O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

Mak  Klintok
  (1902-1992)  xromosomalarning  bu 
uchastkalarini  yadrocha  hosil  qiluvchi  markaz  deb  atagan.  Hujayradagi  yadro-
chalarning soni yadrocha hosil qiluvchi markaz bilan bog’liq. 
Yadrocha  tuzilishida  ipsimon  va  to'rsimon  qismlari  farqlanadi.  Ipsimon 
qismi- nukleolonema va to'rsimon diffuz qismi -amorf modda deb ataladi. 
Yadrochani  sinchiklab  o'rganish  mobaynida  uning  tarkibi  zich  granulalar  va 
ingichka fibrill tolalardan iboratligi aniqlandi. 
Fibrillyar komponenti markazda yig’ilib, granulalar ular atrofida joylashadi. 
Atrofdagi  granulalar-nukleolonemani-markazdagi  fibrillalar-  amorf  qismni  tashkil 
etadi.  Lekin  ko'p  hollarda  tolasimon  tuzilma  amorf  moddasiga  qo'shilib  yadrocha 
butunlay bir xil tuzilmaga ega bo'ladi. 
Yadrochaning ultrastrukturasi RNK sintezi bilan bog’liq holda o'zgarib tura-
di:  rRNK  ning  yuqori darajadagi  sintezi  davrida  yadrochada  ko'p  miqdorda granu-
lalarni ko'rish mumkin, sintez to'xtaganda granulalar soni kamayib yadrochalar zich 
fibrillyar tanachalarga aylanadi. 
Yadrocha profazada “yo’qolib” (erib) o'rta telofazada paydo bo'ladi. Kechki 
profazada yadrocha hajmi kichrayib, granulalar soni kamayib, fibrillyar komponenti 
mayda bo'laklarga ajralib xromosomalar atrofidagi zonani to'ldirib turadi va mitotik 
xromosomalarning  matriksi  asosini  tashkil  etadi.  Bu  fibrillyar-granulyar  tuzilma 
hosil bo'lgan qiz hujayralarga o'tadi. Erta telofazada fibrillyar tuzilmalar asta-sekin 
to'plana boshlaydi. RNK sintezi tiklanishi bilan granulalar hosil bo'lib yadrocha ti-
klanadi.