31
Uchlamchi qobiq sitoplazma periferik qismlarining qurib degeneratsiyaga uchrashi
natijasida hosil bo’ladi.
Zamburug’ hujayrasining tashqi yuzasi tolasimon tuzilishga ega bo'lgan xitin
moddasi bilan qoplangan. Undan tashqari zamburug’ hujayra devori tarkibiga
sitoplazmada sintezlangan va hujayradan tashqariga chiqarilgan glikoproteidlar va
turli oqsillar kiradi.
Bakteriya hujayralarining tashqi yuzasi polimer modda mureindan iborat. Bu-
larni hosil qiluvchilar ham hujayra ichida sintezlanib hujayra tashqarisida shaklla-
nadi.
Shunday xulosaga kelish mumkinki, eukariot va prokariot hujayralar tashqi
yuzasida hosil bo’ladigan tuzilmalar kimyoviy tuzilishi va vazifasi jihatidan bir-
biriga yaqindir: ularning tarkibi asosan polisaxaridlar, ular hujayraning faoliyati na-
tijasida hosil bo'lib, ularning tashqariga chiqarilishida membrananing tuzilmalari
ishtirok etadi. Bu belgilar glikokaliks, o'simlik va bakteriya hujayralaridagi hujayra
devori kabi tuzilmalarini yaqinlashtiradi, bularning vazifasi ham bir xil: hujayra
atrofida maxsus muhitni hosil qilish, yuzasida turli fermentlar joylashadi, retseptor-
lik vazifasini bajaradi. Lekin, hayvon hujayrasidan farq qilib, o'simlik va bakteriya
hujayra devori qo'shimcha ravishda osmoregulyatorlik vazifasini bajaradi.
Dostları ilə paylaş: