19
2017/2 (24)
ORİJİNAL MƏQALƏLƏR
UOT: 617.7-007.681:615.3
Qasımov E.M., İbadova N.T.*
BİRİNCİLİ AÇIQBUCAQLI QLAUKOMANIN MÜALİCƏSİNDƏ
PROSTAQLANDİN F2α YENİ ANALOQUNUN KLİNİK EFFEKTİVLİYİ
Akademik Z.Əliyeva adına Milli Oftalmologiya mərkəzi, Bakı, Azərbaycan
Mirqasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanası, Bakı, Azərbaycan*
Açar sözlər: gözdaxili təzyiq, qlaukoma, prostaqlandinlər, tafluprost
Avropa Qlaukoma Cəmiyyətinin tövsiyələrinə görə, prostaqlandinlər/ prostamidlər hazırda qlaukomanın dərman
müalicəsində birinci seçim preparatı sayılır [1]. Belə hesab edilir ki, F2α prostaqlandini siliar əzələnin ekstrasellülyar
matriksinin strukturunu dəyişməklə (əzələ hüceyrələrinin formasının dəyişməsi, kollagenin səviyyəsinin azalması,
metalloproteinazaların artması), onun relaksasiyasını törətməklə və bununla da uveoskleral axını yaxşılaşdırmaqla
siliar əzələdə yerləşən prostaqlandin reseptorlarına təsir göstərir [2-4]. Hazırda prostaqlandinlərin konservantsız
işlədilməsi təklif edilmiş, həmçinin tərkibində prostaqlandinlər hopdurulmuş implant-sistemlər və biodeqradasiya
edən nano-lövhələr olan göz prostaqlandinləri hazırlanmışdır [5-13].
Oftalmohipertenziya və qlaukomanın müalicəsində istifadə edilməyə başlayan latanoprost F2α prostaqlandinin ilk
sintetik analoqu sayılır. Hesab edilir ki, latanoprost daha yaxşı qəbul edilir, nəinki bimatoprost və travoprost [14]. Lakin
tədqiqat işlərində latanoprost ilə müqayisədə travoprostun yüksək klinik effektivliyə malik olması göstərilmişdir [14-
17]. Son illər Taflotan® (tafluprost 0,0015%, Santen, Finlandiya) preparatı konservantsız tətbiq edilməyə başlanmışdır
ki, o, klinik effektivliyinə görə latanoprostdan heç də geri qalmır, ondan dözümlülüyə görə qat-qat üstündür [9,10,17].
Uveoskleral axının vəziyyəti qlaukomanın formasından asılıdır və müvafiq olaraq onun intensivliyinə
farmakoloji təsir imkanları dəyişir. Belə ki, Johnson T.V. və həmk. göstərmişdir ki, psevdoeksfoliasiyalı gözlərdə
uveoskleral axın psevdoeksfoliasiyalar olmayan gözlərlə müqayisədə bir qədər azalmışdır [18]. Açıqbucaqlı
qlaukomanın müxtəlif formalarının müalicəsində tafluprostun effektivliyinin və dözümlülüyün öyrənilməsi üzrə
aparılan klinik müayinələr davam etdirilir.
Məqsəd – birincili açıqbucaqlı qlaukomanın (BABQ) müalicəsində Taflotan® (tafluprost 0,0015%) preparatının
klinik effektivliyinin və ona dözümlülüyün qiymətləndirilməsi.
Material və metodlar
Hazırkı prospektiv müayinəyə birincili aşkar olunmuş BABQ, 40 mm.c.süt.-a qədər gözdaxili təzyiqi (GDT)
olan və makulyar zonada patologiyası olmayan 31 pasiyent (59 göz) daxil edilmişdir ki, onlara konservantsız
Taflotan® preparatının bir dəfə damızdırılması şəklində prostaqlandin terapiyası təyin edilmişdir. Xəstələrin
hamısına ümumi qəbul edilmiş oftalmoloji müayinə kompleksi (vizometriya, perimetriya, biomikroskopiya,
qonioskopiya, tonometriya, paximetriya, oftalmoskopiya, heydelberq retinotomoqrafiyası) aparılmışdır. GDT-nin
ölçülməsi Maklakov üsulu ilə aplanasion tonometriyanın tətbiqi ilə aparılmışdır. Pasiyentlərin hər birində GDT-
nin 3 ölçüsünün orta qiyməti hesablanmışdır. Perimetriya Humphrey Visual Field Analyzer I (Carl Zeiss Meditec,
Dublin, Calif.) aparatında aparılmışdır. Bu zaman qlaukoma prosesi görmə sahəsinin daralması dərəcəsinə görə orta
xəta indeksinin (mean deviation, MD) əsasında Hodapp–Parrish–Anderson təsnifatına görə belə təyin edilmişdir:
başlanğıc mərhələ MD ≤ − 6 dB, inkişaf etmiş mərhələ - − 6 dB < MD ≤ − 12 dB, gecikmiş mərhələ - > − 12 dB [19].
