143
Markovis bilan bir vaqtda uning portfel nazariyasini boshqa bir amerikalik
iqtisodchi olim ham tadqiq qilgan.
70
Markovis taʼkidlashicha: “Markovisning
(1952) tadqiqotiga asosan Men zamonaviy portfel nazariyasi (ZPN) otasi deb tez-
tez tilga olinaman, lekin Roy (1952) bunday eʼtirofga daʼvo qilishga teng huquqli
hisoblanadi”.
71
Kapital aktivning baholash modeli (SARM)
Markovisning portfel nazariyasini 1960-nchi yillarda kalkulyatsiya qilish
imkoniyati mavjud masligi sababli (chunki 100 ortiq aktivlarning kovariatsiyasini
kalkulyatsiya qilish talab qilinadi), boshqa bir riskni hisoblash texnikasiga zarurat
paydo boʻldi va MPNga asoslangan kapital aktivning baholash modeli Uilyam
Sharp tomonidan taklif qilindi. Model quyidagi formula orqali ifodalanadi:
𝜇
𝑖
= 𝑅
𝑓
+ 𝛽
𝑖
(𝜇
𝑚
− 𝑅
𝑓
)
𝛽
𝑖
=
𝜎
𝑖𝑚
𝜎
𝑚
Bu yerda:
𝑅
𝑓
– risksiz foiz stavka;
𝜇
𝑚
– bozor porfelining kutilayotgan daromadliligi;
𝛽
𝑖
– i-nchi aktivning beta koeffitsiyenti;
𝜎
𝑖𝑚
– i-nchi aktiv va bozor porfelining kovariatsiyasi;
𝜎
𝑚
– bozor porfelining standart chetlanishi.
Beta
koeffitsiyenti
aktiv
daromadliligining
bozornikiga
nisbatan
taʼsirchanligini aniqlaydi. SARM modelidagi bozor riski uchun mukofot (
𝜇
𝑚
−
𝑅
𝑓
) ifodasi riskli aktivga investitsiya kiritish uchun risksiz foiz stavkasiga
qoʻshimcha daromad hisoblanadi.
SARM nazariyasiga koʻra barcha investorlar riskka boʻlgan yondashuvlaridan
qati nazar bir xil portfelga egalik qilishadi va bunday portfel ham risksiz va ham
riskli aktivlardan tarkib topadi. Shuningdek investorlar indeks fondlariga
72
egalik
qilishadi deb qabul qilinadi. Bunda SARM nazariyasi indeks samaradorligiga
nisbatan hisoblanganda portfel samaradorlik mezonini beradi. Portfel mezoniga
quyidagi jadvalni misol tariqasida keltirsak boʻladi.
11.2-jadval
Dostları ilə paylaş: