P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

sizi  öldürsəm ,  ağanız  qarışıq  ham ınızı  qırıb  birinizi  də  sağ  qoym aya- 
cağam.  D ünya  da sizin  şərinizdən  qurtarar.
Eyvaz  gördü ki,  Ə rəb  Reyhan  kişi  sözü deyir.  Ə rəb  Reyhan qılın- 
cım  çəkib  atım   dəlilərin  ortasına  sürdü.  Üzünü  dəlilərə tutub  dedi:
-  Sən yüzünü dem işdin, yüzü qoy qalsın, gəl bir nəfəri öldür, şəhər 
sizin  olsun.
D əm irçioğlu Ərəb Reyhanı yaxşı tanıyırdı, bilirdi ki, necə zor p ə h - 
ləvandı.  Y azıq-yazıq Eyvaza baxıb  dedi:
-  Ağa,  m ənim  adımı tutma.  Düz yeddi  aydı  ki,  naxoşam.  H ələ n a - 
xoşluğun  şiddətindən başım ın tükü  də  tökülüb.
Eyvaz  dedi:
-   Sağ  ol,  səndən xatircəm   oldum.
Sonra  G üyüm çüoğluna dedi:
-  B ayaq  deyirdin ki,  yüz  adam  öldiirəcəyəm .  Di  gəl,  bu bir adamı 
öldür,  ölkənin  sahibi  olaq.
Güyüm çiioğlu z ə if səslə  dedi:
-  Ağa,  m onim   sözümü  heç  dam şm a.  On aydı  ürəyim də  tikə  qalıb. 
O  il  gönnədin,  Ərzurum da  necə  dava eləyirdim ?  A ncaq indi  qolumda 
qüvvət yoxdu.  Heç  şeşpəri  qaldınnağa  da gücüm çatmır.
Eyvaz dedi:
-  Üzün  ağ  olsun,  səndən  də  arxayın  oldum.
Sonra üzünü Bəlli  Ə hm ədə  tutub  dedi:
-   D əlilərin  başçısı,  sərkərdəsi  sonsən.  Keç  bu kişiynən vuruş.  Elə 
ki,  onu  öldürdün,  ölko  do  bizim di,  var-dövlət də.
Bolli  Ə hm əd  Eyvaza  dcdi:
-  Ağa,  son  ki,  monim  şücaətim o,  qoçaqlığım a bələdsən.  Alxas  vi- 
layətində,  D andüzdo  görm üsən  ki,  nccə  dava  cləyib,  neço  igidlər  öl- 
dünnüşəm .  Ancaq indi titrətmo, qızdınna məni oldən salıb, zəifləmişom.
Eyvaz  ondan  da xatircəm   olub  dcdi:
-   Düz  deyirson.
Sonra üzünii  Dəli  H əsəno  tutub  dcdi:
-   Sənin  sözün  nodi?
D əli  H əsən  dedi:
-  K oroğlunun  da evi  yıxılsın,  sonin də.  K oroğlunun başına yer q ə - 
hətdi  ki,  golib  özünü bu d əlm ə-d eşiy ə  soxub!  B əyəm  gavurdu ki,  kil- 
səy ə  ibadətə  golib?  M ənim   m eydanda  işim yoxdu.
Eyvaz  dedi:
-   Sağ  ol,  kişi  sözü  danışdın.  A talar  yaxşı  deyib  ki,  qız  qarıyanda 
dayısınm boynuna  düşər.  İndi  də  yük  Eyvazın boynuna düşüb.
Eyvaz  on  səkkiz  yaşına  təzəcə  dolm uşdu.  A tını  meydana  sürdü. 
Ərəb Reyhan Eyvazı  tanıyıb  dedi:
-   Yavrum,  K oroğlunun  p ələn g   kim i  dəliqanlıları  var  ki,  h ə r  biri 
döyüş  günü  yüz  adam a  cavab  verər.  Ham ısı  qıraqda  durub,  sən  niyə 
təkbaşm a m ənim  m eydanım a  girm isən?
Eyvaz dedi:
-   M ən  K oroğlunun  ən  sadiq  nökəriyəm .  O nun  yolunda  birinci 
özüm qurban getm əliyəm .  O ndan sonra onları da qılıncdan keçirərsən.
