yox
idi. Gözəl, Serjdən iki dəfə kiçik, yaxşı ailədən olan bir qız idi. Atası Böyük Britaniya Dəniz
Donanmasında kapitan idi. Ancaq sadəcə adi bir hərbiçi yox, incəsənətə meyilli bir insan
idi. Anası “Haymarket” teatrında kifayət qədər məşhur aktrisa idi. Valideynlər bir-birlərini
sevir və hər ikisi qızlarına bağlı idilər. Hətta qızları 18 yaşına çatmadan bəstəkar Con Barri
ilə evlənməyə hazırlaşarkən, onun qərarına çox hörmətlə yanaşdılar. Belə hallar üçün bu,
çox nadir bir valideyn münasibəti idi. Lakin Ceyn də öz növbəsində onların etibarını
doğrultdu. Anası və atası da daxil olmaqla, hər kəsi təəccübləndirərək Ceyn nümunəvi bir
həyat yoldaşı oldu. O dərəcədə ki, onların evində təxminən bir həftə yaşayan və onların
evlilik həyatını müşahidə edən “Newsweek” qəzetinin müxbiri öz məqaləsinə belə başlıq
vermişdi: “Con Barri, onun nümunəvi “Yaguarı” və nümunəvi həyat yoldaşı”. Balaca Ceyn
xidmətçiləri idarə edərək evdə qüsursuz nizam-intizamın olmasına nəzarət edirdi;
bəstəkarın içdiyi şorba düz saat 12-də ona təqdim olunmalı, 50 dərəcədə qızdırılmalı,
yataq örtükləri kraxmallı olmalı və səliqəli şəkildə düzülməli idi. Əyləncə barədə də o,
əsasən həyat yoldaşının seçiminə uyğunlaşırdı. Yoldaşı evdə oturmağı sevirdi, ancaq onlar
aradabir gəzməyə çıxanda “Albert Hall”-a gedib Rostropoviçin ifasında “Maler”i
dinləyirdilər. Allah bilir, onlar arasında nə baş verdi ki, evliliklərindən iki il sonra Barri,
qucağında balaca qızı ilə Ceyni boşadı? Ceyn heç vaxt heç kimə bu barədə danışmadı və
sadəcə olanları bu cümlə ilə təsvir edirdi: “Bu, ideal olmayan bir qız üçün həddindən artıq
bir ideal evlilik idi”. Bəlli olan təkcə o idi ki, Ceyn boşanma mərhələsini çox pis keçirirdi.
Hətta valideynləri bütün bunların nəticəsi olaraq, Ceynin özünü Temza çayına atacağından
da ehtiyatlanırdılar. Ona görə qızlarına – “Get, özünü inkişaf etdir, nəvəmizin qeydinə biz
qalarıq,” – deyərək onu başqa ölkəyə göndərdilər. Bu yaşdakı qəlb yaraları nə qədər dərin
olursa olsun tez sağalır. Bir neçə ay sonra Ceyn artıq Antonioninin “Blow up”
(“Fotoböyütmə”) filminə çəkilirdi, hətta heç nədən çəkinmədən, mədəni inqilabın bir parçası
olaraq, Serj Gensburla birlikdə eyni kadrda çılpaq olaraq kamera qarşısına keçmişdi. Az
sonra onların hər ikisini rejissor Pyer Grimbl “Sloqan” filmində çəkilmək üçün dəvət edir,
burada isə cütlük bərbad çıxış edir. Məşhur "Don Juan" Gensbur, Ceynə pis dizayn edilmiş