16
yazdığı dram əsəri də Naxçıvan şəhərindəki Karl Libknext
adına komsomol klubunda tamaşaya qoyulur və tamaşaçılar
tərəfindən maraqla qarşılanır.
O, artıq
gənc yaşlarından-1929-cu ildən Sov.İKP üzvü idi.
Yaradıcılıq yolunu "Qızıl qələmlər" Ədəbi Birliyinin
təşkilatçılarından biri kimi davam etdirən dövrün gənc ədəbi
simalarından biri Müzəffər Nəsirli birliyin fəaliyyətinə dair
xatirələrində yazır: "Bir hadisə heç yadımdan çıxmır.
1927-ci ilin qış fəslində komsomol klubunda ədəbi gecə
keçirirdik. Əyyub Abasov gecəni aparırdı, həmin gecəyə
şəhərin çoxlu ədəbiyyat həvəskarları toplanmışdı. Cəlil
Məmmədquluzadə "Molla Nəsrəddin" jurnalında bu
Birlik haqqında xəbərlər, ədəbi yazılar verirdi. Ə.Abasov,
Ə.Kəngərli, Əli Zəbun və digərlərinin şeirləri Bakıda nəşr
olunan "Komsomol", "Dan Ulduzu", "Qızıl şəfəq" ədəbi
məcmuələrində, "Gənc işçi", "Yeni yol", "Kommunist",
"Kəndli" qəzetlərində çap olunurdu, bu da Naxçıvanda
ədəbi həyatın inkişafına geniş yol açdı, gənclərin ədəbi
yaradıcılığa həvəsi gündən-günə artdı".
Naxçıvanda Mirzə İbrahimov, Əli Vəliyev, Süleyman
Rüstəm və digər şair, yazıçılarla yaxından tanış olur. O, bir
sıra məqalələrində imza yerinə doğulduğu kəndin xatirinə
“Şəkili” yazırdı.
Məmməd Cəfər Cəfərov dövri mətbuatda Azərbaycan və
rus klassikləri haqqında ilk məqalələrini, Məmmədhüseyn
Təhmasib isə milli folklor nümunələrini toplayıb, ilk təd-
qiqatlarını dərc etdirirdilər. Bu dövrdə gənc tədqiqatçı,
Ə.Abasovun xalası oğlu və əziz dostu, sonralar görkəmli
elm xadimi kimi tanınmış Əziz Şərif də maraqlı yazıları ilə
diqqəti cəlb edirdi.
1931-ci ildə ölkədə ədəbiyyatın daha da inkişaf etdiril-
məsi haqqında Ümumittifaq Kommunist Partiyası Mərkəzi
Komitəsinin ədəbiyyat haqqında yeni qərarı elan olunur.
Proletar Yazıçılar cəmiyyəti ləğv edilərək Sovet Yazıçılar
17
İttifaqının təşkili qərara alınır. Elə bu zaman Bakıdan qayıt-
mış Əyyub Abasov yaradıcı gəncləri öz ətrafına toplayır.
1932-ci ildə Əyyub Abasovun "Şərq qapısı" mətbəəsində
Məmmədəli Tarverdiyevin redaktorluğu, Lətif Hüseynzadə-
nin giriş sözü ilə "Mübarizə" adlı ilk şeirlər kitabı nəşr edi-
lir. Şairin bu və bundan sonra nəşr edilən şeir kitablarında
toplanmış şeirlərində dövrün tələblərinə, sosializm realizm
prinsiplərinə cavab verən ideyalar aparıcı yer tutur, zəhmət-
keşlərin əmək qəhrəmanlığı, elliklə kollektivləşmə uğrunda
gedən mübarizə, şüar, çağırışlar, partiya, komsomol, pioner,
məktəb, müəllim, ana, dostluq, qələbə, bayraq...kimi ənə-
nəvi mövzular öz əksini tapır.
Maraqlı fakt həm də budur ki, Ə.Abasovun “Mübarizə”
adlı ilk kitabı həm də Naxçıvan Sovet Yazıçılar Cəmiyyə-
tinin ilk ədəbi nəşri, buraxdırdığı birinci kitabı idi, ona görə
xüsusi diqqətlə qarşılandı.
Əyyub Abasov Böyük Vətən Müharibəsi cəbhələrində
döyüşlərdə iştirak edir. Sevastopolda qanlı savaşlardan sağ-
salamat çıxır. Həm də hərbi vətənpərvərlik ruhlu şeirləri ilə
ilk günlərdən xalqı mübarizəyə, qələbəyə səsləyir. Bu tipli
şeirləri arasında “Tüfəngim”, “Sevastopol”, “Mənim komso-
molum”, “Ana Vətənə”, “Komsomol marşı”, “Gəray”,
“Açar” və başqaları bədii səviyyəsi ilə seçilir. Vətənpərvər-
lik, mübarizlik, doğma yurda məhəbbət, pafoslu patriotizm,
düşmənə nifrət, qələbəyə çağırış bu şeirlərin əsas qayəsidir:
Gözüm tək sevdiyim ana vətənim,
Bilirsən vurğunam sana, vətənim!
Azadlıq uğrunda, sənin uğrunda
Sinəm topdağıtmaz qaladır mənim.
Döyüş cəbhəsində aslanam, aslan!
Gərək qan ağlasın əlimdən düşmən!
Gərək külə dönsün faşist ocağı!
Sarsılmaz gücümü qoy bilsin cahan!
18
Ey ana vətənim, ana torpağım!
İnan məhv olacaq qudurmuş yağım,
Berlinin köksündə dalğalanacaq
Azadlıq bayrağım, zəfər bayrağım!
“Ana Vətənə” adlanan bu şeiri müəllif Böyük Vətən
Müharibəsinin başlandığı 1941-ci ildə yazmışdı.
Uşaqlar üçün şeirləri bu gün də öz ideyası, mənəvi-əxlaqi
qayəsi ilə dəyərini saxlayır.
“Açar” şeirindən bir parça:
Dedi:-Bilin, çatar insan
Savad ilə, bilik ilə
Səadətə, ag günlərə,
Xeyir verər yurda, elə!
Bilik insan üçün –vardır,
Bilik hər bir sirri açan
Ən qüdrətli bir açardır.
Onun əksər poemalarının, şeirlərinin dili axıcıdır, rəvan-
dır, sadə, dilə yatan, tez əzbərlənə biləndir.
“Nailə” poemasından:
Xoşsifət Humay qarı
Gətirib boşqabları
Düzdü masa üstünə,
Qayıdıb getdi yenə
Gətirdi dadlı xörək,
Sonra alma, çəyirdək...
Uşaqlar üçün maraqlı, tərbiyəvi əhəmiyyətli poemaların-
dan biri “Çiçəklər arasında” adlanır. Şair yay tətilində Azər-
baycanın təbii gözəlliklərinin seyrinə çıxan məktəblilərin
gəzib gördüklərini şirin dillə nəql edir, dialoqlar qurur, Ca-
mal müəllimin dili ilə çox sayda bitki barədə uşaqlara sadə
dildə məlumat çatdırır, təbiət lövhələri yaradır. “Qəşəng və