Pasiyentlərin müayinəsi 2-ci həftədə, ilk 3 ay - hər ay, sonra 1 il ərzində hər 3 aydan bir aparılmışdır. Müşahidə
müddəti ərzində bir çox parametrlər, məsələn, GDT, mərkəzi və periferik görmə, görmə sinirinin diskinin
stereometrik parametrləri, əlavə olaraq antiqlaukomatoz preparatların təyin edilməsi zərurəti, həmçinin preparatın
əlavə təsirlərinin tezliyi öyrənilmişdir.
Orta qiymətlərin hesablanması (M ± m, burada M - orta qiymət, m – standart xəta) Microsoft Excel proqramından
istifadə etməklə aparılmışdır.
Nəticələr və onların müzakirəsi
Xəstələrin orta yaşı 57,6±1,9 yaş təşkil etmişdir, onlardan 17-i (54,8%) kişi və 14-ü (45,2%) qadındır. Bu zaman
28 (90,3%) pasiyentdə ikitərəfli qlaukoma prosesi müşahidə edilmişdir. Buynuz qişanın mərkəzi orta qalınlığı 556
µm təşkil etmişdir. Pasiyentlərin ümumi xarakteristikası cədvəl 1-də təqdim edilmişdir.
Taflotan təyin edildikdən sonra 1 ay müşahidə müddətində GDT-nin ilkin səviyyədən orta azalması 33,8%
təşkil etmişdir. Bu zaman sonuncu müayinə zamanı orta GDT 19 mm.c.süt. təşkil etmişdir (diaqram 1). Digər
müəlliflərin məlumatlarına görə, 4 həftədən 12 həftəyə qədər müşahidə müddətində tafluprostun təyini fonunda
həqiqi GDT-nin 15,7-17,6 mm c.süt. qədər azalması müşahidə olunmuşdur [20].
20
2017/2 (24)
ORİJİNAL MƏQALƏLƏR
Cədvəl 1
Tədqiqata daxil edilən pasiyentlərin ümumi xarakteristikası
Göstəricilər
BABQ
Pasiyentlərin ( gözlərin) sayı
31 (59)
Orta yaş, il
57,6 ± 1,9
(38-78)
Cins
kişilər
qadınlar
17 (54,8%)
14 (45,2%)
Başlanğıc GDT-nin orta səviyyəsi, mm.c.süt.
31,7 ± 0,6
(26-40)
Orta görmə itiliyi
0,328 ± 0,045
MD-nin orta xətası, dB
9 ± 0,6
Qlaukoma prosesinin mərhələsi (gözlər):
başlanğıc
inkişaf etmiş
ifrat inkişaf etmiş
10 (16,9%)
24 (40,7%)
25 (42,4%)
Orta ekskavasiya/disk nisbəti (ED)
0,795 ± 0,027
Neyroretinal kəmərin (NRP) sahəsinin orta göstəriciləri, mm2
0,963 ± 0,069
NRP həcminin orta göstəriciləri, mm3
0,175 ± 0,024
BABQ ilə olan 20,3% gözlərdə bütün müşahidə müddətində əlavə antiqlaukomatoz preparatların təyin
edilməsinə ehtiyac vardır, bu zaman müşahidənin ilk 6 ayı ərzində əlavə hipotenziv damcılar 5 (41,7%) gözdə
təyin edilmişdir. 1 il ərzində aparılan müşahidə müddətində 6,8% hallarda BABQ zamanı antiqlaukomatoz
əməliyyatının aparılmasına göstəriş yaranmışdır.
