Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
33 artıq heç birini görmək istəmirəm. Bir-birilərini görüb, dedi-qodu eləmədən bir iĢ görə bilməyən qardaĢlarımın həyatında, buradakı rəzil əyləncə havasında məni utandıran çox Ģey var. Məni yekəxana hesab eləyib iynələməsinlər deyə məddah üçün bir-iki rəsm də mən çəkdim, amma bu rəsmlərin dostlarımın qısqanclığının qabağını alacağına da inanmadım. Amma qısqanmaqda çox haqlıdırlar. Rəng qarıĢdırmaqda, cədvəl
hazırlamaqda, səhifə
bəzəməkdə, mövzu seçməkdə, üz çəkməkdə, kütləvi savaĢ və ov məclislərini yerləĢdirməkdə, heyvanları, padĢahları, gəmiləri, atları, savaĢçıları, aĢıqları rəsm eləməkdə, nəqĢin içinə ruhun Ģeirini tökməkdə, hətta qızıl suyuna çəkməkdə də ən usta mənəm axı. Bunu sizə öyünmək üçün yox, məni baĢa düĢməyiniz üçün söyləyirəm. Qısqanclıq –
Rahatsızlıqdan getdikcə uzanan gəzintilərin ortasında bəzən sadəlövh, bəzən məsum din qardaĢlarımdan biriylə göz-gözə gəlirəm, birdən içimdə bu qəribə düĢüncə baĢ qaldırır: indi qatil olduğumu fikirləĢsəm, qarĢımdakı bunu üzümdən anlayacaq. Beləcə, dərhal özümü baĢqa Ģeylər barədə düĢünməyə məcbur eləyirəm: lap ilk gənclik downloaded from KitabYurdu.org
34 illərimdə namaz qılanda qadınlar haqqında fikirləĢməmək üçün utanc içində qıvrıla-qıvrıla özümü məcbur elədiyim kimi. Amma ikiləĢməyi ağlımdan heç cür çıxara bilmədiyim o gənclik böhranlarının əksinə olaraq, indi işlətdiyim cinayəti unuda bilirəm. Dərk
eləyirsiniz ki,
bütün bunları
vəziyyətimlə bağlı olduğu üçün danıĢıram. Bir Ģeyi ağlımdan belə keçirsəm, hər Ģeyi baĢa düĢərsiniz. Bu da məni aranızda xəyal kimi gəzən adsız, Ģəxsiyyətsiz qatil olmaqdan çıxarır, yaxasını ələ vermiĢ, üzü bəlli olan, boynu vurulacaq adi günahkar vəziyyətinə salır. Ġzin verin ki, hər Ģeyi düĢünməyim, özüm üçün bəzi Ģeyləri gizlədim: sizin kimi nəcib adamlar da ayaq izlərinə baxıb oğrunu tapan kimi, sözlərimdən və rənglərimdən mənim kim olduğumu aĢkara çıxarmağa çalıĢsınlar. Bu da bizi indi çox dəbdə olan üslub məsələsinə gətirib çıxarır: nəqqaşın şəxsi üsulu, özünəməxsus rəngi, səsi varmı, olmalıdımı? Ustalar ustası, nəqĢin piri Behzadın bir rəsmini götürək. Cinayət rəsmi olduğu üçün özündə üslubu da ehtiva edən bu möcüzəli Ģey mənim vəziyyətimə də uyğun gəlirdi. Rəhmsiz taxt davasında öldürülmüĢ bir Əcəm Ģahzadəsinin kitabxanasından çıxmıĢ Herat iĢi olan doxsanillik bir qüsursuz kitabın Xosrov və ġirinin hekayəsini downloaded from KitabYurdu.org
35 səhifələrində nəql elədiyi ilə nə vaxtsa rastlaĢmıĢdım. Xosrov və ġirinin sonunu bilirsiniz; Firdovsinin yox, Nizaminin nəql elədiyini deyirəm: Ġki aĢiq nə macəralar və fırtınalardan sonra evlənir, amma Xosrovun əvvəlki arvadından olan oğlu gənc ġiruyə Ģeytana oxĢayır, onları rahat buraxmır. Həmin Ģahzadənin atasının taxtında və gənc arvadı ġirində gözü var. Nizaminin «Ağzı Ģirlər kimi pis qoxuyardı» dediyi ġiruyə bir yol tapır, atasını əsir alıb taxtında oturur. Bir gecə atasının ġirinlə yatdığı otağa girir, qaranlıqda ora- bura toxuna-toxuna onları yataqda tapır, xəncərini atasının ciyərinə sancır. Atasının qanı səhərə qədər axacaq, yanında rahatca uyuyan gözəl ġirinlə yatdıqları yataqda öləcək. Böyük Ustad Behzadın rəsmi bu hekayə qədər illərdən bəri içimdəki əsl qorxunu da üzə çıxarırdı: gecəyarısı qaranlıqda oyanıb göz gözü görməyən otaqda taqqıltı salan baĢqa adamın olduğunu bilməyin dəhĢəti! O baĢqa adamın bir əlində xəncər olduğunu, o biri əliylə sizin boğazınızdan yapıĢdığını təsəvvürünüzə gətirin. Otağın zərif naxıĢlar çəkilmiĢ divarı. Pəncərə və çərçivə naxıĢlarının, sıxılmıĢ xirtdəyinizdən çıxan səssiz fəryad rəngindəki qırmızı xalının ilmə və düyünlərinin, qatilinizin sizi öldürəndə yalın və iyrənc ayağıyla heyfi gəlmədən basdığı tayı- downloaded from KitabYurdu.org
36 bərabəri olmayan yorğana ağlagəlməz zərifliklə, nəĢəylə iĢlənmiĢ sarı və bənövĢəyi çiçəklərin hamısı eyni məqsədə xidmət eləyir: bir yandan baxdığınız rəsmin gözəlliyini nümayiĢ etdirir, o biri yandan da içində öldüyünüz otağın, artıq tərk elədiyiniz dünyanın nə qədər gözəl yer olduğunu xatırladır. Rəsmə baxanda – rəsmin və dünyanın gözəlliyinin sizin ölümünüzə etinasızlığı, yanınızda arvadınız da olsa, öləndə tək-tənha olmağınız – beynimizi dəng eləyən əsl mənanı tapırsan. «Behzadındı», – iyirmi il qabaq titrəyən əllərindəki kitaba mənimlə birgə baxan usta demiĢdi. Üz-gözü baĢımız üstündəki Ģamdan yox, görmə zövqündən iĢıqlanmıĢdı. «O qədər Behzadındı ki, imzaya ehtiyac yoxdu». Behzad da bunu bildiyinə görə imzasını rəsmin gizli bir guĢəsinə belə atmamıĢdı. Ġxtiyar qocaya görə, Behzadın bu əməlində abır və sıxıntı vardı. Əsl hünər və ustalıq həm bənzərsiz möcüzə rəsm eləmək, həm də həmin möcüzədə nəqqaşın kimliyini ələ verən bir iz buraxmamaqdı. Biçarə qurbanımı can hövlüylə, bildiyim kimi və kodud üsulla öldürdüm. Əsərimdən məni ələ verəcək insani hər hansı iz qalıb-qalmadığını araĢdırmaq üçün gecələr bu yanğın yerinə gəldikcə üslub məsələləri beynimə daha çox girməyə downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|