Bu  söz  Ə rəb  R eyhanın  xoşuna gəldi,  dedi:
-  Oğlum,  ağanm  duz-çö rəy i  sənə  halal  olsun.  Y am an  gün  g ö n n ə - 
yəsən.
Eyvaz  atını  Ə rəb  R eyhanın  üstünə  sürdü.  K oroğlu  gördü  ki,  d ə li- 
lər tam am  bir-b irin ə qısılıb  dayanıblar.  K oroğlu qəzəbindən ö z-ö zü n ə 
dedi:  “Gör bir qurum saqlar, m al-heyvan kim i necə bir-birinə qısılıb bu 
günahsız uşağı  Ə rəb  R eyhanın  cənginə  veriblər.  Ö zləri  də  h ələ  durub 
tam aşa  eləyirlər” .  K oroğlu  hirsindən  az  qaldı  kilsəni  başına  alıb  yerə 
vursun.  Bir  də  dönüb  baxanda  gördü  ki,  Eyvaz  m ərdi-m ərdanə  Ərob 
R eyhanla  vuruşur.  Ö z-ö zü n ə  dedi:  “Eyvaz,  kor  olaydım   səni  Ərob 
Reyhanm  cəngində görm əyəydim ” .  Ü rəyində  and  içdi ki,  ə g ə r burdan 
xilas  olsam dəlilərin  atalarını  yandıracağam .  Sonra bir türkü  oxudu:
M ə n əm   deyən,  ey  qoç  igid,
G eym işəm   dəm ir  donnan  mən.
İştə,  m eydan  əlləşəlim ,
D ö nm əzəm  beşdən,  onnan  mən.
Ə rəb  Reyhan  Eyvazla  vuruşa-vuruşa  gördü  ki,  Koroğlu  kilsonin 
başında öz-özünə  türkü  deyir.  H irslənib  dedi:
-  B iqeyrətə  bax,  hirsindən  türkü  oxuyur.
Koroğlu  aldı  dübarə:
D em ə rəm  çarı  karuzu,
Y ıxaram   bürcü  baruzu,
Elə  qıraram   varuzu,
B ir b ə h a n ə y ə   b ən d ə m   m ən.

---

Əlini  m ən yar bilm üşəm ,
A ğayı  Q ən b ər bilm üşəm ,
K əndim də  h ü n ə r bilm üşəm ,
N eyçün k eç ərəm   sandan  m ən?
Eyvaz  döyüşə-döyüşə  Ərəb  Reyhanm   qabağından  qaçırdı.  Ərəb 
Reyhan  da  Eyvazı  qova-qova  bir  qulağı  K oroğluda  idi.  Ə rəb  Reyhan 
gördü Koroğlu  yenə  türkü  oxuyur:
İgidin g ərə k  m uradı,
İgid  ölür,  qalur adı,
K oroğlu  der Pərizadı,
S evm işəm   şirin  candan m ən.
Pərizadın  adı  gələndə  Ə rəb  R eyhanın  ağlı  başından  oynayıb  bərk 
qəzəbləndi.  Eyvazın başına elə bir şeşpər vurdu ki,  dünya-aləm  Eyva- 
zın  gözündə  qaraldı.  Az  qaldı  ki,  atdan  yerə  yıxılsın.  B ir  təh ər  özünü 
düzəltdi. K oroğlu kilsənin üstündən baxırdı. G örəndə ki,  Ə rəb Reyha- 
nın  zərbəsindən  Eyvaz  az  qaldı  özündən  getsin,  ürəyində  dəliləri, 
Ə rəb Reyhanı söydü.  E lə bildi ki, Ə rəb Reyhanın şeşpəri Eyvazın yox, 
K oroğlunun öz başına dəydi.  Gördü ki,  Eyvaz bir az özünə gəlib, Ərəb 
Reyhanla  m ərdi-m ərdaşə  vuruşm ağı  davam  etdirir.  Ü rəyində  dedi: 
“G özünə  dönüm !”  A m m a  Eyvaz  şir  kimi  döyüşsə  də,  fənd  bilmirdi. 
Koroğlu gözlərini  Eyvaza zilləyib bu  türkünü  oxudu:
C am m   Eyvaz,  gözüm   Eyvaz,
Çal,  qılıcun k əsk in   olsun.