Mərkəzi görmə bütün pasiyentlərdə əhəmiyyətli dəyişikliklər olmadan qorunub saxlanmışdır. Təhlil göstərdiyi
kimi, pasiyentlərin heç birində bütün müşahidə müddətində görmə sahəsində olan qlaukomatoz dəyişiklərinin
nəzərə çarpacaq dərəcədə şiddətlənməsi qeyd olunmamışdır. Müşahidə müddətinin sonuna doğru həmçinin ED-
nin, NRP-nin sahəsi və həcminin ilkin göstəricilərdən statistik əhəmiyyətli dəyişiklikləri qeydə alınmamışdır.
Yerli antiqlaukomatoz preparatların tərkibinə daxil olan müxtəlif konservantların gözün səthinə toksik təsir
etməsi hamıya məlum faktdır. Uzun müddət aparılan hipotenziv terapiyanın nəticəsində yaranan diskomfort və
əlavə təsir qlaukomalı pasiyentlərin həyat keyfiyyətini aşağı salır ki, bu da preparatların konservantsız tətbiq
edilməsi zərurətini yaradır. Bizim tədqiqat işində konyunktival inyeksiyalar, gözün quruması, göynəməsi və
göz yaşının axması şəklində əlavə təsirlər bütün müşahidə müddətində yalnız tafluprost istifadə edən 5 (16,1%)
pasiyentdə qeydə alınmışdır (cədvəl 2).
Diaqram 1. Tafluprost ilə aparılan monoterapiya zamanı müalicə təyin etdikdən sonra müxtəlif müddətlərdə
gözlərdə GDT-nin orta səviyyəsi
Gözün torlu qişasının damarlarının mikrosirkulyasiyasının dəyişməsi ehtimalı, yəni prostaqlandinlərin təsiri
altında onların daralması haqqında bir-birinə zidd fikirlər vardır ki, bu da qlaukoma prosesinin sabitləşməsi
baxımından olduqca arzuedilməzdir [21]. Biz yalnız tafluprost qəbul edən pasiyentlərdə bütün müşahidə müddəti
21
2017/2 (24)
ORİJİNAL MƏQALƏLƏR
ərzində qlaukoma prosesinin şiddətlənməsinin heç bir əlamətlərini müşahidə etməmişik. Halbuki ədəbiyyatda
prostaqlandinlərin tətbiqi zamanı bəzi əlavə təsirlər, məsələn, periorbitopatiya (dermatoxalyazis, blefaroptoz,
yuxarı palpebral büküşün dərinləşməsi) haqqında məlumatlar [22, 23] verilmişdir, bizim tədqiqatda isə tafluprost
ilə aparılan monoterapiya fonunda buna bənzər ağırlaşmalar müşahidə edilməmişdir.
Cədvəl 2
Tafluprostun əsas yerli əlavə təsirlərinin xarakteristikası
Tafluprostun əsas yerli əlavə təsirləri
BABQ olan pasiyentlərin sayı, %
Konyunktival inyeksiya
2 (6,5)
Gözlərin quruması
1 (3,2)
Göynəmə
1 (3,2)
Göz yaşının axması
1 (3,2)
Yekun
Tafluprost BABQ zamanı 12 aylıq müşahidə müddətində yüksək klinik effektivliyə malikdir. Bu prostaqlandinin
tətbiq edilməsi yerli əlavə təsirlərin minimal tezliyi ilə müşayiət olunur.
ƏDƏBİYYAT:
1.
European Glaucoma Society, Terminology and Guidelines for Glaucoma, 4th edition, 2014, Chapter 3,
p. 122-143.
2.
Nilsson S.F.E., Drecoll E., Lu¨ tjen-Drecoll E., et al. The prostanoid EP2 receptor agonist butaprost
increases uveoscleral outflow in the cynomolgus monkey // Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2006, v.47, p.
4042–4049.
3.
Sakurai M., Higashide T., Ohkubo S., Takeda H., Sugiyama K. Association between genetic polymorphisms
of the prostaglandin F2α receptor gene, and response to latanoprost in patients with glaucoma and ocular
hypertension // Br J Ophthalmol., 2014 v.98(4), p.469-73.
4.
Ocklind A. Effect of latanoprost on the extracellular matrix of the ciliary muscle: a study on cultured
cells and tissue sections // Exp. Eye Res., 1998, v.67, p.179–191.
5.
Qasımov E.M., Ibadova N.T. Birincili açıq bucaqlı qlaukomanın müxtəlif formalarının müalicəsində
uveoskleral axının artırılmasının rolu (ədəbiyyat icmalı) // Oftalmologiya, Bakı, 2014, №2(15), s.91-97.
