19
3.
Havoni etarli bo’lishi uchun bemor yoqasi, kamar, galstugini echish.
4.
Aspiratsiyani oldini olish uchun bemor boshini yoniga o’girish.
5.
Hurujdan so’ng bemorga seduksen 0,5% eritmasi 2ml yoki magneziya sulfati 25%
10ml v/i yuboriladi.
6.
Keyin bemorga laziks eritmasi 1% 2ml va aminazin 2,5% eritmasi 2ml m/o
yuboriladi.
7.Malaka, ko’nikma va bilimlarni tekshirish usullari
- og’zaki;
- yozma;
- test;
- vaziyatli masalalar echish;
-o’zlashtirilgan amaliy ko’nikmalarni namoyish etish.
Testlar
1. Qanday buzilish epilepsiyani psixik ekvivalenti hisoblanadi?
A) absans
B) propulsiv xuruj
V) retropulsiv xuruj
G) disforik xuruj
D) rotator xuruj
2. Epileptik kasallarga qaysi fikrlash tipi xos?
A) maxmadonalik
B) tutruqsizlik
V) ambivalentlik
G) quyushqoqlik
D) simvollik
3.Epileptik statusdan chiqazishda qaysi preparat effektiv?
A) galoperidol
B) triftazin
V) amitriptilin
G) seduksen
D) insulin
4.Tutqanoqsiz paroksizm qanday variantlarda bo’ladi?
1.ambulator avtomatizm
2.psixik avtomatizm
3.shomsimon ong buzilishi
4.disforiya
5.saalamli xurujlar
5.Epileptik kasallikni doimiy simptomlarini ko’rsating:
1.epi-tip bo’yicha shaxs o’zgarishi
tafakkurni o’zgarishi –patologik quyushqoqlik
3.epileptik aqli zaiflik
4.tutqanoq xurujlarini psixik ekvivalentlari
5.ambulator avtomatizm
20
6.tutqanoq xurujlari
6.Bemorda epilepsiya kayfiyati 2 kundan beri jahldor, hafa, qo’zg’aluvchan,
yaqinlariga agressiv. Holatni va xatti-harakatingizni aniqlang:
1.disforiya
2.psixik shifoxonaga yuborish
3.psixiatr konsultatsiyasi
Javob: 1,3,2
7.EEG olishga bemorni tayyorlash:
1.Bemorga ko’zini ochish va tez yumish so’raladi yorug’likka reaktsiyani
to’g’rlab,qog’ozga yoziladi
2.EEG bosh kiyimi kiyg’iziladi.Fiz.eritmali paxta bilan elektrodlar shimdiriladi
3.Boshdagi kerakli sohalarga elektrodlar qo’yiladi (12ta elektirod).EEGyoqiladi.
4.Apparat o’chiriladi,3 minut davomida bemorga tez nafas olish so’raladi,bosh kiyim
echiladi.
5 .3 kunga tutqanoqqa qarshi preparatlar bermay turiladi,1kun uxlanmaydi.
Javob: 5,2,3,1,4
8. Epileptik xuruj bosqichlarini ketma-ketligini to’g’ri joylashtiring:
1.Klonik xurujlar
2.Xabar beruvchi
3.Tonik xurujlar
4.Koma,chuqur uyqu
5.To’liq amneziya
Javob: 2,3,1,4,5
9.Birlamchi epileptik xurujda taktika:
1.bemorni boshini yonga burish
2.boshini tagiga birorta yumshoqroq narsa qo’yish
3.yoqasini bo’shatish
4.galstukni echish
Javob: 2,1,3,4
10.Epilepsiyada epileptik xurujni psixik ekvivalentiga tegishli holatni ayting:
1.disforiya
shomsimon ong buzilishi
3.epileptik dementsiya
4.epileptik psixoz
5.fikrlashni patologik quyushqoqligi
11.Tutqanoqqa qarshi preparatlarni ko’rsating:
1. Klozapin
Karbamazepin
3. Klonazepam
4. Tizertsin
5.Seduksen
12.Epileptik kasallikdagi paroksizmal simptomlarni toping:
1.tutqanoqli paroksizmalar
2. tafakkurni o’zgarishi –patologik quyushqoqlik
21
3.epileptik aqli zaiflik
shomsimon ong buzilishi
5.disforiya
13.Kichik epileptik xurujni va unga mos keladiganini toping:
1. absans
2.propulsiv xuruj
3.Jekson xuruji
4.Kojevnikov xuruji
5.Saalamov xuruji
A.qo’l va oyoq mushaklarida tonik yoki klonik tutqanoqlar tananing yarmida
kuzatiladi
B.tutqanoq bo’lmagan qisqa muddatli hushidan ketish
V.hushini yo’qotmasdan qo’l-oyoq mushaklarining klonik tutqanog’i
G.birdaniga tanani egilishi,bosh bo’shashgan, qo’li
musulmoncha salom
berayotgandek bo’lib qolishi
D.turli xil oldinga harakatlar
Javob: 1-B, 2-D, 3-A,4-V,5-G
8.Joriy baholash mezonlari
O’zlash-
tirish foiz
(%) va
ballda
Baho
Talabaning bilim darajasi
96-100
A’lo «5» Epilepsiya kasalligining tasnifi, etiopatogenezi, epileptik
tutqanoq turlari, yoshga xos xususiyatlari, davolash
printsiplari bo’yicha to’liq va to’g’ri javob berish. Mustaqil
xulosa va qaror qabul qilish, ijodiy fikrlay olish, mustaqil
mushohada yuritish. Vaziyatli masalalarni to’g’ri va ijodiy
echish, javoblarni to’liq asoslab berish. Interaktiv
o’yinlarda faol va ijodiy qatnashish va ularni echishda
ijobiy xulosalar va tahlil qilish. Shoshilinch holatda
terapevtik taktikani aniklash. Retseptlarni dori shakliga mos
holda, dozalari va qo’llash uchun ko’rsatmalarini to’g’ri
ko’rsatib yozish.
91-95
A’lo «5» Epilepsiya kasalligining tasnifi, etiopatogenezi, epileptik
tutqanoq turlari, yoshga xos xususiyatlari, davolash
printsiplari bo’yicha to’liq va to’g’ri javob berish. Ijodiy
fikrlay olish, mustaqil mushohada yuritish. Vaziyatli
masalalarni to’g’ri va ijodiy echish, javoblarni to’liq
asoslab berish. Interaktiv o’yinlarda faol va ijodiy
qatnashish va ularni echishda ijobiy xulosalar va tahlil
qilish. Shoshilinch holatda terapevtik taktikani aniqlash.
Retseptlar dori shakliga mos holda dozalari va qo’llash
22
uchun ko’rsatmalar yozish.
86- 90
A’lo «5» Epilepsiya kasalligining tasnifi, etiopatogenezi, epileptik
tutqanoq turlari, yoshga xos xususiyatlari, davolash
printsiplari bo’yicha to’liq yoritish, lekin 1-2 ko’pol
bo’lmagan xatoga yo’l qo’yilishi mumkin. Mustaqil tahlil
qilish. Vaziyatli masalalarni to’g’ri echish, lekin ayrim
noaniqlarni ko’rsatish. Interaktiv o’yinlarda faol
qatnashish, to’g’ri qaror qabul qilish.Retseptlar dori
shakliga mos holda dozalari va qo’llash uchun ko’rsatmalar
yozish.
81-85
Yaxshi
«4»
Epilepsiya kasalligining tasnifi, etiopatogenezi, epileptik
tutqanoq turlari, yoshga xos xususiyatlari, davolash
printsiplari bo’yicha to’liq yoritish, lekin 2-3 ko’pol
bo’lmagan xatoga yo’l qo’yish. Amalda qo’llay olish,
mohiyatini tushunish, bilish, aytib berish, tasavvurga ega
bo’lish.Vaziyatli
masalalarni
to’g’ri echish,
lekin
javoblarning to’liq yoritilmasligi. Interaktiv o’yinlarda faol
qatnashish, to’g’ri qaror qabul qilish.Retseptlar dori
shakliga
mos holda, dozalari va qo’llash uchun
ko’rsatmalarni to’g’ri ko’rsatib yozish.
76-80
Yaxshi
«4»
Talaba epilepsiyaning tasnifi, epileptik tutqanoq turlari
bilishi, lekin ularning yoshga xos xususiyatlarini yaxshi
bila olmasligi. Mohiyatini tushunish, bilish, aytib berish,
tasavvurga
ega bo’lish. Interaktiv o’yinlarda faol
qatnashish. Vaziyatli masalalarga to’liq javob bermasligi
mumkin. Retseptlar dori shakliga mos holda, dozalarini
to’g’ri ko’rsatib yozish, lekin qo’llash uchun ko’rsatmalar
to’liq ko’rsatilmasligi.
71-75
Yaxshi
«4»
Savollar to’g’ri, lekin to’liq yoritilmaydi. Talaba tasnifni
biladi, lekin klinik belgilarni, yoshga xos xususiyatlarni
to’liq bila olmasligi. Mohiyatini tushunish, bilish, aytib
berish, tasavvurga ega bo’lish. Vaziyatli masalalarga to’liq
javob bermasligi. Retseptlar dori shakliga mos holda,
dozalarini to’g’ri ko’rsatib yozish, lekin qo’llash uchun
ko’rsatmalar to’liq ko’rsatilmagan.
66-70
Qoniqarl
i
«3»
Savollarning yarmini xatolarga yo’l qo’yilgan holda
yoritish. Talaba kasallik tasnifini bilishi, lekin klinik
belgilarni, yoshga xos xususiyatlarni yaxshi bilmasligi.
Faqat ba’zi savollar bo’yicha mohiyatini tushunish, bilish,
aytib berish, tasavvurga ega bo’lish. Vaziyatli masalalarni
to’g’ri echish, lekin javoblar asoslab berilmagan. Retseptlar
dozalarini to’g’ri ko’rsatib yozish, lekin dorining ishlab
chiqarilgan shakllarini yozib berishda xatoga yo’l qo’yishi.
61-65
Qoniqarl Savollarning yarmi xatolarga yo’l qo’yilgan holda
yoritilishi. Kasallik tasnifini, klinik belgilarni aytib
23
i
«3»
berishda xatoga yo’l qo’yilishi. Faqat ba’zi savollar
bo’yicha mohiyatini tushunish, javobi to’liq emas.
Vaziyatli masalalarni to’g’ri echish, lekin javoblar asoslab
berilmasligi, xato qo’yilishi. Retseptlarning shakli to’g’ri,
lekin qo’llanilishi ko’rsatmay yozilishi yoki dozalarida
xatoga yo’l qo’yilishi.
55-60
Qoniqarl
i
«3»
Savollarning yarmi xatolarga yo’l qo’yilgan holda
yoritilish. Kasallik tasnifini, klinik belgilarni aytib berishda
xatoga yo’l qo’yish. Javobi noaniq, mavzu bo’yicha
birmuncha tasavvurga ega bo’lish. Vaziyatli masalalarni
echishda xatoga yo’l qo’yish. Retseptlar xato yozilgan,
qo’llanilishi ko’rsatmay yozilgan va dozalarida xatoga yo’l
qo’yish.
54 va
undan
past
Qoni-
qarsiz
«2»
Javob va vazifalarni bajarish minimal darajadan past va
bahola olinmaydi. Amaliy ko’nikmalarni o’zlashtirish past,
to’liq xajmda emas.
9. Mashg’ulotning xronologik xaritasi
№
Mashg’ulot bosqichlari
Mashg’ulot
shakli
Davomiyl
igi
(min.)
180
1.
O’qituvchining kirish so’zi (mavzuni asoslash)
5
2.
Amaliy mashg’ulot mavzusini muhokama qilish,
yangi pedagogik texnologiyalar (kichik guruhlar,
munozara-bahs, vaziyatli masala, «Qora quticha»,
«O’rgimchak ini» va h.k.), shuningdek,
ko’rgazmali materiallar (slayd, audio-
videokasseta va h.k.)ni qo’llagan holda
talabalarning dastlabki bilim darajasini tekshirish
so’rov,
tushuntirish
50
3.
Muhokamaga yakun yasash
10
4.
Talabalarga mashg’ulotning amaliy qismini
bajarish uchun topshiriq berish. Topshiriqlarni
bajarish tartibi bo’yicha ko’rsatmalar va
tushuntirish berish. Mustaqil kuratsiya
25
24
5.
Talabalarni mashg’ulotning amaliy qismini
o’qituvchi yordamida egallashi (tematik bemor
kuratsiyasi)
kasallik
tarixi,
ishbilarmon
o’yinlar,
klinik
vaziyatli
masala
30
6.
Tematik bemorni patopsixologik, laboratoriya,
instrumental tekshiruvlaridan olingan
natijalarning tahlili, differentsial diagnostika,
davolash va sog’lomlashtirish rejasini tuzish,
retseptlar yozish va h.k.
patopsixologi
k usullarni
qo’llash
25
7.
Talabalarning o’zlashtirgan nazariy bilimlarini va
amaliy ish natijalarini muhokama qilish,
mustahkamlash va mashg’ulot maqsadiga
erishilganlik darajasini hisobga olgan holda guruh
faoliyatini baholash
og’zaki
so’rov, test,
munozara-
bahs, amaliy
ish natijalari-
ni tekshirish
25
8.
Ushbu mashg’ulot bo’yicha o’qituvchining
xulosasi, har bir talaba faoliyatini 100-ballik tizim
bo’yicha baholash va e’lon qilish. Keyingi darsga
tayyorlanish uchun talabalarga vazifa berish
(savollar to’plami)
Axborot,
mustaqil
tayyorlanish
uchun
savollar
10
10. Nazorat uchun savollar
1. Qanday patogen omillar epilepsiyaning rivojlanishiga ta’sir qiladi?
2. «Epilepsiya» tushunchasiga ta’rif bering.
3. Epilepsiyaning tashhislash tamoyillari.
4. Epileptik kasalligining xurujli va xurujsiz paroksizmlarini ayting.
5. Epileptik statusda shoshilinch yordam.
6. Birlamchi epileptik xurujda vrach taktikasi.
7. Qanday buzilish epilepsiyani psixik ekvivalenti hisoblanadi?
8. Epileptik bemorlarda shaxs o’zgarishlari nima bilan namoyon bo’ladi?
9. Epileptik kasallarga qaysi fikrlash tipi xos?
10.Tutqanoqsiz paroksizm qanday variantlarda bo’ladi?
11.Epileptik kasallikni doimiy simptomlarini ko’rsating.
12. Epileptik beiorlarni davolashga qanday talablar qo’yiladi?
11.Adabiyotlar
Asosiy:
1.
Olimov X.O., U.X.Olimov Psixiatriya klinikasining mukaddimasi Toshkent, 1997.
2.
Xodjaeva N.I., Shayusupova A.U. Psixiatriya.- Tashkent, 1995.
25
3.
Jarikov N.M. i dr. Psixiatriya.- M., 1989.
4.
Korkina M.B., Tsivilko M.A., Marilov V.V., Kareeva M.A. Praktikum po
psixiatrii. Moskva, 1986
Qo’shimcha:
5.
Detskaya psixiatriya. Pod red.Eydemillera E.G., Piter, 2005
6.
Doklad VOZ po lekarstvennoy zavisimosti, Jeneva,2007.
7.
Kovalev V.V. Psixiatriya detskogo vozrasta.- M., 1995.
8.
Psixiatriya. Pod red.Sheydera R. Moskva, 1998.
9.
Klinicheskaya psixiatriya. Pod red. Dmitrievoy T.B. Moskva, 1998.
10.
Sovremennaya klinicheskaya psixiatriya. Popov Yu.V., Vid V.D. S-Peterburg,
2002.
11.
Alimov U.X., Xarabara G.I., Abdulkasimov F.B. Klinicheskoe rukovodstvo:
modeli diagnostiki i lecheniya psixicheskix i povedencheskix rasstroystv. Tashkent,
2003.
12.
Kamenetskiy D.A. Nevrozologiya i psixoterapiya. Moskva,2001.
13.
Lichko A.E. Podrostkovaya psixiatriya.- L., 1985.
14.
Politika i plani v oblasti oxrani psixicheskogo zdorovya detey i podrostkov, VOZ,
Jeneva, 2006.
15.
Programma YuNISEF «Zdorove i razvitie molodeji». Obrazovatelnie programmi
po oxrane zdorovya i profilaktike riskovannix form povedeniya, 2000.
16.
Psixiatriyadan ma’lumotnoma. Pod red.Murtalibova Sh.A.-Tashkent, 1993.
17.
Psixicheskoe zdorove v chrezvichaynix situatsiyax. VOZ, Jeneva, 2005
18.
Pod red. Snejnevskogo A.V. Rukovodstvo po psixiatrii v 2-x tomax, M., 1983.
19.
Rukovodstvo po psixiatrii v 2 tomax. Pod red. akad.RAMN Tiganova
A.S.Moskva,2007
20.
Rustanovich A.V., Shamrey V.K. Klinicheskaya psixiatriya (v sxemax, tablitsax i
risunkax). Sankt-Peterburg, 2003.
21.
Sartorius N. Ponimanie MKB-10. Klassifikatsiya psixicheskix rasstroystv. Kiev,
1997.
22.
Spravochnoe posobie «Predotvrashchenie samoubiystv», VOZ, Jeneva, 2006.
23.
Standarti diagnostiki i lecheniya psixicheskix zabolevaniy. Prikaz MZ RU №583 ot
04.12.05g.
24.
Standarti diagnostiki i lecheniya narkologicheskix zabolevaniy. Prikaz MZ RU
№433 ot 12.10.06g.
25.
Xalilov M.X., Toshmatov B.A., Abdusattorov M.M. Psixiatriyada eng kup
uchraydigan tibbiy atamalar va ayrim ruscha iboralarning kiskacha izoxli lugati.
Samarkand, 2002.
26.
Gext A.B. Mejdunarodniy kongress po epilepsii. Jurnal nevrologii i psixiatrii im. S.
S. Korsakova, t.100. 3, 2000, str.6-11.
Dostları ilə paylaş: |