O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

Sitoplazma harakati
 
Hamma  tirik  hujayralar  uchun  ichki  borliqining  harakatlanib  turishi  xosdir. 
Masalan:  sodda  organizmlar  yolg’on  oyoqchalar  -  psevdopodiyalarni  va  plazmatik 
xivchinlar  hosil  qilib  harakatlanadi.  Bu  harakat  sitoplazmaning  harakati  natijasida 
yuzaga keladi. 
Qattiq  qobiqli  harakatsiz  hujayralarda  katta  molekulalar  sintezlanayotgan 
joyga  qurilish  materialini  tashish  va  hosil  bo'lgan  mahsulotni  hujayraning  boshqa 
yerlariga olib o'tish bilan bog’liq. Ya'ni bunday hujayralarda sitoplazmaning hara-
kati hujayra ichi transporti bilan bog’liq. 
Hujayralarda sitoplazmaning harakati birlamchi va ikkilamchi bo'ladi. 

---

 
34 
Biramchi  harakat  shikastlanmagan  sog’lom  hujayralarda:  chang  naychalari, 
ildiz tukchalarida kuzatiladi. 
Ikkilamchi  harakat  xarorat  yoki  yorug’lik  o'zgarishida,  hujayralar  shi-
kastlanganda kuzatiladi.  
Harakat  butun  hujayrada  bir  xil  tezlikda  amalga  oshmaydi.  Plazmatik  mem-
branaga yaqin joylari quyuq bo'lgani uchun sekin harakatlanadi. 
O'simlik hujayralari uchun sitoplazma harakatining quyidagi turlari xos: