|
O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi
Kiprikcha va bazal tanachalar kimyosi3 Sitologiya. Abdulov I.A., Qodirova N.Z. 2012.62
Kiprikcha va bazal tanachalar kimyosi.
Aksonemadagi A mikronaychalar
tarkibida dinein oqsili topilgan. Mikronaychalar tarkibidan bu oqsil olib tashlansa,
aksonemalar harakatdan to'xtaydi. Undan tashqari tubulin oqsili uchraydi.
Kiprikcha va xivchinlar harakat a'zolari.
Xivchinlarga ega bir hujayrali
organizmlar tanasining xivchin joylashgan tomoni bilan oldinga qarab hara-
katlanadi. Ko'p kiprikchali organizm- infuzoriya kiprikchalari to'lqinsimon harakat
qiladi. Ichak epiteliysi yuzasidagi kiprikchalar suyuqliklarning harakatini ta'min-
laydi.
Kiprikcha va xivchinlarning harakati A mikronaychasi tarkibidagi ATFaza
faolligiga ega bo'lgan dinein oqsili bilan bog’liq. Ma'lumki, mushak hujayralarining
harakati ikkita fibrill oqsillari-miozin va aktinning bir-biriga nisbatan sirpanishi na-
tijasida kelib chiqadi. Shunga asoslanib taxmin qilinadiki, kiprikchalarning harakati
ham dupletdagi ikkita mikronaychalarning bir-biriga ishqalanishi natijasida kelib
chiqadi. Dinein oqsili mikronaychalarning sirpanib ishqalanishini ta'minlaydi deb
hisoblanadi.
Ba'zi bakteriya hujayralari ham harakat a'zosi xivchinlarga ega. U
flagella
deyiladi va tuzilishi hamda kimyoviy xususiyatlari bilan eukariotlar xivchinidan
farq qiladi. Bakteriya xivchinlari plazmatik membrana bilan o'ralmagan bo'lib, fla-
gellin oqsilidan iborat. Flagillin Ichi bo'sh naychalarni xosil qilib, ular 8-10 sub-
birlikdan tuzilgan.
Dostları ilə paylaş: |
|
|