6.
Demirel S., Doganay S., Gurses I. et al. Toxic-inflammatory effects of prostaglandin analogs on the
ocular surface // Ocul. Immunol. Inflamm., 2013, v.21(1), p. 13-8.
7.
Doucette LP, Walter MA. Prostaglandins in the eye: Function, expression, and roles in glaucoma //
Ophthalmic Genet., 2017, v. 38(2), p. 108-116.
8.
Franca JR, Foureaux G, Fuscaldi LL, Ribeiro TG, Rodrigues LB, Bravo R, et al. Bimatoprost-loaded
ocular inserts as sustained release drug delivery systems for glaucoma treatment: in vitro and in vivo
evaluation // PLoS One, 2014, v. 9(4):e95461.
9.
Kim E.J., Kim Y.H., Kang S.H. et. al. In vitro effects of preservative-free and preserved prostaglandin
analogs on primary cultured human conjunctival fibroblast cells // Korean J Ophthalmol., 2013, v. 27(6),
p.446-53.
10.
Petrov SIu. Tafluprost - a novel prostaglandin F2alpha analogue // Vestn Oftalmol. 2014, v.130(5), p.85-95.
11.
Swymer C1, Neville MW. Tafluprost: the first preservative-free prostaglandin to treat open-angle
glaucoma and ocular hypertension // Ann Pharmacother., 2012, v. 46(11), p. 1506-10.
12. Jessen B.A., Shiue M.H., Kaur H. et. al. Safety assessment of subconjunctivally implanted devices
containing latanoprost in Dutch-belted rabbits // J. Ocul. Pharmacol. Ther., 2013, v.29(6), p.574-85.
13. Kashiwagi K., Ito K., Haniuda H. et al. Development of latanoprost-loaded biodegradable nanosheet as
a new drug delivery system for glaucoma // Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2013, v.19; 54(8), p.5629-37.
14. Mishra D., Sinha B.P., Kumar M.S. Comparing the efficacy of latanoprost (0.005%), bimatoprost
(0.03%), travoprost (0.004%), and timolol (0.5%) in the treatment of primary open angle glaucoma //
Korean. J. Ophthalmol., 2014, v. 28(5), p. 399-407.
15. Konstas A.G., Quaranta L., Katsanos A. et al. Twenty-four hour efficacy with preservative free tafluprost
compared with latanoprost in patients with primary open angle glaucoma or ocular hypertension // Br. J.
Ophthalmol., 2013, v. 97(12), p.1510-5.
22
2017/2 (24)
ORİJİNAL MƏQALƏLƏR
16. Uusitalo H., Egorov E., Kaarniranta K. et al. Benefits of switching from latanoprost to preservative-free
tafluprost eye drops: a meta-analysis of two Phase IIIb clinical // Clin Ophthalmol., 2016, v.10, p. 445-
54.
17. Li J., Lin X., Yu M. Meta-analysis of randomized controlled trials comparing latanoprost with other
glaucoma medications in chronic angle-closure glaucoma // Eur. J. Ophthalmol., 2015, v. 25(1), p.18-26.
18. Johnson T.V., Fan S., Camras C.B. et al. Aqueous humor dynamics in exfoliation syndrome // Arch.
Ophthalmol., 2008, v.126, p.914–920.
19. Hodapp E., Parrish RK I.I., Anderson D.R. Clinical Decisions in Glaucoma. St Louis: Mosby; 1993, p.
53–61.
20. Hommer A., Mohammed Ramez O., Burchert M. et al. IOP-lowering efficacy and tolerability of
preservative-free tafluprost 0.0015% among patients with ocular hypertension or glaucoma // Curr Med
Res Opin., 2010, v. 26(8), p. 1905-13.
21. Kremmer S., Iliadou M., Anastassiou G. et al. Influence of latanoprost on retinal microcirculation in
glaucoma // Open Ophthalmol J., 2014, v. 8, p. 60-6.
22. Maruyama K., Tsuchisaka A., Sakamoto J. et al. Incidence of deepening of upper eyelid sulcus after
topical use of tafluprost ophthalmic solution in Japanese patients // Clin Ophthalmol., 2013, v.7, p.1441-
6.
23. Tan J., Berke S. Latanoprost-induced prostaglandin-associated periorbitopathy // Optom. Vis. Sci., 2013,
v.90(9), p.e245-7; discussion 1029.
