Osmanli yeniLEŞme hareketleri osmanli gerileme devri (XVIII. Yüzyıl Osmanlı Devleti) Neden geriLeme?



Yüklə 1,12 Mb.
tarix08.09.2018
ölçüsü1,12 Mb.
#67112


OSMANLI YENİLEŞME HAREKETLERİ OSMANLI GERİLEME DEVRİ (XVIII. Yüzyıl Osmanlı Devleti)


Neden GERİLEME?

  • Neden GERİLEME?

  • Osmanlı toprak kayıpları başlamıştır.

  • Avrupa ilerlemiş ve Osmanlı geri kalmıştır.

  • GENEL ÖZELLİKLER:

  • Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybedilen yerleri geri almak.

  • Toprakların alınamayacağı anlaşılınca savunmaya geçilmiştir.

  • İlk defa LALE Devrinde Avrupa örnek alınarak yenilikler yapılmaya başlanmıştır.

  • Askeri başarısızlıklardan dolayı Askeri ıslahatlara ağırlık verilmiştir.



Yapılan yeniliklere karşı çıkanlar, yenilikçi padişah ve devlet adamlarını “dinsizlikle” suçlayıp öldürmüşlerdir.

  • Yapılan yeniliklere karşı çıkanlar, yenilikçi padişah ve devlet adamlarını “dinsizlikle” suçlayıp öldürmüşlerdir.

  • Dönemin sonlarına doğru “denge politikası” takip edilmeye başlamıştır. (Güçlü devletlerin desteği ile toprak bütünlüğünü korumak)

  • SAVAŞLAR

  • Batıda Doğuda

  • Rusya, Avusturya, İran

  • Venedik





XVIII. Yüzyıl RUS siyaseti

  • XVIII. Yüzyıl RUS siyaseti

  • (Çar Deli Petro ile)

  • Kırım’ı ele geçirmek,

  • Karadeniz’e çıkmak,

  • Balkanlardaki Ortodoksları himaye altına almak,

  • Panslavist Politika,

  • Lehistan üzerinde egemenlik kurmak,

  • Boğazları ele geçirmek (İstanbul ve Çanakkale),

  • Akdeniz’e inmek (Sıcak denizlere ulaşmak),

  • Hammadde ve pazar bulmak,

  • Avrupa devletleri ile yarışabilecek duruma gelmek.



RUSYA



XVIII. Yüzyıl Islahatları (Genel Özellikleri):

  • XVIII. Yüzyıl Islahatları (Genel Özellikleri):

  • Sorunların gerçek nedenlerine inilerek çözüm aranmıştır.(Sebebi: 1.Avrupa karşısında alınan yenilgiler ve toprak kayıpları. 2.XVII.Yüzyıl yeniliklerinin yeterli olmadığının görülmesidir)

  • Batı’nın siyasi ve askeri alanda üstünlüğü kabul edilmiştir.

  • Batılı anlamda ilk ıslahatlar, Pasarofça antlaşmasından sonra yapılmıştır. (Lale devri)

  • Batılılaşma hareketleri özellikle askeri alanda yoğunlaşmıştır.

  • Ulema ve Yeniçeriler ıslahatlara karşı olmuşlardır.





LALE DEVRİ (1718-1730):

  • LALE DEVRİ (1718-1730):

  • Pasarofça Antlaşması ile Patrona Halil İsyanı arasındaki dönem LALE devridir.

  • Padişah: III.Ahmet

  • Sadrazam: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa

  • Genel Özellik: Saray halkı ve çevresi zevk ve sefa içinde iken halk sefalet içinde idi.



DOLMABAHÇE SARAYI LALE BAHÇESİ



LALE DEVRİ ISLAHATLARI

  • LALE DEVRİ ISLAHATLARI

  • Avrupa’ya ilk defa geçici elçilikler gönderildi. (Amaç: Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip edebilmektir)

  • İlk Türk matbaası kurulmuştur. (Daha önce Fatih zamanında azınlıklara ait matbaa vardı)

  • Matbaanın Osmanlı’ya geç gelmesi hattatların karşı çıkmasından dolayıdır. Matbaa geldikten sonrada dini kitapların basılması yasaklanmıştır. Dini kitapları hattatlar yazmıştır.

  • Yalova’da kağıt fabrikası açılmıştır.

  • Yeniçerilerden itfaiye bölüğü (tulumbacı) kuruldu.

  • Çiçek aşısı uygulandı. Sivil mimari gelişti.



Lale Devri’nin Sonu Patrona Halil İsyanı (1730)

  • Lale Devri’nin Sonu Patrona Halil İsyanı (1730)

  • Nedenleri:

  • İran savaşlarının başarısızlıkla sonuçlanması.

  • Vergiler ve salgın hastalıkların artması.

