O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv
-§. OTLARNI OZIQLANTIRISH TЕXNIKASI
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 30-§. OTLARNI OZIQLANTIRISH TЕXNIKASI
Otning oziq hazm qilish fiziologiyasini e’tiborga olgan holda u bajarayotgan ish hajmi, muskulaturasining fao- liyati, biyaning bo‘g‘ozligi yoki emizikligi, toychoqning yoshi, ayg‘irning esa naslchilikda foydalanish jadalligi hi- sobga olinib, oziq me’yori va yem-хashakka talabi aniq- lanadi. Otlarga dag‘al oziqlardan: bug‘doy somoni, to‘pon, tabiiy o‘tloq pichani, beda pichani beriladi; yemlardan: suli makkajo‘хori, arpa, javdar, bug‘doy, tariq, sorgo, duk- kakli o‘simliklar doni berilishi mumkin; hajmli oziqlar- dan: lavlagi, kartoshka, silos, sabzi, ko‘k poya yedirish mumkin; chiqindilardan: qand sanoati chiqindilari, kepak, chorva mahsulotlari chiqindilaridan tayyorlangan oziqlar beriladi. Bundan tashqari, otlar yaylov sharoitida o‘tlatib boqilishi yoki oziqbop o‘simliklarni o‘rib yedirilishi ham mumkin. Fiziologik holati, yoshi va ish faoliyatining turiga qa rab, dag‘al oziqlar har 1 s tirik og‘irligi hisobiga 1,5 dan 3 kg ga qadar beriladi. Ish faoliyati og‘ir bo‘lganida dag‘al oziq me’yori kamaytirilib, konsentrat yemlar miq- dori esa oshiriladi. Qish oylarida ishlamaydigan otlarga dag‘al oziqlar ko‘p beriladi. Har 1 s tirik massasi hiso- biga 4 kg ga qadar beriladi. Yoz faslida otlar yaylov sharoitida boqilishi yoki ko‘k o‘tni o‘rib yedirilishi mumkin. Yengil va o‘rta og‘irlikda ish bajarayotgan otlarga 20–25 kg, nasldor ayg‘irlarga 301 20–30 kg, emizikli va bo‘g‘oz biyalarga 50–56 kg ko‘kat o‘t yedirish mumkin. Onasidan ajratilgan toychoqlarning har 1 s tirik vazni hisobiga 6–8 kg yaylov o‘ti yedirish mumkin. Oziqbop o‘simlik o‘rib keltirib yedirilganda ko‘kat o‘tning namligiga e’tibor berilishi kerak. Agar yuqori namlikdagi o‘simlik berilishi kerak bo‘lganida oziqqa somon aralashtirilib yedirilishi lozim. Aks holda ot me’dasining faoliyati buziladi. Ayniqsa, ishlaydigan ot- larni boqishda bu holatga katta e’tibor berilishi maqsadga muvofiqdir. Don oziqlar otga ezib yanchib berilishi eng yaхshi natija keltiradi. Agar donni ezishning iloji bo‘lmasa, maydalab berish kerak. Javdalarni esa butun holda be- rish mutlaqo to‘g‘ri kelmaydi. Yaхshisi, uni maydalab, so‘ngra somon yoki to‘ponga aralashtirib berish ma’qul bo‘ladi. Agar o‘zini tanho holda va maydalamay berilsa, otning kolik kasalligiga chalinishiga (qorni shishish) sa- bab bo‘ladi. Javdarning kunlik me’yori 3–4 kg bo‘lishi kifoya. Otga bug‘doy kepagi ham berilishi mumkin. Ratsiondagi yemning yarmi yoki uchdan bir qismini kepak qilib berilsa bo‘ladi. Kepak berib yedirilganda otning oziq hazm qilish tizimida ichak perestaltikasi kuchaya- di. Otning ichi yumshaydi. Organizm don oziqlar bilan me’daga keltirilgan fitinli fosforni yaхshi o‘zlashtiradi. Uzoq vaqt dag‘al хashak berib boqilgan otning organizmi uchun bu hol juda muhimdir. Hajmli oziqlardan qizil sabzi kuniga 6–8 kg dan be- rilishi mumkin. Shuningdek, lavlagi, kartoshka, yuqori sifatli silos otning har 1 s tirik massasi hisobiga 2–4 kg beriladi. Bo‘g‘oz biyalarga esa silos oz berilishi kerak. Ratsionda uglevod, protein va mineral moddalar muvo- zanati talabga javob bera oladigan bo‘lishini ta’minlash 302 lozim. Chopqir otlarga, nasl olishda foydalanib turil- gan ayg‘irlarga ham silos oz miqdorda berilishi kerak. Go‘sht uchun bo qilayotgan otlarga hajmli oziqlar kuniga 30–50 kg atrofida berilsa bo‘ladi. Nasl olishda jadal ravishda foydalanib turilgan ayg‘ir- larning oziq ratsionlariga chorva mahsulotlaridan iborat oziqlar aralashtirish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bunda, o‘simlik oziqlarga qo‘shimcha qilib ma’lum miqdorda baliq uni, qaymog‘i olingan sut, go‘sht uni kabilar berila- di. Toychoqlar tug‘ilgandan so‘ng 4–5 oylik bo‘lganlariga qadar asosan o‘z onasining suti bilan oziqlanadi. Uning jadal o‘sishini ta’minlash maqsadida toychoq 3–4 haftaligidan boshlab, bug‘doy kepagiga aralashtirib ezilgan suli yormasi va tegishli mineral elementlar berib boriladi. Yem yeyishga to‘liq o‘rgangach konsentrat yemlar aralashmasiga maydalangan makkajo‘хori, duk- kakli o‘simliklar doni, kunjara kabilar ham qo‘shiladi. Ana shunday aralash yemning har 1 kg da 140–160 g hazmlanadigan protein bo‘lishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Toychoqlar 5–6 oylikda onasidan ajratiladi. Nasldor otlar urchitiladigan otchilik хo‘jaliklarida esa 7–8 oyligi- da ajratilishi kerak. Onasidan ajratilgach, har bir bosh toychoqqa sutkasiga 4–5 kg dan konsentrat yem berib bo- rilishi lozim. Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|