Oʻzbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

8-rasm. QGIS dasturining asosiy oynasi.


9-rasm. Vektor qatlam qoʻshish.

10-rasm. Oʻzbekiston Respublikasi viloyatlari shakl fayli tanlandi.


11-rasm. Oʻzbekiston Respublikasi shakl fayli qoʻshildi.

12-rasm. Farg‘ona viloyati geokodi aniqlandi.

13-rasm. Farg‘ona viloyati geokodi kiritildi.

14-rasm. Oʻzbekiston Respublikasi xaritasidan Farg‘ona viloyati shakl faylini ajratib olish.

15-rasm. Ajratib olingan xaritaning shakl faylini saqlash.


16-rasm. Ajratib olingan xaritaning shakl faylini saqlandi.

2. 
   QGIS dasturi yordamida kesib olingan shakl faylni ARGGIS dasturi orqali Farg‘ona viloyati xaritasini yaratish.
   

17-rasm. ArcGIS dasturida yangi xarita ochiladi.

18-rasm. Asos xarita qoʻshiladi.

19-rasm. Asos xarita qoʻshildi.

20-rasm. Farg‘ona viloyati hududi tanlandi.

21-rasm. QGIS da kesib olingan Farg‘ona viloyati xaritasining shakl faylini qoʻshish.

22-rasm. Chegara hududi tanlanadi.

23-rasm. Yer yuzi xaritasidan Farg‘ona viloyati hududi xaritasi ajratib olindi.

3. 
   Farg‘ona viloyatining telekommunikatsiya tarmog‘ini yaratish.
   

24-rasm. Bazaviy stansiyalarining joylashuvi.



25-rasm. Bazaviy stansiyalarining bir-biriga bog‘lanishi.
Ishlab chiqilgan model:
Geoaxborot modeli asosida, tayanch stantsiyalarning joylashuvi va xususiyatlari, qamrov hududi va relyefning omillari haqidagi ma‘lumotlar bilan bir qatorda quyidagi belgilashlar kiritildi:

• 
  𝑖 - tahlil qilinadigan hududning tartib raqami, 𝑖 = 1, …,; 𝑖-chi qamrov hududini
  
• 
  R_i - hisoblash usuli;
  
• 
  K - hududning xususiyatiga bogʼliq koeffitsient, K= 1, …,n ;
  
• 
  Quant_Rk R_k usuli bilan hisoblangan 𝑖 -chi funksiyaning birliklari soni;
  
• 
  Conve_Ri - taqsimlanish xususiyatlari, 𝑖-chi sharoitlarni tavsiflovchi 𝑖-hududdagi hisoblash;
  
• 
  Area_i - 𝑖-chi tahlil qilinayotgan hudud maydoni;
  
• 
  X_i- rejalashtirish davrida hudud bo‘yicha 𝑖 -chi -funksiyaning birliklari soni;
  
• 
  Indc_i - butun hududda signal mavjudligi holatlarini tavsiflovchi shartli ko‘rsatkich;
  
• 
  Expens_Ri - xarajatlar ko‘rsatgichi R_i usulda hisoblash;
  
• 
  Square_Ri R_i usuli bilan hisoblangan 𝑖-uchastkaning hududi.
  

Yuqoridagi keltirilgan belgilar asosida radioqamrov hududlarni hisoblash va hududlardan mukammal foydalanish geoaxborot modeli quyidagicha ifodalanadi: musbat aniqlangan Square_Ri ≥ 0 ni, yaʼni 𝑖 –chi tartibli hududni R_i -usulida chiziqli funksiyani minimumga erishishi
L = (1)
aloqa ishonchliligi hisob-kitoblariga asosan va quyidagi shartlarda:
(2)
(3)
(4)
Ushbu modelni analitik jihatdan yechish murakkabligi sababli ArcGIS dasturiy modulida SQL so‘rovlar ko‘rinishida va *.shp formatidagi raqamli xaritalarda tayanch stantsiyalarning qamrov hududlarini hisoblash natijalarini aks ettirildi. Tayanch stantsiyalarning hududiy taqsimlanishiga bog‘liq geografik koordinatalar xususiyatlari, signalni qamrab olish hududlari alohida mahalliy hududlarning kombinatsiyasi, shuningdek chiziqli dasturlash modeli bo‘lib, u hududlarning relyef xususiyatlari va mahalliy ulanishning ishonchliligi bilan aniqlanadi. Maqsad funksiya (1) hududni o‘rganish uchun o‘zgarishlarni topish talablarini qondiradi, bunda hududni rejalashtirishda xarajatlar ehtimoli minimal bo‘ldi. (2) shartda qamrov hududini hisoblashni jamlaydi, maʼlum bir hudud uchun ruxsat etilgan hududning sifati, bu holda cheklash geostatistik tahlildan foydalanishga asoslangan tengsizlik shaklini oldi. Har bir turdagi obyektlar soni uchun ijro va talab qilinadigan shartlar (3) taqdim etildi va (4) tengsizlik har bir hududdagi shartlarni maʼlum bir qiymatidan kam bo‘lmagan holda tavsiflovchi umumiy shartli baholash uchun talablarni qo‘yadi. Аloqaning berilgan ishonchliligini taʼminlovchi yaʼni (2) va (4) shartlar bajarilganda geoaxborot matematik modelning yechimi tahlil qilinayotgan hududining mukammal rejasini olish imkonini beradi. Geoaxborot yondashuviga asoslangan telekommunikatsiya tizimlari infratuzilmasi monitoringini konseptual modeli elektron sxematik xaritalari, shu jumladan muhandislik, transport, ijtimoiy va boshqa tarkibiy qismlardan iborat aloqa tarmoqlarini yaratish va rejalashtirish uchun radioqamrovi tarmoq hududlari bo‘yicha hisob-kitobi boshqaruv tizimining samaradorligini oshirishga imkon beradi.