Q an tökm ək d ən   doym a, balam ,
Çal,  qılıcun k əsk in   olsun.
A ltundakı  b əd ö v  atdü,
Q olunda türfə  qüvvətdü,
Y oldaşların  m üxənnətdü,
Çal,  qılıcun  k əsk in  olsun.
Eyvazm  qulağı  K oroğluda  idi.  E yvaz  şeşpərlə  Ə rəb  Reyhanın b a - 
şına elə  bir zərb ə  endirdi  ki,  dünya  gözlərində  qaraldı.  K oroğlu “Z ər- 
binə  qurban  olum ”,  -  dedi.  Ə rəb  R eyhan qaçırdı,  şeşpər zərbəsi onun 
işini bitirmişdi.  Eyvaz şeşpəri belinə taxıb, qılıncım çəkdi.  Ə rəb Reyhan 
bir qədər özünə gəlmişdi.  Koroğlu bir türkü də deyib Eyvazı ruhlandırdı:
D inim iz  bir qədim   dindür,
G ünüm üz  bir tü rfə  gündür,
S oldan  göstər  sağdan  yendür,
Ç al,  qılıcun  k əskin  olsun.
Eyvaz  K oroğlunun  sözlərini  eşidib  qılıncm ı  soldan  Ərəb  Reyhana 
tuşladı. Ərəb R eyhan soldan qalxan tutanda Eyvaz sağdan onun başın- 
dan elə bir zərbə  vurdu ki,  Ə rəb Reyhan  göbəyinə  q əd ə r yarıldı.  Ərəb 
R eyhan  atdan  yerə  yıxıldı.  Eyvaz  tez  atdan  düşüb  Ə rəb  Reyhanın  ba- 
şını  kəsdi,  onu n izəyə  taxıb  m eydanm   ortasına qoydu.  Ərəb  Reyhanın 
qorxusundan  özlərini  illərin-ayların  x əstəsi  kimi  göstərən  d əlilər  ac 
qurd  qoyuna daraşan kim i  osm anlılan  qırıb,  darm adağın  etdilər,  ö zlə- 
rin ə  m al-dövlət  yığdılar.  K oroğlu  sevincindən  d ərisinə  sığmırdı.  K o- 
roğlu  dedi:
O ğlan,  çağurginən tarı,
S ən ə  dayaq olsun  A lı1,
K oroğlu  der Eyvaz  Balı,
Ç al,  qılıcun kəskin  olsun.
Eyvaz  gəlib  K oroğlunun  qarşısında  baş  əydi.  Koroğlu  yerində 
donub  qalmışdı.  Eyvaz dedi:
-  Ağa,  daha burda niyə  durm usan?
Koroğlu -  yerindən qalxdı,  Eyvazı  öpüb  dedi:
-  D uz-çörəyim   sənə  halal  olsun,  indi  bildim   ki,  sonsuz  deyiləm . 
Koroğlu buyurdu ki,  alm asatanı  çağırsınlar.  A lm asatan  dərhal  K o-
roğlunun  hüzurunda  hazır  oldu.  Koroğlu  alm asatandan  Qıratı  soruşdu. 
K işi  dedi:
-  Ağa,  Qıratı  m öhkəm   bir zirzəm idə  bağlam ışam .
Koroğlunun  əm ri  ilə  d əlilər  ilə  alm asatan  Qıratı  gətirm əyo  getdi-
lər.  D əlilər gözlərinə inanm adılar.  Sən dem ə dava zam anı bir neçə os- 
m anlı  tökülüb  Qıratı  öldürm ək  istəm işdir.  Qırat  bunların  bir  neçosini 
dişi  ilə,  təpiklə  öldürmüş,  bir neçəsi  də  Ə rəb  R eyhanın  ölüm ünü  bilib 
qoyub  qaçmışdı.  A lm asatan  Koroğlunun  yaraq-yasağını  da  götürdü. 
O nlar  Koroğlunun  yanına  gəldilər.  K oroğlu  Ə rəb  R eyhanla  Əhm əd 
paşanın  var-dövlətini  talayıb,  yaraq-yasağım   taxıb  Qıratı  ırıindi,  tok-
nəfi

---