  • Yöneticilerin lüks yaşamına karşılık halkın yoksul olması.

  • İsrafların artması.

  • NOT: Patrona Halil İsyanı, devlet düzenini değil, yönetimdeki kişileri değiştirmeye yöneliktir.



III.SELİM DÖNEMİ (NİZAM-I CEDİT)

  • III.SELİM DÖNEMİ (NİZAM-I CEDİT)

  • Nizam-ı Cedit = Yeni Düzen demektir.

  • Devlet adamlarından layihalar (raporlar) istenmiştir. Bu raporların çoğu askeri nitelikli olduğu için, III.Selim yenilikleri çoğunlukla askeri nitelikli olmuştur.

  • Yeniçeri ocağına talim zorunluluğu getirilmiştir.

  • Nizam-ı Cedit adıyla yeni bir ordu kurulmuştur.

  • Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile İrad-ı Cedit hazinesi kuruldu.



III.SELİM NİZAM-I CEDİT YENİLİKLERİ



Önemli ülke başkentlerinde daimi(sürekli) elçilikler kurulmuştur.(Paris,Viyana,Londra, Berlin)

  • Önemli ülke başkentlerinde daimi(sürekli) elçilikler kurulmuştur.(Paris,Viyana,Londra, Berlin)

  • III.Selim, Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahttan indirilmiş ve yerine IV.Mustafa geçirilmiştir.

  • NOT: Bu isyan devlet düzenini değil yönetimdeki kişileri değiştirmeye yöneliktir.

  • NOT: Yeniçerilerin ölümüne neden oldukları son padişah III.Selim’dir.

  • *** İLK Devlet Matbaası (Matbaa-i Amire) kuruldu.



İLKLER

  • İLKLER

  • LALE DEVRİ’NDE:

  • İlk kez Avrupa örnek alınarak yenilik yapıldı.

  • İlk çiçek aşısı ve itfaiye bölüğü kuruldu. (tulumbacılar)

  • İlk kez mimaride Avrupa tarzı evler yapıldı.

  • İlk kez Avrupa’ya geçici elçilikler yollandı.

  • KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI İLE:

  • Rusya’ya ilk kez Kapitülasyon verildi.

  • Halkı Müslüman olan bir yer kaybedildi. (Kırım)

  • Karadeniz Türk gölü olmaktan çıktı.

  • Osmanlı ilk kez savaş tazminatı verdi.

  • *** Avrupa tarzı ilk okul (Kara Mühendishanesi)

  • *** Avrupa’dan ilk kez uzman getirildi. (I.Mahmut)



Lale Devri’nde;

  • Lale Devri’nde;

  • İlk Türk matbaası kurulmuştur.

  • Kağıt fabrikası açılmıştır.

  • Avrupa başkentlerine elçiler gönderilmiştir.

  • Buna göre Lale Devri’nin Osmanlı Devleti’nde aşağıdakilerin hangisinde bir değişmeye yol açtığı söylenebilir? (2001)

  • A. Ordunun yenilenmesine

  • B. Ticaretin yaygınlaşmasına

  • C. Düşünsel ve kültürel yapının gelişmesine

  • D. Eyaletlerin yeniden yapılanmasına



Lale Devri’nde;

  • Lale Devri’nde;

  • İlk Türk matbaası kurulmuştur.

  • Kağıt fabrikası açılmıştır.

  • Avrupa başkentlerine elçiler gönderilmiştir.

  • Buna göre Lale Devri’nin Osmanlı Devleti’nde aşağıdakilerin hangisinde bir değişmeye yol açtığı söylenebilir? (2001)

  • A. Ordunun yenilenmesine

  • B. Ticaretin yaygınlaşmasına

  • C. Düşünsel ve kültürel yapının gelişmesine

  • D. Eyaletlerin yeniden yapılanmasına



Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri yeniliklerinden biri değildir?

  • Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri yeniliklerinden biri değildir?

  • A. Çiçek aşısının uygulanması

  • B. Yeni kütüphanelerin açılması

  • C. Barutun ateşli silahlarda kullanılması

  • D. İlk matbaanın açılması



Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri yeniliklerinden biri değildir?

  • Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri yeniliklerinden biri değildir?

  • A. Çiçek aşısının uygulanması

  • B. Yeni kütüphanelerin açılması

  • C. Barutun ateşli silahlarda kullanılması

  • D. İlk matbaanın açılması



Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunda görülen eğlence türlerinden biri değildir?

  • Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunda görülen eğlence türlerinden biri değildir?

  • A. Cirit oyunu

  • B. Yağlı güreşler

  • C. Karate turnuvaları

  • D. At yarışları



Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunda görülen eğlence türlerinden biri değildir?

  • Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunda görülen eğlence türlerinden biri değildir?

  • A. Cirit oyunu

  • B. Yağlı güreşler

  • C. Karate turnuvaları

  • D. At yarışları



Lale Devri aşağıdaki olaylardan hangisi ile sona ermiştir?

  • Lale Devri aşağıdaki olaylardan hangisi ile sona ermiştir?

  • A. Kabakçı Mustafa İsyanı

  • B. Yunan İsyanı

  • C. Sırp İsyanı

  • D. Patrona Halil İsyanı



Lale Devri aşağıdaki olaylardan hangisi ile sona ermiştir?

  • Lale Devri aşağıdaki olaylardan hangisi ile sona ermiştir?

  • A. Kabakçı Mustafa İsyanı

  • B. Yunan İsyanı

  • C. Sırp İsyanı

  • D. Patrona Halil İsyanı



OSMANLI DAĞILMA DEVRİ

  • OSMANLI DAĞILMA DEVRİ



PADİŞAHLAR

  • PADİŞAHLAR

  • II.Mahmut (1808-1839)

  • Abdülmecit (1839-1861)

  • Abdülaziz (1861-1876)

  • V.Murat (1876-1876)

  • II.Abdülhamit (1876-1909)

  • V.Mehmet Reşat (1909-1918)

  • VI.Mehmet Vahdettin (1918-1922)



DENGE POLİTİKASI İLE;

  • DENGE POLİTİKASI İLE;

  • Osmanlı’nın,

  • Acizliği,

  • Zor duruma düştüğü,

  • Ezeli rakipleriyle bile ittifak yapacak duruma düştüğü,

  • Bu politika ile yaklaşık 100 yıl daha yaşadığı

  • anlaşılmalıdır.



NOT: Geleneksel İngiliz siyasetine göre yıkılan yada güçlenen Osmanlı işlerine gelmiyordu. Zayıf Osmanlı isteniyordu. “Hasta Adam” tabir ettikleri Osmanlıyı gerektiğinde Fransa ve Rusya’ya karşı desteklemişlerdir.

  • NOT: Geleneksel İngiliz siyasetine göre yıkılan yada güçlenen Osmanlı işlerine gelmiyordu. Zayıf Osmanlı isteniyordu. “Hasta Adam” tabir ettikleri Osmanlıyı gerektiğinde Fransa ve Rusya’ya karşı desteklemişlerdir.



II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

  • II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

  • Islahatların en yoğun olduğu dönemdir.

  • Her alanda ıslahat yapılmaktadır.

  • Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile ıslahatlar hıza kazanacaktır.

  • Sekban-ı Cedit Ocağı kuruldu. Eşkinci Ocağı kurulmuştur.

  • NOT: Her iki ocak Yeniçeri isyanları ile kapanacak.

  • Vaka-i Hayriye ile Yeniçeri Ocağı kaldırıldı ve yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu kuruldu. (1826)



İlk nüfus sayımı yapıldı. (sadece erkekler sayıldı)

  • İlk nüfus sayımı yapıldı. (sadece erkekler sayıldı)

  • Yorum: Asker kaynağını tespit için yapılmıştır. Osmanlı resmi kayıtlarına da (vergi defterlerine) sadece erkekler yazılmıştır. Çünkü vergi veren kesim erkeklerdir.

  • Müsadere usulü kaldırıldı. (Özel mülkiyet güvence altına alınmış oldu. İnsan hakları açısından önemlidir)



Divan-ı Hümayun kaldırıldı.

  • Divan-ı Hümayun kaldırıldı.

  • Bakanlık (Nazırlık) Sistemi getirildi.

  • Hükümet, “Heyet-i Vükela” adını almıştır. (Meclis-i Has-ı Vükela)

  • İlk posta teşkilatı ve karantina teşkilatı.

  • Polis teşkilatı kuruldu.

  • Köy ve mahalle muhtarlıkları oluşturuldu.

  • İlk resmi gazete yayınlandı-1831. (Takvim-i Vakayı)

  • Tımar sistemi kaldırıldı.





GAZETELER

  • GAZETELER

  • Takvim-i Vakayı (1831)

  • Ceride-i Havadis (1840)

  • Tercüman-ı Ahval (1860)

  • Tasvir-i Efkar (1862)



Tanzimat Fermanı

  • Tanzimat Fermanı

  • (Gülhane Hattı Hümayunu):

  • SEBEPLER:

  • Azınlık ayaklanmalarını engelleyerek Osmanlı İmparatorluğunda dağılmayı engellemek,

  • Rusya’nın ve Avrupa devletlerinin, Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek.



TANZİMAT FERMANI’NIN MADDELERİ:

  • TANZİMAT FERMANI’NIN MADDELERİ:

  • Müslüman ve gayrimüslim tüm uyruklar ırz, namus, can, mal özgürlüğüne ve güvenliğine kavuşturulacak,

  • Vergiler, herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanacak,

  • Müslüman ve gayrimüslim tüm halkın askerlik yapması kararlaştırarak cizye vergisi kaldırılmıştır,

  • Kanunlar önünde herkes eşit sayılacak,

  • Mahkemeler açık yapılacak.

  • Önemi: Padişahın yetkileri yasalar karşısında ilk kez sınırlanmıştır. (Hukuk devleti olma yolunda ilk aşama)

  • Osmanlıda insan haklarına yönelik ilk ıslahat programıdır.



Islahat Fermanı (28 Şubat 1856):

  • Islahat Fermanı (28 Şubat 1856):

  • Azınlıklara din ve mezhep özgürlüğü tanınacak,

  • Azınlıklara okul, kilise, hastane açma yetkisi verilecek,

  • Gayrimüslimleri küçük düşürücü sözler kullanılmayacak (örnek:gâvur),

  • Hıristiyanlar da devlet memuru olabilecek ve istediği okula gidebilecek,

  • Askerlik için “bedel-i nakdi” uygulaması getirilecek,

  • Önemi: Dış baskı ürünüdür.

  • Daha çok gayrimüslim haklarını koruma amacı vardır.



I.Meşrutiyet’in ÖNEMİ:

  • I.Meşrutiyet’in ÖNEMİ:

  • Parlamenter yönetime geçildi.

  • Halk yönetime katıldı.

  • Seçme seçilme hakkı geldi.

  • Anayasal düzene geçildi.

  • (Kanun-u Esasi)

  • Osmanlıcılık fikri etkili olmuştur.







Kaime: Kağıt para.

  • Kaime: Kağıt para.

  • İdadi: Osmanlı’da lise seviyesindeki okul.

  • Hariciye: Dış işleri.

  • Hars: Kültür.

  • Endaze: Eski sistemde, 65 cm boyundaki uzunluk ölçüsüdür.

  • Düyun: Borçlar.

  • Dersaadet: İstanbul.



Meşveret (Danışma) Meclisi: Yenilik hareketlerini sağlam temele oturtmak için oluşturulan meclistir.

  • Meşveret (Danışma) Meclisi: Yenilik hareketlerini sağlam temele oturtmak için oluşturulan meclistir.

  • Layiha: Meşveret meclislerinde görüşleri alınan devlet adamlarının görüşlerinden oluşan “rapor”.

  • Dahiliye: İç işleri.

  • Bank-ı Dersaadet: İlk Osmanlı bankasıdır.

  • Çar: Rus imparatorlarının kullandığı unvandır.



II.Mahmut’un, Asakir-i Mansure-i Muhammediye’yi kurması aşağıdaki alanlardan hangisine ihtiyaç duyulduğunun göstergesidir? (1998)

  • II.Mahmut’un, Asakir-i Mansure-i Muhammediye’yi kurması aşağıdaki alanlardan hangisine ihtiyaç duyulduğunun göstergesidir? (1998)

  • A. Hukuk B. Askerlik

  • C. Yönetim D. Eğitim



II.Mahmut’un, Asakir-i Mansure-i Muhammediye’yi kurması aşağıdaki alanlardan hangisine ihtiyaç duyulduğunun göstergesidir? (1998)

  • II.Mahmut’un, Asakir-i Mansure-i Muhammediye’yi kurması aşağıdaki alanlardan hangisine ihtiyaç duyulduğunun göstergesidir? (1998)

  • A. Hukuk B. Askerlik

  • C. Yönetim D. Eğitim



II.Mahmut zamanında,

  • II.Mahmut zamanında,

  • I. İstanbul’da ilköğretim zorunlu olması kabul edildi.

  • II. Yüksekokullara öğrenci yetiştirmek amacıyla Rüştiye okulları açıldı.

  • III. Avrupa’ya öğrenci gönderdi.

  • Bunlar Osmanlı Devleti’nin hangi alanda gelişmeye öncelik verdiğinin bir belirtisidir?

  • A. Ekonomik B. Askeri

  • C. Eğitim D. Hukuk (2005)



II.Mahmut zamanında,

  • II.Mahmut zamanında,

  • I. İstanbul’da ilköğretim zorunlu olması kabul edildi.

  • II. Yüksekokullara öğrenci yetiştirmek amacıyla Rüştiye okulları açıldı.

  • III. Avrupa’ya öğrenci gönderdi.

  • Bunlar Osmanlı Devleti’nin hangi alanda gelişmeye öncelik verdiğinin bir belirtisidir?

  • A. Ekonomik B. Askeri

  • C. Eğitim D. Hukuk (2005)



Yüklə 1,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə