xamirdan qil
sug„urganday
iborasi, “osonlik bilan”, “qiyinchiliksiz ” ma‟nosini,
ko„ngil
bermoq
iborasi “sevmoq” ma‟nosini,
qo„y og„zidan cho„p olmagan
iborasi
“yuvosh” ma‟nosini bildiradi.
5
Xuddi so„z kabi yaxlit bir ma‟noni anglatadigan bunday til birligi
frazeologik birlik yoki frazeologizm deyiladi.
Ibora
─ frazema frazeologik birlik sifatida tilshunoslikning frazeologiya
bo„limida o„rganiladi. Ibora tuzilishiga ko„ra ya‟ni birdan ortiq so„zdan tashkil
topishi bilan so„z birikmasi yoki gapga o„xshab ketsa ham, nutq birligi sanalgan
bunday birliklardan tamoman farq qiladi va lug„aviy birlik sifatida ko„p jihatdan
so„zlarga yaqin turadi. So„zlarga xos bo„lgan juda ko„p xususiyatlar iboralarga
ham xosdir.
Iboralar so„z birikmasi yoki gaplar kabi har gal nutqning o„zidagina yuzaga
kelmaydi, balki ular, xuddi so„zlar kabi tilda tayyor holda bo„ladi. Shuning uchun
iboralarni turg„un birikmalar hisoblaymiz. Chunki ibora tarkibidagi so„zlarni
ajratib bo„lmaydi. Iboralar gapda bitta so„roqqa javob bo„lib, bitta bo„lak
vazifasida keladi. Demak, iboralar nutq hodisasi emas, balki til hodisasi
hisoblanadi:
Dostları ilə paylaş: |