O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti “Kino, televideniye va radio san’ati” fakulteti “Kasb ta’limi: Qo’g’irchoq teatri aktyorligi” bo’limi Bajardi: B. A. Nurmanova Tekshirdi: M. F. Abrorova

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Namangan davlat universiteti musiqa ta'limi va madanyat fakulteti vokal San'atin yonalishi VKS AU-20 gurux talabasi Jumanov Javlonbekning jahon musiqasi tarixi fanidan yozgan

MUSTAQIL ISHI
MAVZU: BETXOVEN
HAYOTI VA IJODI

Buyuk nemis kompozitori Ludvig van Betxoven (Beethoven) Bonn shahrida 1770-yil dekabr oyida dunyoga keldi. Betxovenning onasi saroy oshpazining qizi bo’lgan. Otasi — saroy xonandasi (tenori) bo’lib, ashula, musiqa nazariyasi va klavesindan dars berardi.

To’rt yoshga kirganidayoq, boladagi qobiliyatni sezmaslikmumkin emas edi. Otasi bu hodisaga birdaniga yangi daromad manbai sifatida qaraydi. Ludvigning o’sishi, qobiliyatli o’qituvchi bilan mashqlar qilishi zarur edi, otada esa majbur qilish va kal-taklashdangina iborat yagona usul mavjud bo’lgan, xolos.

Birinchi konsert Kyolnda bo’Iib o’tdi. Unda sakkiz yoshli bola reklama maqsadida olti yoshli deb e'lon qilinadi. Biroq chiqishlar kutilgan daromadni bermadi, balki shuning uchundir uning bolaligidagi konsertlari haqida boshqa hech qanday ma'lumot mavjud emas.

1782-yilda Betxoven 12 ga kiradi. Bu yoshda u klavesin, skripka, organni bemalol chalar, nota varaqlarini osonlik bilan o’qirdi. Xuddi shu yili yosh Betxovenning bundan keyingi hayoti va faoliyatini belgilab bergan muhim voqealar ro’y beradi.

Ludvig 13 yoshidan boshlab, ishlashga majbur bo’lgan. Amalda oilani boqish uning zimmasiga tushgan edi. U kapellada organchining yordamchisi vazifasida, teatrda ishlaydi, bu yerda qo’shiqchilar bilan partiyalarni yodlaydi, repetitsiyalarda ularga qo’shilib turadi. Bunday mashaqqatli va ko’p qirrali ishlar jarayonida Betxoven shaharning musiqiy dunyosida sezilarli san'atkorga aylana boradi. Yosh musiqachi buyuk san'atkorlarning e'tiborini tortish va, ay-niqsa, Motsartning mashg’ulotlarida ishtirok etishni orzu qilardi.

1795-yildan 1802-yilgacha Betxoven o’n to’qqizta fortepiano uchun sonatalari, uchta fortepiano va orkestr uchun konsert, ikkita simfoniya, oltita torli kvartet op. 18, fortepiano va torli trio, shuningdek, ko’plab boshqa asarlarini yaratadi. Ushbu asarlarning barchasini Uchinchi «Qahramonnoma» simfoniyasi bezab turadi. U Betxoven yetukligining inkor qilib bo’lmaydigan dalilidir.