Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA OʻRTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

Kurs ishi

Mavzu:Umumta’lim maktablari chizmachilik darsida “Prujinalar turlari va vazifalari” mavzusini o’rgatish metodikasi

Bajardi: Dourova Farangiz Sho’xrat qizi

Rahbar: Dotsent v.b Z.E. Mirzaliyev

TOSHKENT-2022

Mundarija
Kirish ...........................................................................................................3

1. 
   Prujinalar haqida umumiy ma’lumot va uning vazifasi
   
2. 
   Prujinalarning turlari
   
3. 
   Prujinalarni shartli tasvirlash
   
4. 
   Mavzu bo’yicha tarqatma materialllar
   

Xulosa …………………………………………………………………
Foydanilgan adabiyotlar ro’yhati……………………………….…

Kirish
Kurs ishi dolzarbligi. Mamlakatimiz yildan – yilga sanoati rivojlangan, yangi texnika va texnologiyalarga ega bo’lgan davlatga aylanib bormoqda, avtomobil sanoati, maxsulotlarni qayta ishlash korxonalari rivojlanmoqda.
Mashinasozlikda mexanizm va mashinalarni yig’ishda ba’zi detalar o’zaro biriktirilib, ajralmas yoki ajraladigan birikmalar hosil qilinadi. Ajralmaydigan birikmalar payvandlab preslab, yelimlab, kovsharlab va parchin mixlar yordamida hosil qilinadi.
Hozirgi vaqtda ko’p ishlatiladigan ajralmas birikmalarga payvand va parchin mixli birikmalar kiradi. Payvand birikmalar detalarni uchma – uch, ustma – ust va burchakli qilib briktirishda ishlatiladi
Ta’lim jarayonida politexnik tamoyil\am\ amalga oshirilishi umumta’lim maktablarining asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. «Politexnik» so‘zi texnikaning turli sohalariga tegishli ma'nosini anglatadi. Umumiy taMim bilan birgalikda politexnik ta'lim o'quvchilami faol ishlab chiqarish va ijtimoiy faoliyatga tayyorlashga xizmat qiladi. Bu hoi chizmachilik o‘qituvchisining vazifasini murakkablashtiradi.
Chizmachilik o‘qituvchisidan hamma fanlar bo‘yicha mutaxassis bo‘lishni va ishlab chiqarishning hamma sohalarini chuqur bilishni talab qilish ham mumkin emas. Lekin chizmachilik o'qituvchisining yetarlicha keng politexnik dunyoqarashi, ishlab chiqarishning ko‘pchilik sohalarida boklayotgan jarayonlaming mohiyatini tushunishi uning kasbiy faoliyatida qo‘l keladi. Agar o‘qituvchi o'zining politexnik va umummadaniy saviyasini orttirish uchun doimiy shug‘ullanib, maxsus adabiyotlami o’qib ilmiy-ommabop filmlar va teleko'rsatuvlami ko'rib borish orqali bilimlarini boyitib borsa uning o‘quvchilari ko‘z o‘ngida obro‘si, hamda mashg'ulotlarining samaradorligi o‘sib boradi.¹
Har qanday texnik yo'nalishdagi soha mutaxassisidan detal chizmalari, uiarning birikmalari va yig‘ish chizmalarini o'qish hamda bajarishni yaxshi bilish talab qilinadi. Lekin, ushbu yo‘nalishdagi bilimlami qanday hajmda va batafsil tushuntirish, o‘rgatish zarurligini o’qituvchi o‘quvchilarning keyingi hayotdagi. turmush va ish faoliyatidagi shu bilimlarga bo‘ladigan zaruriyati hamda qiziqishlarini hisobga olib mustaqil belgiiashi mumkin. Bunda o‘quv dasturida yig‘ish chizmalarini o'rganishga qisqa vaqt ajratilgani ham o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Yuqorida aytilgan ta’sirlarga qaramasdan bu mavzularni o‘rganish va 0‘zlashtirish sifatiga dastlabki tanishtirish - tahlil darslarining ahamiyati ko‘p bog‘liq. Mazmun nuqtai nazaridan bu darslarda o‘quvchilami zamonaviy ishlab chiqarish va sanoatda keng tarqalgan detallar, ulaming turlari va nomlanishi, shuningdek, ajraladigan va ajralmaydigan birikmalari bilan tanishtirish kerak. Prujinalar mashinalarda, mexanizmlarda, uy ro’zg’or buyumlarida va shunga o’xshashlarda foydaniladi
Kurs ishi maqsadi O’quvchlarda prujinalar haqida umumiy ma’lumot va uning vazifasi, prujinalarning turlari, Prujinalarni shartli tasvirlash haqida dastlabki bilimlarni rivojlantirish
Kurs ishi hajmi. Mazkur kurs ishi kirish 4 bo’lim xulosa foydanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat. Jami 40 sahifa

1^ E.I.Ro‘ziyev, A.O.Ashtrboyev. Muhandislik grafikasini o‘qitish mctodikasi. —T.: «Fan va texnologiya», 2010,