835
835
iran aşıqlarının dastanları
sürməni çəkib gözünə,
dir qəyٌzların yüzünh,
yaylığı çəkir ozunh
məlk mənzər, məlk mənzər !
dir səmanın gününə
hüri - məlkin mininh,
gəlib əzizin önünh,
teli ənbər, məlk mənzər !
bu sözləri eşidən cavanlar başa düşürlər ki, bu Aşıq təcartı bəhanə edib
qaçırılmış asıhnın bacısı məlk mənzəri almağa gəlibdir. bünagörhədə
ona deyirlər: - Aşıq, dilinin əzbrı məlk mənzərdir, yuxsa o qunşuluqda
olan evdən baxan qızların ıçındəkı məlk mənzər xanıma vurulmuşsan ?
belhdirsh, bünü bilmhəlisn ki, onun kəbin - başlığı çox ağırdır, hər gələn
oğlan ona yaxın gedəbilməz, bir dəki, onun istə ini bir - iki deyildir,
versəidilər, o indiə qalmamışdı. bu sözlərin cavabında, Aşıq bir daha
sazını kökləyib sözə başlayır:
əllərın al buyayıbdır,
qirmiz şədə dulayıbdır,
orıymı talayıbdır,
sevgisilə məlk mənzər.
ağ əllərı əluan - əluan,
ona sallam qəsr və eyuan,
düə , sarüanilə qurban,
mənə gəlsə məlk mənzər.
sinhsi təxt səlıman,
dəhanı dəcl heyuan,
varım, yüxüm ona qurban,
836
836
iran aşıqlarının dastanları
mənə gəlsə məlk mənzər.
Qara gözdə gümüş milçh,
boyu oca, beli ınch,
boynuna qızıl ənbərçh,
sallam gəlsə məlk mənzər.
mənədə sizin eldə qallam,
oriə məhəbbət sallam,
nə istərsh, onu allam,
mənə gəlsə məlk mənzər.
pənahəlının bu sözlərini eşidən məlk mənzər, qızların arasından çıxıb
gedib, bir mavı rəng dün geyib, qızların içinə qayıdır. pənahəəlidə onun
abı rənəgli dününü görndh, genə sazı dilləndirir və bu sözləri söyləiyr:
ininə geyibdir abı,
qalmayıb orıym tabı
mənə versə hən cavabı,
xumar gözlü məlk mənzər.
bu sözləri eşidən məlkmnzr öz - özünə deyir: - eləbil bu aşığın mənə
gözü düşübdür, gedib ayrı rənəgdə paltar geyib gəlim, görüm bu dönə
nə oxuyacaqdır ? qız gedib abı dünü çıxarıb, yaşıl dün ınındh, qızların
içinə qayıdır. onu görn oğlan¬ da, sözünü belə söyləiyr:
ininə geyibdir yaşıl,
dərdlərim dikhəlib daşır,
baxıram gözüm qamaşır,
günş əvٍzlu mələk mənzər.
837
837
iran aşıqlarının dastanları
onun sazından, sözündən duymaq bilmhin məlk mənzər, gedib sarı dün
geyib, qızların içinə gəldi. sarı köynəiy onun əəynində görən Aşıq isə,
ona olan sevgi və məhəbbətini bu sözlər ilə bildirməiə çalışdı:
ininə geyibdir sarı,
arınsın gövlüm qubarı,
« əziz»in vəfalı yarı,
şirin sözlü məlk mənzər !
özünü Aşıq əziz tanıtdıran pənahəlinin bu sözlərindən həm o məclisdə
olanlar, həm də məlk mənzər arxayın olurlar ki, bu al - verə gələn aşığın
məqsədi məlk mənzəri görüb - almaqdan başqa bir şey deyilmiş.
