№3 2022
152
O’ZBEK TILIDA SO’Z YASALISH USULLARI
Sultanova Muyassar Djumanazaarovna
Xorazm viloyati Urganch shahridagi
8-son maktabning o’zbek tili o’qituvchisi
Tajiyeva Oyimjon Umarovna
Xorazm viloyati Urganch shahridagi
8-son maktabning o’zbek tili o’qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.7240856
Annotatsiya:
Ma’limki,
har bir tilning asosini so’zlar tashkil qiladi.
Biz har
kuni ishlatadigan so’zlarning esa o’ziga xos yasalish usuli bor. O’zbek
tilshunosligining so’z yasalishi degan bo’limida aynan so’z yasalish usullari
o’rganiladi. Mazkur maqola orqali o’zbek tilida so’z yasalishi usullari haqida
kengroq
bilib olamiz.
Kalit so’zlar:
so’z
turkumlari, mustaqil so’z turkumlari, yordamchi so’zlar,
modal so’zlar, taqlid so’zlar, umdov so’zlar.
So'z yasash yangi ma'noli so'z hosil qilish demakdir. So'z yasalishi lug'aviy
ma'noning o’zgarishi asosida vujudga kelib, yasama so'z ko'pincha
bir turkumdan
boshqa turkumga ko'chadi. Shu ma'noda so'z yasash hodisasi so'zning grammatik
jihatidan o'zgartiradigan hodisadir. Masalan, gul so'zi ot turkumiga
xosligi uchun otga
xos ko'plik qo'shimchasini olib turlanadi: gullar, gullarning, gullarga kabi. Bu so'zga
fe'l yasovchi -la qo'shimchasi qo'shilganda hosil bo'lgan so'z ko'plik va kelishik
qo'shimchalarini olmaydi, turlanmaydi, balki tuslanadi. Chunki bu holatda so'z
grammatik jihatdan o'zgarib, bir kategoriyadan boshqa kategoriyaga o'tadi.
