Biologik ahamiyatiga ko'ra membrana oqsillarini 3 guruhga ajratish mumkin:
fermentlar, retseptorlar, strukturaviy oqsillar.
Membrana tarkibiga kiruvchi fermentlarning turi hujayraning bajaradigan va-
zifasiga qarab o'zgarib turadi.
Retseptor oqsillari biror modda bilan birikib tanib olish vazifasini bajaradi.
Masalan, gormonlarni, qo'shni hujayralarni tanib oladigan reseptorlar.
Strukturaviy oqsillar tabiati oxirgacha o'rganilmagan bo'lib, taxmin qilin-
ishicha ular membranani stabillashtirib turish vazifasini bajaradi.
Hujayra membranasida uchraydigan lipidlar asosan 3 guruhdan: fosfolipidlar,
sfingomielinlar, steroidlar uchraydi.
Steroidlar guruhini tashkil qiluvchi lipidlar orasida membrana tarkibida xo-
lesterin ko'p uchraydi. U juda muxim bo'lib membrananing suyuqlik darajasini
boshqarib turadi. O'simlik hujayralarida xolesterin o'rnini fitosterin egallaydi. hu-
jayraning turli membranalari bir-biridan lipidlarining miqdori bilan ajralib turadi.
Plazmatik membrana tarkibida ular 35-40% ni tashkil etsa, mitoxondriyalar mem-
branasida 27-29% ni, nerv hujayralarining miyelin qobiqida 80% ni tashkil etadi.
Membrananing uglevodlariga oqsil molekulalari bilan birikkan va glikopro-
teinlarni tashkil etgan guruh kiradi.
Plazmalemmaning vazifalari : 1To'siq. 2Transport (tashuvchi). 3Retseptorlik
(sezgirlik).
Qo'shimcha vazifalariga:
1) hujayra tashqarisidagi biopolimerlarni parchalashi;
2) hujayralararo aloqani ta'minlashda ishtirok etishi;
25 3) hayvon hujayralarida o'simtalarni: mikrotukcha, kiprikcha, xivchinlarni
hosil qilishi;
4) hujayra bo'linishida ishtirok etishi kiradi.
