O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
1.1.4.  Raqamli iqtisodiyotda ilg‘or  texnologiyalaro‘rni
 
 
Xalqaro  elektraloqa  ittifoqining ( XEI ) hisobotiga  ko‘ra, 
axborot-kommunikatsiya  texnologiyalari  (AKT) sohasidagi  eng 
rivojlangan davlatlar quyidagilar : 

 
Koreya Respublikasi ; 

 
Islandiya ; 

 
Daniya 

 
Shveytsariya ; 

 
Buyuk Britaniya ; 

 
Xitoy ; 

 
Shvetsiya ; 

 
Gollandiya ; 

 
Norvegiya ; 

 
Yaponiya. 
Raqamli iqtisodiyot va jamiyat indeksi  (DESI) ko‘ra, eng ri-
vojlangan  raqamli  iqtisodiyoti  Skandinaviya  mamlakatlari,  Bene-
lux, Buyuk Britaniya va Irlandiyadir.  

---

13 
Yevropa Ittifoqi aholisining 98 foizi Internet tarmog‘idan, 84 
foizi 4G tarmog‘idan foydalanish huquqiga ega, 44 foizi esa aso-
siy raqamli ko‘nikmalarga ega bo‘lmaganlar qatoriga kiradi. 
Rivojlangan  mamlakatlar  yalpi  ichki  mahsulotidagi  raqamli 
iqtisodiyotning  ulushi  2010-yildan 2016-yilgacha 4,3%  dan 5,5% 
gacha, rivojlanayotgan mamlakatlar yalpi ichki mahsulotida 3,6% 
dan 4,9% gacha o‘sdi.  
"Katta  yigirma"  mamlakatlarida  bu  ko‘rsatkich  besh  yil 
ichida  4,1%  dan  5,3%  gacha  o‘sdi.  Yalpi  ichki  mahsulotda 
raqamli iqtisodiyot ulushi bo‘yicha jahon  
rahbari  Buyuk  Britaniya-12,4%.  2016-yilda  e’lon  qilin-
gan Xalqaro ma’lumotlar korporatsiyasi tahlilchilarining 
tadqiqotiga ko‘ra, raqamli transformatsiya texnologiyalarining bu-
tun dunyo global xarajatlari har yili  
16,8  foizga  o‘sadi  va  2019-yilga  kelib  2,1  trln. AQSH  dol-
larini tashkil etadi. 
Accenture konsalting  kompaniyasining  prognozlariga  ko‘ra, 
2020-yilda  raqamli  texnologiyalardan  foydalanish 1,36 trln. AQSH 
dollarini yoki dunyoning o‘nlab yetakchi jahon iqtisodiyotlarining 
yalpi  ichki  mahsulotidagi  YaIMning  2,3  foizini  tashkil  etadi. Ri-
vojlangan  davlatlarning  yalpi  ichki  mahsuloti  "raqamli  iqtiso-
diyot" hisobiga 1,8 foizga, rivojlanayotgan mamlakatlar YaIM esa 
3,4 foizga o‘sadi. 
Raqamli  iqtisodiyotning  kelajakdagi  rivojlanishi  bir  qator 
ilg‘or texnologiyalarning muvaffaqiyatiga bog‘liq bo‘ladi. 
Bunday beshta texnologiyani ajratib ko‘rsatish mumkin: 

 
5G - aloqa; 

 
3D - bosma; 

 
blokcheyn ; 

 
sun’iy intellekt ( AI ) ; 

 
virtual haqiqat.  
Sanab  o‘tilgan  texnologiyalar  rivojlangan  mamlakatlarning 
strategik  hujjatlarida  belgilangan  eng  muhim  rivojlanish  yo‘na-
lishlaridan biridir. 

---

14 
Ko‘rsatib  o‘tilgan  texnologiyalar  jadal  rivojlanish  bos-
qichida,  ular  yildan-yilga  takomillashmoqda. Har  bir  texnolo-
giya iqtisodiyotning  bir  qator  an’anaviy  sanoat  tarmoqlariga  va 
umuman biznesga tubdan ta’sir ko‘rsatishi mumkin .  
Tanlangan ilg‘or texnologiyalarni istiqbollari ko‘rib chiqaylik.  
5G –aloqa 
- ( ingliz tilidan.
 beshinchi avlod 
) .
 
    
Beshinchi  avlod  mobil  aloqa  standarti  (5G) 
–
  bu  texnologi-
yaning rivojlanishidagi yangi bosqich bo‘lib, u radioga kirish tar-
moqlari  orqali  Internetga  kirish  imkoniyatlarini  kengaytirishga 
mo‘ljallangan . 
5G  texnologiyasi  quyidagi  vazifalarni  hal  qilishga  mo‘l-
jallangan: 

 
mobil trafik o‘sishi ; 

 
tarmoqqa ulangan qurilmalar sonining ko‘payishi ; 

 
yangi xizmatlarni joriy etishda kechikishlarni kamaytirish ; 

 
chastota spektrining yetishmasligi . 
Katta shaharlarda keng tarqalgan mobil aloqa tizimlari LTE 4G 
-  2665  MGts  tarmoqlarida  100  Mbit  /  s  gacha  tezlikda  ishlay-
di. Yanada o‘sish millimetr to‘lqinlar foydalanish bilan bog‘liq - 1 -
 100  gigagerts,  masalan,  harbiy  noyob  xususiyatlarga  ega  va  keng 
ishlatiladi. Yangi  tarmoqlar  10  Gbit  / s gacha  tezlikni  ta’minlay 
oladi.