O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

 
14 
 
 
 
 
 
                                              2.Fanning mazmuni 
Ma'ruza № 1 
Mavzu : Psixologiya fanining predmeti, maqsadi va vazifalari  
Hozirgi  zamon  psixologiya  fanining  predmeti  va  uning  ijtimoiy  tabiati. 
Mustaqillik  va  bozor  munosabatlariga  o„tish  sharoitida  psixologiya  fanining  roli  va 
ahamiyati. Psixologiyaning predmeti konkret shaxs, uning jamiyatdagi xulq – atvori va 
turli faoliyatlarning o„ziga xos tomoni ekanligi. Ijtimoiy taraqqiyot va psixologiyaning 
xulqni  to„g„ri  tashkil  etish,  yoshlarda  pozitiv  tafakkurni  shakllantirishga  oid 
qonuniyatlari haqida. 
Psixologiyaning  asosiy  metodlari.  Kuzatish  va  suhbat  metodlari  va  ularning 
imkoniyatlari.  Psixologik  ekspe-riment  va  testlar,  ularning  turlari,  ahamiyati. 
Psixologik modellashtirish amaliy psixologiyaning tadqiqot vositasi ekanligi. 
Psixologiyaning  tadbiqiy  va  amaliy  sohalari.  Sanoat  psixologiyasi  va  boshqaruv 
psixologiyasi.  Shaxsni  ijtimoiy  guruhlarda  o„rganishning  ahamiyati.  Oila  va  nikoh 
borasidagi  tadbiqiy  ishlar.  Maktabga  va  ijtimoiy  sohaga  psixologik  yordamning 
yo„nalishlari.  
     Psixodiagnostika  va  psixokorreksiya  haqida  tushuncha.  Shaxs  xulqni  maqsadi 
tuzatish – psixokorreksiya ekanligi(5 soat) 
   Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7,  2.1, 2.6, 2.9, 2.10 
Ma'ruza № 2 
Mavzu: Psixologiyada shaxs va jamiyat muammosi. Shaxsga ta'sir etuvchi 
psixologik omillar. Shaxs dunyoqarashi va ma'naviyatini o‘zgartiruvchi omillar.  
Shaxsning  siyosiy,  iqtisoiy,  mafkuraviy,  ma'naviy  qiyofasi  va  uning  shakllanish 
shartlari. Shaxsdagi tug„ma – biologik xususiyatlar va ularning sotsial muhitga bog„liq 
sifatlar bilan bog„liqligi. Shaxsning jamiyatdagi turli sotsial institutlar bilan bog„liqligi. 
Shaxsning  jamiyatdagi  statusi  va  shaxsdagi  ijtimoiy  tasavvurlarga  bog„liqligi. 
Jamiyatdagi ijtimiy  –  iqtisodiy  vaziyat  va shaxs. Shaxs  va  ong.  O„z  –  o„zini anglash, 
o„z – o„zini boshqarish va tarbiyalashning omili sifatida.  
     Shaxsga  ta'sir  etuvchi  psixologik  omillar.  Shaxs  dunyoqarashi  va  ma'naviyatini 
o‘zgartiruvchi omillar(5 soat).  
    Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.6 
 

---

 
15 
Ma'ruza № 3 
Mavzu: Shaxs faolligi. Faoliyat turlari, motivatsiyasi va ularni boshqarish. 
Ijtimoiy xulq motivatsiyasi. Anglangan va anglanmagan motivlar.  
Faollik,  faoliyat  haqida  umumiy  tushuncha.  Tashqi  va  ichki  faoliyat,  ularning 
o„zaro  bog„liqligi.  Inson  faoliyatining  o„ziga  xosligi  va  shaxs  xususiyatlari  bilan 
bog„liqligi. Ijtimoiy faoliyatning jamiyat iqtisodiyoti o„sishidagi o„rni va sifatlari. 
Inson  faoliyati  turlari:  mehnat,  o„qish  va  o„yin  faoliyatlari  shaxs  taraqqiyotidagi 
yetakchi faoliyatlar sifatida. Bolalar va kattalar o„yin faoliyatlarining o„ziga xosligi va 
umumiy  jihatlari.  Ijtimoiy  faoliyatga  tayyorlashda  o„qish  va  o„yin  faoliyatlari 
unsurlarining o„rni. Faoliyat motivlari haqida tushuncha. Shaxs va uning motivatsiyasi. 
Motivlarning 
anglanganlik 
darajasi: 
anglangan 
va 
anglanmagan 
motivlar. 
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.5, 2.7 
 