Bünagörədə bu xəbr məlk mənzərin ata - anasına çatırılır. qızın atası
deyir: - oğlan özü gəlsin danışaq, görüm kimdir, haradan gəlibdir,
mənim qızımı hardan tanıyır ? sabah pənahlı asıhnın mür yaylığını, öz
qilincini, bir kisə pülü bir quran ilə bir təbəqə qüyüb, ostündə qirmizi
örtük məlk mənzərin atasının yanına gəldi. qız atası təbğin örtüyünü
qaldırdıqda, gözü asıhnın mür yaylığına düşdü. təəccübdən heç söz
deyhbilmhdi, bir az ona baxa qalandan sonra pənahlı, asıhnın
vəsiyyətnamhsını də ona verib, əvْlub - olacağı açıb dedi və əlavə etdi
ki, bu qəran, bu qilic, bu sən, bu da mən və... pənahəlidə bu quçaqlıq və
mərdanhlıgı görn quca kişi ona dedi: - oğlan, ındı ki sən belə qabağa
çıxdin, mən də sən - ilə mədara etmhəliim, qüy neçə gün asiə üçün yas
məclisi qürüm, onun xatirhsini əzizlhiym, ondan sonra gələrsn
danışarıq. pənahlı: - baş üstə, deyib onlar ilə əl - ələ verib asiə üçün yas
tutdular, onun xatirhsini əzizlhdilər. pənahlı neçə nəfr ağsaqqallar ilə bir
daha məlk mənzərin elçiliyinə getdi. bu dönə qızın atası onun adinı bilə
- bilə hamıdan gizlhədə - gizlhədə dedi: aşiq əziz, mən bu şərtaylə
məlkmnzri sənə verhrm ki, nə qədər mən və anası sağıq, sən bünü heç
yerə aparmayasan, özün ədə burada qalasan ! oğlan bir az düşünəndən
sonra qəbül etdi. al - ver əncam tapdı. kəbin kəsildi, tüy tütüldü.
pənahəliaylə məlk mənzərin quşa yaşayışı başlandı. gün - gündən, ay -
838
838
iran aşıqlarının dastanları
aydan keçdi. allaə onlara bir gözl - göyçk oğul verdi. oğlanın adinı «
tellıxan» quydular. oğlanın beş - altı yaşı olana kimi, məlk mənzərin ata
- anası, hərdən biri dünyanı tərk edib, əbditə qüvüşdü və məlk mənzər
ilə pənahlı onların yerini tütdü. asıhnın, pənahəliiə yazdığı
vəsiyyətnamhədə qid etdiyi kimi, məlk mənzər çox gözl və ədb - ərkanlı
qız olduğu oçun, istə¬ini az deyildi. onu pənahəliiə verəndən sunra,
istəinlərinin hamısı, nə pənahlını görə bilirdilər, nə də onun ata -
anasını. onların hamısının orıy bunlardan dülüydü. onlar məlk mənzəri
istəmkdə bir - birinin rəqibi olsaydılar da, məlk mənzər əəldən
çıxdıqdan səvْnra, əl bir olub, məlk mənzərin atasiaylə kürhknini
incitmək və onları bu ışdən peşman elhmhiə hər fürsətdən
faydalanırdılar. məlk mənzərin ata - anası öləndən sunra, pənaə - əlini
incitmək meydanı onlar üçün daha artıq genişlənmişdi. bir gün ınallı
elinin neçə nəfri ımam rıza ziyarətinə gedəndh, yolları pənahlı olan
yerdən düşür. pənahlı onları tanıyır, aparıb evində qonaq elhiyr. neçə
gündən sonra onlar məşəhdə sarı yollandıqda, pənahəlidə onları yola
salmaq üçün atlanıb, onlar ilə yola düşür. onu uzaqda görn və qonaqları
ilə birgə məşəhdə getmiş bilən rəqiblər tökülüb, evini odlayır, var -
yüxünü talayırlar. belə görn məlk mənzər, oğlunu atın tərkinə alıb ,
özünü zuar ilə gedən pənahəliiə yetirir və evinin yandırılmasını və
talanmasını bildirir. bünü eşidən pənahlı bilirki, daha orada aeylə
saxlayabılmhıhckdır ; bünagörə məlk mənzərə deyir: sən tellıxanıda
götürüb, bu zuar ilə məşəhdə get, mən də qayıdıb evimə dulaşanların
qolaqlarını burandan sonra məşəhdə gəlib, sizə quşularam və oradan
başqa bir yerə gedrik.
kəhır atı birdə sallam cövlana,
kuravğlu tək birdən girrəm meydana,
rəqiblərim batar qirmizi qana,
göz yaşını tökmə məlk mənzərim !
əgr minm kəhr atın belinə,
Dostları ilə paylaş: |