O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
| O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI B.X.XODJAEV UMUMIY PEDAGOGIKA pedagogika ta’lim sohasi bakalavriat ta’lim yo’nalishlari uchun darslik «Sano-standart» nashriyoti Toshkent – 2017 UO’K: 37.013(075.8) KBK: 74.00 X 69 B.X.XODJAEV Umumiy pedagogika Darslik. – T.: «Sano-standart» nashriyoti, 2017-yil, 416 bet. Mazkur darslik pedagogika ta’lim sohasi bakalavriat ta’lim yo’nalishlari uchun mo’ljallangan bo’lib, u o’z ichiga pedagogikaning uchta – pedagogika nazariyasi, pedagogika tarixi va pedagogik mahorat kurslarini qamrab olgan. Darslik pedagogika ta’li, sohasining bakalavriat ta’lim yo’nalishi DTS, o’quv reja va o’quv dasturlari asosida yozilgan. Taqrizchilar: U.I.Inoyatov, pedagogika fanlari doktori, professor F.R.Yuzlikaev, pedagogika fanlari doktori, professor UO’K: 37.013(075.8) KBK: 74.00 ISBN 978-9943-5002-3-5 © B.X.XODJAEV, 2017 © «Sano-standart» nashriyoti, 2017 SO’Z BOSHI “Umumiy pedagogika” nomli darslik pedagogikaning uch mustaqil sohalarini o’zida mujassamlashtirgan: pedagogika nazariyasi, pedagogika tarixi va pedagogik mahorat. “Pedagogika nazariyasi” kursi kadrlar tayyorlash milliy modeli va uning tarkibiy qismlari, pedagogika fanining shakllanishi va rivojlanishi, maqsad va vazifalari, predmeti, ilmiy-tadqiqot metodlari, shaxs rivojlanishi va unga ta’sir etuvchi omillar, yaxlit pedagogik jarayon va uning mohiyati, didaktika (ta’lim nazariyasi), ta’lim jarayoni qonuniyatlari va tamoyillari, ta’lim mazmuni, ta’lim metodlari va vositalari, ta’limni tashkil etish shakllari, o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini tashxis etish, tarbiya jarayoni mazmuni, mohiyati, qonuniyatlari, tamoyillari, tarbiyaning umumiy metodlari, tarbiya turlari mazmuni, mohiyati, maqsad va vazifalari, shakl, metod va vositalari, ta’lim muassasalarini boshqarish, korrektsion pedagogika asoslarini o’z ichiga qamrab olgan. “Pedagogika tarixi” kursi pedagogikaning alohida sohasi sifatida pedagogik fikrlarning paydo bo’lishi va rivojlanishini o’rganish orqali yangi, istiqbolda hal etilishi lozim bo’lgan vazifalarni belgilab beradi hamda uni hal etish strategiyalarini ko’rsatib beradi. U eng qadimgi davrlardan O’zbekiston Respublikasi mustaqilligi e’lon qilingandan keyingi davrda pedagogik fikrlar va ta’lim tizimining rivojlanishi hamda eng qadimgi davrlardan hozirgi kungacha jahon mamlakatlarida tarbiya, ta’lim va pedagogik fikrlar rivojiga doir masalalarni o’zida aks ettirgan. “Pedagogik mahorat” kursida pedagogik mahorat va madaniyat, ta’lim amaliyoti va pedagogik fikrlar tarixida o’qituvchi mahorati masalasining aks etishi, pedagogik qobiliyat, o’qituvchining kommunikativ qobiliyati, muloqot psixologiyasi va muloqot madaniyati, pedagogik muloqot, pedagogik takt va pedagogik etika, pedagogik texnika va uni egallash yo’llari, nutq madaniyati, o’qituvchining o’quv jarayonidagi mahorati, o’qituvchining tarbiyachilik mahorati, o’qituvchi mehnatini ilmiy asosda tashkil etish, o’z-o’zini tarbiyalash va o’z ustida ishlash, ilg’or pedagogik tajribani ommalashtirish kabi masalalar bayon etilgan. I BO’LIM. PEDAGOGIKA NAZARIYASI I BOB. PEDAGOGIKANING UMUMIY ASOSLARI 1.1. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA TA’LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISHNING KONSEPTUAL ASOSLARI Tayanch so’zlar: ta’lim tizimi, ta’lim islohotlari, Maktabgacha ta’lim vazirligi, 11 yillik umumiy o’rta ta’lim, kasb-hunar ta’limi, oliy ta’lim, oliy o’quv yurtidan keying talim, kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi». «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi qonunining qoidalariga muvofiq, milliy tajribaning tahlili va ta’lim tizimidagi, jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo’ljalni to’g’ri ola bilish mahoratiga ega bo’lgan, istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo’nal-tirilgandir. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da ilgari surilgan maqsadning to’laqonli ro’yobga chiqarish bir qator vazifalarning ijobiy hal qilinishini nazarda tutadi. Dasturda bu boradagi vazifalarning quyidagilardan iboratligi ko’rsatiladi: – «Ta’lim to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi qonuniga muvofiq ta’lim tizimini isloh qilish, davlat va nodavlat ta’lim «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ning maqsadi – ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o‘tmishdan qolgan mafkuraviy qarash va sarqitlardan to‘la xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash Milliy tizimini yaratishdan iboratdir. muassasalari hamda ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida, raqobat muhitini shakllantirish negizida ta’lim tizimini yagona o’quv, ilmiy- ishlab chiqarish majmui sifatida izchil rivojlantirishni ta’minlash; – ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini jamiyatda amalga oshirayotgan demokratik huquqiy davlat qurilishi jarayonlariga moslashtirish; – kadrlar tayyorlash tizimi muassasalarini yuqori malakali mutaxassislar bilan ta’minlash, pedagogik faoliyatining nufuzi va ijtimoiy maqomini ko’tarish; – kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish; – ta’lim oluvchilarni ma’naviy axloqiy tarbiyalashning va ma’rifiy ishlarning samarali shakllari hamda uslublarini ishlab chiqish va joriy etish; – ta’lim va kadrlar tayyorlash, ta’lim muassasalarini attestatsiyadan o’tkazish va akkreditatsiya qilish sifatiga baho berishning xolis tizimini joriy qilish; – yangi ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda ta’limning talab qilinadigan darajasi va sifatini, kadrlar tayyorlash tizimining amalda faoliyat ko’rsatishi va barqaror rivojlanishining kafolatlarini, ustuvorligini ta’minlovchi normativ, moddiy-texnika va axborot bazasini yaratish; – ta’lim, fan, ishlab chiqarish samarali integratsiyalashuvini ta’minlash, tayyorlanayotgan kadrlarning miqdori va sifatiga nisbatan davlatning talablarini, shuningdek, nodavlat tuzilmalari, korxonalar va tashkilotlarning buyurtmalarini shakllanti-rishning mexanizmlarini ishlab chiqish; – uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimiga byudjetdan tashqari mablag’lar, shu jumladan, chet el investitsiyalari jalb etishning real mexanizmlarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish; – kadrlar tayyorlash sohasida o’zaro manfaatli xalqaro hamkorlikni rivojlantirish. Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iboratdir: Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|