Ma'ruza № 4 
Mavzu : Shaxsning borliqni bilish jarayonlari. Diqqat, sezgi, idrok.  Bilish 
mezonlari va uning adekvatligi. 
Shaxs  va  uning  tashqi  olamni  bilish  imkoniyatlari.  Bilish  qobiliyatining  kasbiy 
faoliyatga  aloqadorligi, bilish  jarayonlari tasnifi: diqqat  va  uning  turlari. Sezgi, uning 
turlari,  vazifalari  va  xususiyatlari.  Adaptatsiya  xodisasi.  Idrok  va  idrok  adekvatligini 
ta'minlovchi  psixologik  qonuniyatlar.  Bilish  jarayonlarini  boshqarish  usullari.  Ta'lim 
va  tarbiya  jarayonida  bilish  qobiliyatlarini  takomil-lashtirishning  psixologik 
tamoyillari va shartlari.      Bilish mezonlari va uning adekvatligi(5 soat). 
 Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7,  2.1, 2.6.2,4 
 
Ma'ruza № 5 
Mavzu : Xotira, xayol, tafakkur va mustaqil fikrlash shart – sharoitlari  
Xotira  va  shaxs  tajribasining  boyligi,  esda  yaxshi  olib  qolish  qonunlari;  xotirani 
o„stirish  va  tarbiyalash.  Materialni  yaxshi  esda  saqlab  qolishdagi  individual  farqlar. 
Hayol  va  uning  turlari.  Tafakkurning  shaxs  va  undagi  ijtimoiy  munosabatlar  tizimiga 
bog„liqligi.  Yoshlarda  mustaqil  fikrlash  qobiiyatini  o„stirish  va  erkin  fikrlashni 
tarbiyalash  tamoyillari.  Tafakkur  operatsiyalari,  shakllari  va  ularning  ijodiy  va 
mantiqiy  fikrga  aloqasi.  Fikr  va  fikrlash  operatsiyalari.  Ijodiy  va  mantiqiy  fikrlash 
yo„llari. 
    Nostandart va erkin fikrlash mashqlariga o‘rgatish texnologiyalari (5 soat). 

---

 
16 
 Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 1.9, 2.1, 2.6, 2.8 
Ma'ruza № 6 
Mavzu: Shaxsning individual xususiyatlari va ularani 
diagnostika qilish  
Shaxsning  iqtidori  va  qobiliyatlarini  diagnostika  qilish  muammosi.  Qobiliyatlardagi 
orttirilgan va tug„ma xususiyatlar. Qobiliyatlarning psixologik strukturasi va ularning 
shaxs  xarakteri  va  temperament  xususiyatlariga  bog„liqligi.  Yoshlardagi  qiziqishlarni 
diagnostika  qilish  yo„llari.  Temperament  va  xarakterning  o„zaro  bog„liqligi, 
shakllanishi va namoyon bo„lishi. Xarakter va shaxs. 
 Adabiyotlar:1.2, 1.4.,1.6, 1.7, 1.9, 2.1, 2.6 
 
 
Ma'ruza №7 
 
 Mavzu:Shaxs taraqqiyotining yoshga bog‘liq xususiyatlari 
1.Shaxs taraqqietidagi ijtimoiy va genotipik omillar. 
2. Shaxs taraqqietini davrlarga bo„lish. 
3. Bolalik –ilk yeshlik davri. 
4.  O„smirlik va o„spirinlik davrlarida shaxs ijtimoiylashuvining o„ziga xos 
xususiyatlari                                                                                                                                                        
.   
        
Adabiyotlar
; 
1,1.1.3,1.4,1.5, 2.1,2.3,2.4,2.6. 
 
Ma'ruza № 8 
  
Mavzu: Shaxs insoniy munosabatlar tizimida. Psixologiyada ijtimoiy ta'sir 
masalasi. Samarali ta'sir sirlari  
Insoniy  munosabtalar  tizimi  –  shaxs  dunyoqarashini  shakllantiruvchi  birlamchi  omil. 
Shaxslararo insoniy munosabatlarning va sharqona muomalaning shaxs taraqqiyotidagi 
ahamiyati va o„rni. Insoniy muomala va muloqotning psixologik vositalari va shart  – 
sharoitlari.  
       Psixologiyada ijtimoiy ta'sir masalasi. Samarali ta'sir sirlari (6 soat)  
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.9, 2.1, 2.2, 2.6
  
 
 
 

---