Касимов Э.М., Ибадова Н. Т.*
КЛИНИЧЕСКАЯ ЭФФЕКТИВНОСТЬ НОВОГО АНАЛОГА
ПРОСТАГЛАНДИНА F2α В ЛЕЧЕНИИ ПЕРВИЧНОЙ ОТКРЫТОУГОЛЬНОЙ
ГЛАУКОМЫ
Национальный центр Офтальмологии имени академика З. Алиевой, Баку, Азербайджан
Республиканская Клиническая Больница им. Миркасимова, Баку, Азербайджан*
Ключевые слова: внутриглазное давление, глаукома, простагландины, тафлупрост
РЕЗЮМЕ
Цель - оценка клинической эффективности и переносимости препарата Тафлотан® (тафлупрост
0,0015%) в лечении первичной открытоугольной глаукомы (ПОУГ).
Материалы и методы
В данное проспективное исследование были включены 31 пациент (59 глаз) с ПОУГ, с внутриглазным
давлением (ВГД) до 40 мм рт. ст. и с отсутствием патологии макулярной зоны, которым была назначена
простагландиновая терапия в форме однократного закапывания препарата Тафлотан® без консерванта.
Результаты
Средний срок наблюдения составил 12 месяцев. Средний уровень исходного ВГД у пациентов с ПОУГ
составлял 31,7 ± 0,6 мм рт. ст. В глазах с ПОУГ среднее ВГД на последнем контроле составило 19 мм рт.ст.
В 20,3% глаз с ПОУГ потребовалось назначение дополнительных антиглаукоматозных препаратов на про-
тяжении всего срока наблюдения. Необходимость в проведении антиглаукоматозной операции при ПОУГ
при сроке наблюдения 1 год возникла в 6,8% случаев. У 5 (16,1%) пациентов, использующих исключитель-
но тафлупрост на протяжении всего срока наблюдения отмечались местные побочные реакции.
Заключение
Тафлупрост обладает выраженной клинической эффективностью при ПОУГ в сроки наблюдения 12
месяцев. Применение данного простагландина сопровождается минимальной частотой местных побочных
эффектов.
23
2017/2 (24)
ORİJİNAL MƏQALƏLƏR
Kasimov E.M., Ibadova N.T.*
CLINICAL EFFICACY OF THE NEW ANALOG OF PROSTAGLANDIN F2α IN
THE TREATMENT OF PRIMARY OPEN ANGLE GLAUCOMA
National Centre of Ophthalmology named after academician Zarifa Aliyeva, Baku, Azerbaijan
Republic Clinical Hospital named after Mirkasimov, Baku, Azerbaijan*
Key words: glaucoma, intraocular pressure, prostaglandins, tafluprost
SUMMURY
Aim of this study was to assess clinical efficacy and tolerability of Taflotan (tafluprost 0,0015%) in the treatment
of primary open angle glaucoma (POAG).
Materials and methods
31 patients (59 eyes) with primary diagnosed POAG, intraocular pressure (IOP) up to 40 mmHg and macular
zone without pathology who were prescribed preservative-free Taflotan once daily were included in this prospective
study.
Results
The mean follow-up period was 12 months. Mean baseline IOP in POAG patients was 31,7 ± 0,6 mmHg. In
eyes with POAG mean IOP was 19 mmHg at final follow-up. In 20,3% eyes with POAG prescription of additional
antiglaucomatous drops was needed during follow-up. In 6,8% eyes with POAG IOP could not be controlled
medicamentously and antiglaucomatous surgery was required. Local adverse effects of tafluprost were recorded
in 5 (16,1%) patients.
Conclusion
Tafluprost is clinically effective in the treatment of POAG with 12 months follow-up. Use of this type of
prostaglandin is accompanied by low rate of local adverse effects.
Для корресподенции:
Касимов Эльмар Мустафа оглы, доктор медицинских наук, профессор, директор Национального Цен-
тра Офтальмологии имени академика Зарифы Алиевой
Ибадова Наида Тельман кызы, врач-офтальмолог Отделения Офтальмологии
Республиканской Клинической Больницы им. Миркасимова
Тел.: (99412) 569-91-36, (99412) 569-91-37
Адрес: AZ1114, г.Баку, ул. Джавадхана, 32/15
Email: administrator@eye.az
Dostları ilə paylaş: |