O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

SAT  xromosomalar
  deyiladi.  Sine  Acido  Thymonucleico-  ya'ni 
nuklein kislotasiz degani, lekin tadqiqotlar natijasida ma'lum bo'lganki, bu haqiqat-
dan  yiroq  chunki  yo'ldoshni  xromosoma  tanasiga  biriktirib  turuvchi  ip  tarkibida 
DNK  topilgan.  Buni  1912  yilda  Rossiyalik  olim  S.G.Navashin  aniqlagan.  Lekin 
shunga qaramay SAT xromosoma degan nomi haligacha ishlatiladi.  
Telomera  -  xromosomaning  oxirgi  qismi  bo'lib,  xromosomalarning  mus-
taqilligini va butunligini ta'minlaydi. 
Xromosomaning  uzilgan  qismlari  bir-biri  bilan  osonlikcha  birlashishi  mum-
kin.  Lekin  telomera  qismlari  bir-biri  bilan  hech  qachon  birlashmaydi.  Telomera 
DNKning  kichik  takrorlanib  keluvchi  ketma-ketliklari  bo'lib,  taxmin  qilinishicha 
o'zida  gen  saqlamaydi.  Telomerlar  “o'lim  markerlari”-ular  xromosomaning  uchida 
bo'lganligi uchun asta-sekin emirilib xromosomani mutasiyalardan saqlaydi. Har bir 
bo'linishdan keyin telomer uzunligi qisqarib boradi, himoyasiz qolgan xromosoma-
lar o'zaro yopishib, genetik informatsiya aralashib ketadi va hujayra nobud bo'ladi. 
Rak  hujayralari  o'zlarini  o'limdan  himoya  qilishni  o'rganganlar.  Ularda  maxsus 
mexanizm mavjud bo'lib, telomeralari yemirilmaydi.
  
 
 
 
 

---

 
78