1
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
G. S. K U T U M O V A I. I. I N O G A M O V
G E O D E Z I YA VA
M A R K S H E Y D E R L I K I S H I
TOSHKENT -2020
2
UO`K 622.1
Taqrizchilar: NaimovaR. Sh. -
ToshDTU, KIMF
“Konchilik ishlari”kafedrasi professori.
Egamberdiyev A.-
O`zMU, “Kartografiya” kafedrasi
dotsenti, t.f.n.
KUTUMOVA G.S., INOGAMOVI.I.
Geodeziya va marksheyderlik ishi
O`quv qo`llanma.T.: 2020. 329 - b.
Ushbu o`quv qo`llanmada Geodeziya va marksheyderlik ishi fani
haqida umumiy ma`lumotlar berilgan. Bularga fanda qo`llaniladigan
koordinatalar tizimi,chiziqni yo`naltirish burchaklari, lahimlarni yo`naltirish,
syomka turlari, chiziqli, burchakli, balandli o`lchash ishlari nazariyasi ,
zamonaviy o`lchash asboblari, nivelirlash usullari, geodezik tarmoqlarini barpo
qilish va yirik masshtabdagi topografik tasvirga olish usullari keng yoritilgan.
Geodeziyadan o`quv amaliyoti davrida , ochiq kon ishlarini olib borishda va yer
osti konlarida marksheyderlik ishlarni xavfsiz olib borishda tabiatni himoya
qilish bo`yicha asosiy tushunchalar keltirilgan. O`quvqo`llanma 5311600 –
“Konchilik ishi”(tarmoqlar bo`yicha) yo`nalishi I va II kurs bosqich bakalavr
talabalari foydalanishi uchun mo`ljallangan.
В учебном пособии изложены общие сведения о геодезии и
маркшейдерии. Рассмотрены теория и методика выполнения угловых,
линейных измерений; методы нивелирования, приборы,с помощью
которых выполняется указанные работы, дано представление о
геодезических сетях, подробнее освещены вопросы построения съемочных
сетей и методы выполнения крупномасштабных топографических съемок.
Приведены основные положения организации безопасного ведения
геодезических, маркшейдерских работ при полевых и подземных
условиях.
In this tutorial out lines the basics of geodesy and marksh.The theory
and a technique of performance of angular and linear measurements are
considered; levelling methods; devices with which help the specified works are
performed. Representation about geodetic - mark networks is given. Questions
of construction of surveying networks and methods of performance of large-
scale topographical survey are taken up more in detail. Substantive provisions of
the organisation of safe conducting geodetic and marksh works in field
conditions are resulted. The basic requirements to wildlife management are
described at field works.
3
SO‘Z BOSHI
O`zbekiston o`z yer osti va yer usti boyliklari bilan fahrlanadi- bunga sabab
bu zaminda Mendeleev davriy sistemasidagi barcha elemenlarni izlab
topilganligidir. Shu sababli O`zbekiston konchilik sanoati rivojlangan mamlakatlar
qatorida turadi desak yolg`on bo`lmaydi.Respublikamiz hozirgi kunda konchilik
sanoatini rivojlanishining yangi davri, yangi konlarning ochilishi va o‘zlashtirilishi
davrini o‘tmoqda. Shu bilan birga O`zbekistonning iqtisodiy rivojlanish suratini har
tomonlama tezlatish uchun og`ir sanoatni yanada yuksalishiga yordam beradigan
tarmoqlarni rivojlantirish katta ahamiyatga egadir. Kochilik korxonasini
rejalashtirishdavomida esa uniyer yuzasida olib borilishi kerak bo`ladigan ishlarni
va yer ostida olib boriladigan geodezik va marksheyderlik ishlarni yuqori darajada
optik o`lchash asboblari bilan olib borish, hisoblash ishlarini aniq yuritish,yer
yuzasi uchun planlar yaratishni ,yer ostida bajarilishi kerak bo`ladigan boshlang`ich
ishlarni loyihalarni yaratish zarur bo`ladi.
Ushbu masalalarni hal etish uchun yuqori aniqlikda ihslovchi o`lchash
asboblari alohida rol o‘ynaydi. Chunki bu o`lchash asboblaridan konlarni o`rganish,
konlarni ochish davridan boshlab, kon ishlari tugash davrida ham foydalanish
mumkin bo`ladi..
Dаvlаt tilidа tayyorlangan bu o`quv qo`llanmani yaratishda o`lchash
asboblariga, yer yuzasida va konlarda olib boriladigan ishlarga oid bo`lgan аtаmаlаr
sof o‘zbek tilidа berish аnchа mushkul ish bo‘lgаnligidаn muаlliflаr bu borаdа jiddiy
qiyinchiliklаrgа uchrаdi. O`quv qo`llanmani rasmiylashtirishda yaqindan yordam
bergani uchun mualliflar,A.D.Mingbayevaga o`z minnatdorchiliklarini bildiradilar.
O`quv qo‘llаnmаdа yo`l qo`yilgan bа’zi xatoliklar,kamchiliklar,аtаmаlаrgа
e’tirozbildirilishmumkin, muаlliflаr o‘quv qo‘llаnmа to‘g‘risidаgi bаrchа fikr vа
mulohаzаlаrni mаmnuniyat bilаn ularni inobatga oladi..
Dostları ilə paylaş: |