Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
37 baĢladı. Üslub deyib yapışdıqları şey yalnız xüsusi bir iz buraxmamağımıza şərait yaradan xətadır. Yağan qarın aydınlığı olmasaydı da, buranı tapardım. Bura iyirmibeĢillik dostumu qətlə yetirdiyim yanğın yeridir. Qar mənim imzam kimi görünə biləcək bütün izləri örtüb, yox eləyib. Bu, Allahın da üslub-imza məsələsində mənimlə və Behzadla eyni fikirdə olduğunu üzə çıxarır. Dörd gecə əvvəl, o ağılsızın iddia elədiyi kimi, bağıĢlanmaz bir günahı düĢünmədən belə kitabı nəqĢ eləyəndə iĢləmiĢ olsaydıq, Allah biz nəqqaĢlara bu sevgini göstərməzdi. O axĢam Zərif əfəndiylə bu yanğın yerinə girəndə hələ qar yağmırdı. Uzaqlardan yanğılı- yanğılı gələn it ulartılarını eĢidirdik. «Niyə bura gəldik?» – o bədbəxt soruĢurdu. «Bu vaxt burada mənə nə göstərəcəksən?» «Ġrəlidə quyu, ondan da on iki addım o tərəfdə neçə illərdir basdırıb gizlətdiyim pulum var», – dedim. «Bu danıĢdıqlarımı bir kimsəyə söyləməsən, ƏniĢtə əfəndi də, mən də səni sevindirərik». «Deməli, qəbul eləyirsən ki, baĢdan bəri neylədiyini bilirdin...» – həvəslə dilləndi. «Qəbul eləyirəm», – çarəsizliklə yalan söylədim.
38 «Çəkdiyiniz rəsm çox böyük günahdır, bilirsənmi?» – sadəlövhlüklə dedi. «Kimsənin cürət eləmədiyi küfrdür, kafirlikdir. Cəhənnəmin lap dibində yanacaqsınız. Əzabınız, əziyyətləriniz heç bitməyəcək. Məni də Ģərik elədiniz». Bu sözləri eĢidəndə dəhĢətlə anlayırdım ki, bir çox adam ona inanacaqdı. Niyə? Çünki bu sözlərin elə gücü, elə cazibəsi vardı ki, istər-istəməz insan maraq duyur, dediklərinin baĢqa alçaqlar haqqında gerçək çıxmasını istəyir. Əslində, hazırlatdığı kitabın gizliliyi və verdiyi pullar üzündən ƏniĢtə əfəndi haqqında bu cür dedi- qodular çox çıxırdı. Üstəlik baĢ nəqqaĢ Ustad Osman da ona nifrət eləyirdi. Müzəhhib 1
həmkarımın bilə-bilə öz iftirasını hiyləgərcəsinə həmin həqiqətlərin üzərində qurduğunu da düĢünmüĢdüm. Nə qədər səmimiydi? Bizi bir-birimizə qarĢı qoyan iddialarını ona təkrarlatdım. Sözü çək-çevir eləyib gəvələmədi. Sanki birlikdə keçirdiyimiz Ģəyirdlik illərimizdə özümüzü Ustad Osmanın Ģilləsindən qorumaq üçün məni bir qəbahətin üstünü örtməyə çağırırdı. Səmimiliyinə o vaxtlar inanırdım. ġəyirdlik vaxtında da gözlərini belə geniĢ açardı, amma
1 Bəzəkçi, qızıl suyu ilə naxıĢ salan
39 həmin vaxt hələ o gözlər təzhibdən 1 kiçilməmiĢdi. Ancaq ona heç sevgi duymaq istəmədim, çünki hər Ģeyi baĢqalarına söyləməyə hazır idi. «Bax», – məcburi ustalıqla dedim. «Xətt salırıq, səhifə qıraqlarının naxıĢını tapırıq, cədvəl çəkir, səhifələri rəngli qızılla al-əlvan naxıĢlayırıq. Ən gözəl rəsmləri biz çəkir, dolabları, qutuları Ģənləndiririk. Neçə illərdir bunları eləyirik. Bu, bizim iĢimizdir. Bizə rəsm sifariĢ eləyirlər, deyirlər, bu çərçivənin içinə gəmi, ceyran, padĢah yerləĢdir, bu cür quĢlar, bunlara oxĢayan adamlar olsun, hekayənin bu məclisini çək, filankəs belə dursun, biz də çəkirik». «Bax bu dəfə istədiyin bir at çək bura», – ƏniĢtə əfəndi dedi. Üç gün istədiyim at rəsminin nə olduğunu dərk eləmək üçün qədim böyük ustadlar kimi yüz dəfələrlə at cızdım». Əlimi alıĢdırmaq üçün kobud səmərqəndi kağızda cızdığım bir yığın atı çıxarıb ona göstərdim. Təsirlənib kağızı aldı, solğun Ay iĢığında gözlərini yaxınlaĢdırıb qara-ağ atlara tamaĢa eləməyə baĢladı. «ġirazlı, heratlı qədim ustadlar, – dedim, – Allahın istədiyi və gördüyü əsl at rəsmi çəkmək üçün nəqqaĢın əlli il durub-dayanmadan at cızmalı olduğunu deyir, həm də ən yaxĢı at rəsmini
1 Qızıl suyu, yaxud yağlı boya ilə əlyazma kitablara naxıĢ salma
40 qaranlıqda çəkməyin mümkün
olduğunu təsdiqləyirdilər. Çünki əlli ildə əsl nəqqaş çalışa- çalışa kor olur, əli də çəkdiyi atı əzbərləyir». Üzündəki ta uĢaqlıq illərimizdə onda gördüyüm məsum ifadəylə gözlərini mənim atlarıma zilləyib fikrə getmiĢdi. «Bizə sifariĢ eləyirlər, biz də ən gizli, əlçatmaz atı qədim ustadların çızdıqları kimi çəkməyə çalıĢırıq, vəssalam. Sonra sifariĢ elədikləri Ģeydən ötrü bizi günahlandırmaları haqsızlıqdır». «Bilmirəm, bu, doğrudurmu?» – dedi. «Bizim də cavabdehliyimiz, iradəmiz var. Mən Allahdan baĢqa kimsədən qorxmuram. O da bizə yaxĢıyla pisi ayırd eləmək üçün ağıl verib». Yerində verilən cavab idi. «Allah hər Ģeyi görür, bilir», – ərəbcə dedim. «Sənin, mənim,
bizim bu
iĢi bilmədən gördüyümüzü də baĢa düĢəcək. ƏniĢtə əfəndini kimə satacaqsan? Bu iĢin arxasında PadĢahımız həzrətlərinin olduğuna inanmırsanmı?» Susdu.
DüĢündüm: doğrudan, bu qədər quĢbeyin idimi,
yoxsa səmimi
Allah qorxusundan soyuqqanlığını itirib sarsaqlayırdımı? Quyunun yanında dayandıq. Elə bil qaranlıqda bir anlığa gözlərini görüb qorxduğunu baĢa düĢdüm. Ona yazığım gəldi. Ox yaydan Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|